Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Գերայարգեցելոյ Աբբայ Հօրդ մերոյ տեառն տեառն Մխիթարայ Աստուածաբանութեան վարդապետի
       Հասարակ երեք պատիժն աշխարհիս, այս քաղաքիս վրայ կայ. այսինքն պատեարզմ եւ ահ թշնամեաց, սով եւ թանկութիւն, եւ ժանտամահ որ առաւել կասկածելին որ յայժմ այս է , որ եթէ շրջիցի ի քաղաքիս, տեսցէ զբազում մեռեալս, ի փողոցս եւ յանկիւնս անկեալ դնին բազում օր, սայլով կրեն ի դուրս, առանց քահանայի, զի չեն բաւական առաջի դրան եկեղեցւոյն մերոյ վեց որ մեռեալ մի մնացէր էր, մեր ննջեցելոյն հետ զնա եւս թաղեցաք: Զորք սոցա լսելով թէ խումբ կապեալ քայլէ տաճիկն առ Դմշվար, վերստին անցան յայն կողմն, առ ի ընդդէմ ելանել նոցա. բայց լուեալ նոքա փախեան: Ի մօտակայ տեղիս տաճիկքն երեւին եւ շրջագային, մի անգամ ակներեւ վեց եւ եօթն Ճ տաճիկքն եկին, որ այն ժամ բոլոր զօրք սոցա աստ էին, սակաւ մի ձիաւոր զօրք եւ գատանայք ուղարկեցին, գատանայքն միայն պատերազմեցան, ութ ինն թուրք անկանոն, եւ երկու երեք ի սոցանէ. յետոյ ապա թէ տրակօներն սկսան ի մէջ առնուլ, բայց տաճիկն իմացեալ փախեաւ: Այս ամաց պատերազմ սոցա քան զհերուին աւելի ծաղրական եւ խարդախական, որ թուրքն այնքան մեծ ուժով եւ բազմութեամբ չեկաւ, թողին որ զերկիրն մինչ ցայսր ի յապականութիւն դրաւ. եւ զանառիկ բերթն այնքան թօփերւվ եւ այլովք իւրովք թոյլ ետուն թշնամւոյն առնուլ, այսինք զՕսովայ: Այս օրերս լուաք թէ փաշամ մի Ճ եւ այլ աւելի անձամբ եկեալ աստ որպէս հրեշտակ բանակեալ արտաքոյ քաղաքիս, զի ոչ թողին ի ներքո մտանել, բերեալ է զգեր եւ այլ մի գիր ի ղումաշ քսակի առ կայսերական ատեանն հասանել, այսու հռչակեն զի խաղաղութիւն լինի…: Ճէնրալ վիգարիօն որ զիս քաջալերեալ յորդորեաց մնալ աստ, եթէ տաճիկն առնէ զքաղաքս այս, զափիթօլացիօն ի լինելն, քեզ տիրութիւն առնեմ առ ի ազատել. բայց սա մինչ այն սակաւ տաճիկն երեւեցաւ եւ պատերազմեցան ակներեւ ի քաղաքիս, յերկիւղէն առժամայն նստաւ ի կառս իւր եւ փախեաւ ի Վիէնա, այժմ աւագ քանօնիքն է փոխանորդ:
      
       Գերյարգութեան քում Պատրաստական ծառայ ամենայնի Հայր Միքայէլ Վ . Սեբաստացի
      
       1738, հոկտեմբերի 25 ի Պէլրղատ