Պէտք
է
ըսենք,
որ
մի
եւ
նոյն
հայ
կուսանով
զբաղող
հետեւեալ
շահեկան
թուղթը
ուղղակի
լուսաբանութիւն
մէ
նախընթաց
կարեւոր
վաւերագրոյն:
Ամենապատուեցելոյ
եւ
ի
սրտէ
սիրեցելոյ
տեառն
մերոյ
Մխիթարայ
աստուածաբանութեան
վարդապետի,
եւ
աբբայ
հօր
ձօնեսցի
ողջոյն
սիրալրական
բազմաւ
խոնարհութեամբ
եւ
գրկախառն
համբուրիւ:
….
Ընդ
սմին
եւ
յայտարարութիւն
լիցի
թէ
քանի
մի
տարի
եղեւ,
որ
եկն
աստ
եւ
Գաղատիոյ
Էնկուրիէն
կոյս
ոմն
Էզիզ
կոչեցեալ,
եւ
մինչ
ժամանակ
ինչ
եկաց
աստ,
մեր
գերազանցագունեղ
դեսպանն
քրիստոնէագունեղ
արքային
յղեաց
զնա
ի
յերկիրն
իւր
առ
Կալլիայ
ի
վանքն
կուսանաց:
Յետ
այսորիկ
մինչ
ես
առնէի
ըստ
վաղեմի
սովորութեան
իմոյ
երթեւեկութիւն
առ
այս
գերազանցագունեղ
դեսպանս,
նայ
բազմիցս
վիպէր
ուրախօրէն
զլուրս
նորին,
եւ
զքարտէզս
որք
գային
ի
նմանէ
ցուցանէր
գովաբանելով:
Բայց
մերձակայ
ժամանակիս
յաւուր
միում
մինյ
եղէ
առ
այս
գերազանցագունեղս,
նա
եցոյց,
եւ
ընթերցաւ
առաջի
իմ
զքարտէզ
իմն
յոյժ
երկար,
որ
պարունակէր
զպատմութիւնն
այն
Էզիզին:
Որպէս
տեսանելոց
էք
զհամառօտութիւնն
նորին
ընդ
այսմիկ,
զորս
գրեալ
էր
ոմն
ազնուական
կալլիացի
առ
դեսպանն,
զորս
հրամայեաց
ինձ
թարգմանեալ
զնա,
եւ
ուղարկել
առ
Էնկուրի
ծնողի,
եւ
ազգականաց
Էզիզին:
Իսկ
մեք
մինչ
ընդ
դեսպանին
էաք
նայսմիկ
գրութեան`
եկն
ոմն
վանատիկցի
ծանոթ
նոյնոյ
դեսպանին,
եւ
վաղեմի
բարեկամ
իմ:
Սա
յորդորեաց
զիս,
զի
ուղարկիցէի
եւս
զմին
ի
յօրինակացն
պատմութեան
մեծութեան
ձերոյ,
եւ
ես
խոստացայ
առաջի
դեսպանին
առնել
յօժարօրէն:
Վասն
որոյ
զմինն
ի
յօրինակաց
եղի
նայսմիկ
քարտիզի
զի
ընթեռնլով
զսայ
տեսանիցէք
թէ
այս
գերազանցագունեղս
մեր
որքան
բարութեանց
պատճառեղեւ
այսմիկ
աղջկան:
Շնորհ
արա
ծանուցեալ
մեզ
զժամանելն
սոցայ
ընդ
որպիսութեանց
ձերոց,
զորս
բաղձամ
իմանալ,
քանզի
սիրեմ
ճշմարտութեամբ ,:
Եղբայրն
ձեր
տիրացու
Յովսէփն
վաղուց
տեղս
է:
Եւ
մերձակայ
աւուրս
եկն
ի
Սեփաստիոյ
տիրացու
Պապ
աղան
քվեր
որդին
ձեր,
որք
ողջունեն
զձեզ
մեծաւ
խոնարհութեամբ
եւ
սիրով,
եւ
համբուրեն
զսրբասնեալ
աջն
ձեր…:
Պատրաստական
եւ
ջերմեռանդ
ծառայ
Մինաս
վարդապետ
միսսօնար
առաքելական
Պէկ
Օղլուն
Բուզանդիոյ
1737
Ապրիլի
16
