Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Կ՚արժէ հրատարակել հետեւեալ նամակը, պարզապէս տալու համար Հալէպի մէջ տեղի ունեցած կրօնական բաժանումի անդրանիկ շրջանէն գլխաւոր մէկ քանի կարգադրութիւնները:
       Ամենապայծառ եւ գերյարգելի տեառն տեառն Աբբահօր Մխիթար Աստուածաբանութեան Վարդապետին կեանք երկար:
       Թէ քաղաքիս եւ եղբայրութեան որպիսութիւնն հարցանիջիք, յետ բազում նեղութեան հալածանաց եւ տուքանաց, ձերին սուրբ աղօթիւք մօտ Գ ամ է որ ի փոքր եկեղեցին սուրբ Աստուածածին յայտնի ուղղափառութեամբ վարիմք. սուրբ Աստուածն թարց խաչեցարիւ, Գ անուն հերձուածոց ոչ յիշեմք. կաթողիկոսն անուան տեղ սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչն յիշեմք. ամէն օր Ե պատարագ լինի, կիրակիք եւ տօն աւուրց աւելի լինի… մեր հալապցի Ակոբ վարդապետն եպիսկոպոս ձեռնադրեցաւ Բերիոյ եւ Սահակ վարդապետն Քիլիսու եպիսկոպոս եղեւ եւ տէր Մարգարն Մէրտինու եպիսկոպոս ձեռնադրեցաւ ի Հալէպ եւ Գերապայծառ Աբրահամ եպիսկոպոսն` Կաթողիկոս եղեւ Հայոց. եւ քաղաքացիքըն մեր հօճէթ եւ արզ արարին Սիսու կաթողիկոսին աւիրութեան. եւ Ակոբ վարդապետին անուան պէրաթ եւ ֆէրման խընդրեցինք` իքրազ լինելու ի Սիսու աթոռէն, եւ մին մարդ յղեցաք ըՍտանպօլ որ ֆրանսացոց յելչիլին ձեռօքն բանն լինելու, եւ նայ օր օրէ ձգելով պատրիարգէն կաշառ էառ եւ մեր յղած արզն պատրիարգն տվաւ, թէ ձեր բանն կու շինէ ձեր ուզածին պէս եւ նայ… ավէտիք անուան պէրաթն արաւ, մեր արգովն եկ ի Հալէպ չար աբեղան պէրաթով զաբթ արաւ աստուածածին եկեղեցին. յետ Բ ամաց մնաց ձեռքն Է օր. Զ քէսայ թրամ վատնեաց մինչ եմուտ եկեղեցին. յետոյ .. կրկին եւ մեք Ի քէսայ թրամ վատնեցաք` հօճէթիներու եւ ֆէթաներու պուրթիներու մուճալով (?) որ ունէաք առաջմանէ` զի աղօթիցեմք ընդ քահանայիւք մերով. որպէս կամիմք սուրբ աստուածն թարց խաչեցարի եւ Գ անուն ոչ յիշել կրկին պիուրթի եղեւ մեզ աղօթել որպէս որ էաք, բայց չար ավետիք աբեղան միշտ հալածում յարուցանէ ի վերայ եղբարց. երբէք ոչ հանդարտի ի չարէ. գիշեր եւ ցերեկ ի դուռն բռնաւորաց է. երբ տեսաք թէ ոչ հանդարտի ի չարութենէ այժմ կրկին արզ արարինք նորա աւիրութեան թէ քան զսիսու կաթողիկոսն ալ առաւել չար եւ վնասակար է, կամիմք զԱկոբ վարդապետն պէրաթով ի վերայ մեր զի քաղաքացի յէ եւ գիտէ որպիսութիւն մեր եւ յղեցաք արզն մեր վէքիլ եղեալ մարդու եւ սպասեմք պէրաթին գալստեան…: Ֆրանսացոց հին յէլչիյէն բազում վաղնաս կրեցաք արզին կողմանէ, որ պատրիարք թէօլում արաւ ի զմեզ խեղճ ողորմելի արաւ եւ գերի պատրիարքին…: Դարձեալ Գերյարգելի հայր իմ միշտ ցանկամք զի ի քաղաքէն մերոյ մին քանին գտանիցի ի ձեր միաբանութեան…:
      
       Գերապայծառ եւ գերյարգելի հայրութեանդ
       Ամենայնի խոնարհագունեղ ծառայ պատրաստական Գէորք Յառաքելեան
       Յամի տեառն 1741 յամսեան օգոստոսի ի Հալէպ