Բարդուղիմէոս
վարդապետ
այս
առաջին
նամակով
կը
սկսի
թղթակցութեան
մտնել
Մխիթարայ
հետ:
Աւելի
կը
հրատարակենք
զայս
գրութեան
ձեւին
համար`
որ
եզականութիւն
մ'ունի:
Առ
Հռչակալրոյ
եւ
գերապատուելոյ
տեառն
Մխիթար
վարդապետի
եւ
Վանապետի
Անդրադարձականն
սիրոյ
եւ
հաղորդակցութեան
եկեալ
ձօնեսցի
ողջոյն:
Առաքինասէր
վարդապետութիւն
եւ
բարեկրօն
Վանապետութիւն
քո,
թէպէտ
ի
տեսութենէ
զգայականի
ոչ
էր
ինձ
երբէք
պատկեր
առ
պատկեր
ծանօթացեալ,
թէեւ
կարօտիւ
ախորժականօք
ի
վաղուց
հետէ
ականատես
նորա
լինի,
եւ
ընդ
նովիմբ
հոգեւորապէս
խրախճանալ
մերթ
առ
մերթ
փափաքիցէի,
սակայն
ի
համբաւունակ
հռչակմանէ
ի
ձերայնոց
վարուց
բարեկրօնից,
ի
պտղոց
քոց
վաղահասից
ի
վերայ
անգիտապտոյտ
արմատոյն
առաքինութեան
եւ
գիտութեան
պատուաստեցելոց,
ի
յաշխատանաց
քոց
յարատեւեցելոց,
որք
ի
ուղղութիւն
նկրտին
ազգին
մերոյ,
ի
հոգեշահից
գրեանցն
Ալպերթի
ի
քէն
մեծաւ
ջանիւ
կերպաւորեցելոց,
նոյն
ինքն
լեալ
էր
ինձ
արդէն
իսկ
յայտնի,
եւ
մանաւանդ
ի
քաղցրաբարբառոյ
տրամաբանութենէ
ներկայականիս,
զոր
ի
չորեքտասան
ընթացելոյն
ձեռնամուխ
լեալ
ժառանգեցի,
նորում
Վաղնջականի
բարեկամութեան,
անստգտանելի
Վարդապետութեան,
անբամբասելի
մեծաւորութեան,
ամբասիրի
Վերակացութեան,
եւ
սիրալրականի
Վանապետութեան
քո,
եւ
բնաւից
քոյոց
կրկնաբար
եղէ
վերահասու:
Ուստի
թողլով
զարտաքին
արարողութիւնն,
վանապետական
գերապատուելութիւն
քո,
զոր
ի
ներքնայնոյ
համբարանէ
սրտի
իմոյ
սիրեալ
էի,
եւ
նոյնոյ
իւրայնոքն
հանդերձ
իսկոյն
սիրահարեալ
սիրահարիմ,
իրազեկ
լեալ,
խելամուտ
լիցի
հաւաստեաւ,
զի
զոր
ինչ
լուեալ
է`
զինէն,
այն
ամենայն
ճանաչի
եկեալ
ի
բազմազեղից
շնորհացն
ոգւոյն
սրբոյ ,
որ
ըստ
հաղորդակցականի
բարութեան
իւրոյ
ուր
կամի
աննախանձ
շնչէ,
եւ
բաշխէ
առատապէս
զգանձս
անհոսելի
իմաստութեան
անձանձրիւ
երկայնամտութեամբ
հայցողաց:
Վասն
որոյ
այն
ամենայն
եկեալ
ի
պարգեւաց
ոգւոյն
սրբոյ
ի
պատիւ
երանեցելոյ
կուսին
ի
վայելչութիւն
վեհաբարձրութեանց
սրբոյ
ժողովին,
եւ
ի
համբաւ
արամեան
ազգին
առընչացաւ,
մինչ
զի
այժմոյս
ձեր
սիրելութեան
այլ
ոչինչ
մնաց,
եթէ
ոչ
ես
իմովս
բոլորովիմբ.
որ
թէպէտ
ի
մեծէն
Հռօմայ
այդր
գալ
կամ
եղեւ
ինձ
ախորժանօք
եւ
բազմիցս
եւ
ընդ
ձեռօք
հաղորդակցիլ
բանիւ
Տեառն,
եւ
զանդրադարձական
կարօտութեան
փափաքն
համաըստանալ,
սակայն,
կամք
տեառն
օրհնեալ
եղիցի,
վասն
բազմից
պատճառաց
եւ
մանաւանդ
վասն
ծանտրութեան
բեռին
իմոյ,
որոյ
խարճն
շատ
էր
եւ
պատշաճաւորի
նաւին,
որոյ
այդր
գտանելն
աներկբայ
ոչ
լինէր,
հարկ
եղեւ
հրամանաւ
մեծաւորաց
աստի
անցանել.
բայց
աստ
եւս
մինչեւ
ցայս
վայր
արգիլեալ
մնացի,
զվաղճան
սորա
տեսցուք
ի
բարին:
Զբազում
զեկուցումն
կարէի
գերապատուելութեան
քո
աստի
ծանուցանել,
բայց
գիտեմ,
որ
յեղբօրէն
մերմէ
թէ
ոչ
է
տեղեկացեալ ,
կարող
է
մտերիմ
լինիլ
զի
ես
նմա,
ասեմ
Խաչատուր
Աստուածաբանութեան
Վարդապետին
մի
ըստ
միոջէ
ցանուցեալ
եմ:
Տէր
Էմանուէլն
աստ
եկեալ
էհաս,
որ
է`
բազմաժամանակեայ
բարեկամ
եւ
առաջին
խոստովանահայր
իմ,
եւ
ինձ
յոյժ
սիրելի,
սակայն,
աւաղ
խառնակ
ժամանակիս,
ոչ
կարեմ
նմա
ըսա
ըղձանաց
իմոց
ձեռնտու
լինիլ.
բայց
հոգեւորապէս
ոչ
պակասիմ
ըստ
կարեաց
իմոց
մինչեւ
անցէ
բարկութիւն
Տեռն.
ես
ամենեւին
ձեր
եմ:
Մեծաւ
սիրով
ողջոյն
ընձեռեմ
բնաւից
միաբանութեան
քո
եղբարց
ճանաչողաց,
եւ
զիս
անճանաչողաց
եւ
մանաւանդ
քաղաքակցաց
իմոց:
Դարձեալ
որդիականաւ
սիրով
եւ
կարօտիւ
զբազմազան
ողջոյն
մատուցանեմ
գերապայծառութեան
Հօր
իմոյ
Արութիւն
Եպիսկոպոսին:
Արդ
հայցեալ
ի
Յիսուսէն
իմմէ
Վանապետականի
Վերապատուելութեան
քո
զամենայն
առողջութիւն
եւ
խոհեմական
արիութիւն,
եւ
յանձն
արարեալ
զիս
բարեկրօնից
աղօթից
եւ
սրբազանից
պատարագաց
քոց,
եւ
քոյոցն
գրկախառն
համբուրիւ
մնամ
պարաւանտեալ
ամենայնի.
Վանապետականի
գերապատուելութեան
քո
Ի
Ալիկօռնա
թուին
Փրկչին
1717
յոկտեմբերի
15
ի
տան
պարոն
Ուռուստամին
Անպիտան
ծառայ
Բարդուղիմէոս
Վարդապետ
յերկրէն
Եւդոկիոյ
անարժան
Նուիրակ
Առաքելական
