Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Թուղթիս ստորագրողը Յ. Ա. Արհպս. պէտք է որ ըլլայ Լեոպոլսոյ Յովհաննէս Աւգոստինովիչ արքեպիսկոպոսը: Իր վրայոք միակ եւ որոշ ծանօթութիւն մը կու տայ մեզ իսկ մէկ փոքր պաշտօնաթուղթը . Ալիշան «Կամենից» էջ 199) ուր եղած տկարները կու գան նաեւ հաստատել մեր հրահտարակած նամակին բովանդակութիւնը: Սոյն թուղթը այսպէս կը սկսի.
       «Յովհաննէս Տօրիայ Ավկուսդինովիչ Աստուծոյ եւ առաքելական աթոռոյն (շընորհիւ» արհեպիսկոպոս Լէօբօլսի, ընդ բոլոր թագաւորութեանն Լեհաց եւ մեծի զքսութեան Լիթանիոյ. Հայոց եպիսկոպոս Մոլտավիոյ նոյն ազգին Հայոց, սրբազան Փափին մերոյ Բրելադ ընտանի եւ Առընթերակայ, յորմէ հետէ աստուածային գթութեամբ յարհիական աստիճան բարձրացաք. զբարեկարգութենէ եկեղեցեացս մերոց բուռն արկանէաք…» եւ այլն :
       Յովհաննէս արքեպիսկոպոսի անունը ծանօթ է նաեւ Գալեմքեարեանի «Կենսագրութիւններ երկու հայ պատրիարքներու… » անուն հատորիկին. (Վիեննա 1915. էջ 130):
       Գեռապայծառ եւ Ամենապատուելի Տեր Աբբահայր Եղբայր իմ ի Քրիստոս Սիրելի :
       Ընկալայ զթուղթն ի Ք. եւ Ա. Տէրութենէ . զոր բերեաց ինձ մի ուխտաւոր Հայոց, Լի եղեւ սիրտ իմ ուրախութեամբ լսելով վնասն առողջութեան Գեռապայծառութեան, մանաւանդ զի ժամ եւ եկեղեցի աշխատմամբ Տէրութեան գեղեցկապէս կատարեցաւ ի փառս Աստուծոյ…
       Աստուծոյ գոհութիւն, զի մեր մէջ թագաւորութեան խաղաղութիւն է , եւ ես, ընդ մեր Քահանայից եւ ժողովրդեան առողջ մնամք: Մեծաւոր Բրէվէքդ Դպրատան Փափին ի Լէպօլիս մեր Ազքին, Գէագին մեռաւ, այժմ նորա տեղ ընտրեաց զմեծ իմ բարեկամ թէ գայցէ ի Լէօպօլիս զբադէր Բատանասքի, կարծեմ թէ յայսմ ժամանակի լինի ի Վենետիկ, լաւ ի իմաստուն մարդ եւս խնդրեցի վասն նորա, եւ գրեցի առ Սուրբ ժողով, ունիմք այժմ խաղաղութիւն…: Ծանուցանեմ Տէրութեան, զի սէր Տօնացոյց, ըստ իմոյ դիտաւորութեան այժմ սրբագրի ի Հռոմ, ըստ Ամսոց, ինչպէս օրինակ տուի սրբոյ Ժողովոյն: Զայն հինք պաս, այսինքն Սրբոյ Հոգոյն, Այլակերպութեան, Սուրբ Խաչի ի Վառախաչ, Սրբոյն Յակոբայ եւ Սարսկսի` Ս. Փափն այժմ, առ ի խնդրուածս մեր վերացոյց, զի ոչ պահիցեմք, զի ծանր յոյժ է զայսքան պաղս պահել, եւ խոստացաւ զմեր Տօնացոյց ստամբել իւր խարճօվ ի Վէնէտիկ:
      
       Այժմ մնամ եւ միշտ անփոփոխելի եւ ճշմարիտ
      
       Ի Լէօպօլիս 1723 Մայիսի ԺԴ.
      
       Բարեկամ եւ եղբայր Յ(ովհաննէս ). Ա(ւգոստինովիչ ). Արհպս Լեհաց Երկրի Հայոց