Ինչպէս
նախորդ
վաւերաթուղթերուն
մէջ
տեսանք,
հետեւալ
գիրն
ալ
կը
պարունակէ
նորագոյն
մանրամասնութիւններ`
նոյն
ժամանակի
ազգային
եկեղեցական
ձեռնադրութեանց
մէջ
մերթ
տեղի
ունեցած
անորոշութեանց
ու
խառնակութեանց
շուրջ,
որոնք
Հայ
Եկեղեցւոյ
կեանքին
մէջ
դժբախտ
շրջան
մը
կազմած
են:
Մեր
նամակագիրը
առ
Մխիթար
կը
ծանուցանէ
նաեւ
Պետրոս
Պատրիարքէն
հասած
նոր
լուր
մը:
Գերյարգելի
եւ
գերապատուելի
տեառն
Մխիդարա
Աբբայի
մեծաւ
յարգութեամբ
խոնարհաբար
ողջոյն
…
Լիվորնայ
եղեալ
եպիսկոպոսքն
ամսիս
15
հասին
տեղս
յոյժ
չքաւորութեամբ,
ետ
մին
աւուր
ծաղկազարդ
գրով
զանազան
կոնտակս
ցոյց
տվին
վրդանէս
եպիսկոպոսին,
քահաննաութեանց
եւ
եպիսկոպոսութեանց
իւրեանց,
թաքուցանելով
զայն
ամենայն
զոր
հարկաւոպ
էր
ծանուցանելն
առ
ի
խնդրել
զտնօրինումն,
բայց
մեք`
նախ
քան
իւրեանց
ժամանեալն
Ալիկուռնայու
լվեալ
էաք
բանին
որպիսութիւնն,
զի
կուրճի
տէր
Գափրելն
ծանուցեալ
էր
ամենեցուն
Լիվորնայ
եղելոց.
վասն
որոյ
հարկադրեցաք
նոցա
ասել
զճշմարիտն.
նաեւ
ունէին
մի
միայն
գիր
ըՍտամպօլու
Վիքարէն
առ
սուրբ
ժողովն,
որով
Վիքարին
ծանուցանէր
զամենայն
ինչ,
այսինքն
թէ
սոքա
երկուսն
ի
միասին
ումեմնէ
Էնկուրու
առաջնորդէ
սարկաւարք
եղեալ
են,
ետոյ
ոմն
Աբէլ
եպիսկոպոսէ
քահանայ
գնացեալ
մերց
ի
Սիս
Յոհաննէս
մանզուլ
կաթուղիկոսէ
կաշառօք
եպիսկոպոսք
եղեալ
են
եւ
անտի
շրջագայելով
այսր
եւ
անդր
եկեալն
ըՍտամպօլ.
նախ
քան
իւրեանց
հասանիլն
թօխաթցի
տէր
Յօհաննէսն
գրած
է
Վիքարին
թէ
այն
Աբէլ
եպիսկոպոսն
ոչ
է
եպիսկոպոս,
սոքա
լսելով
գրած
են
նոր
օրհնող
նոյն
Յոհվաննես
կաթուղիկոսն
այռ
ի
ստուքիլ.
եւ
նա
պատասխաներ
է
թէ
յաժմս
լաւ
մտիւ
չէ.
ետոյ
ձեզ
ծանուցից
թէ
ես
օրհնեալ
եմ
զնա
թէ
ոչ.
եւ
սոքա
առանց
ըսպասելոյ
երկրորդ
պատասխանոյն
անձեր
են
Անատոլի
եւ
ումեմնէ
Պռօխորոն
անուն
եպիսկոպոսէ
վերստին
քահանայ
օրհնված
են:
Ետ
այս
բանիս
կաթուղիկոսէն
գիր
եկեր
է
թէ
Աբել
ապիսկոպոսն
իրաւի
եպիսկոպոս
է.
այս
վերոյ
ասացեալն
ամենայն
Վիքարն
իւր
գրիւն
ծանուցանէ
սուրբ
ժողովին,
նաեւ
ասելով
թէ
սոքա
դիմեցին
առ
սուրբ
աթօռն
առ
ի
առնուլ
զտնօրինումն
եւ
արձակումն
ամենայն
իւրեանց
ապօրինաւոր
բանից.
բայց
եթէ
հնար
իցէ
խնդրեմ
սուրբ
ժողովեն
ոչ
թույլ
տալ
սոցայ
առ
ի
դառնալ
ի
յարեւելս
վասն
արքելելոյ
զմեծ
գայթակղութիւնն
ի
մէջ
ուղղափառաց.
բայց
իւրեանք
այս
ամենայն
վերոյասացեալն
ոչ
խոստովանին
պարզութեամբ,
նաեւ
ասեն
թէ
նոր
ճանաչած
են
զուղղափառութիւնն
եւ
ոչ
ումեքէ
առձակում
առեալ
են :
Սոյնս
ասեն
առ
թեթեւացուցանել
զյանձնս
իւրեանց,
բայց
լաւ
տեղեակ
են
ուղղափառութեան,
մանաւանդ
այն
օր
վանքէն
ելած
է
որ
յաժմս
Աթանաս
կոչի…:
Պետրոս
պատրիարքէն
գիր
եկաւ
Վրդանէս
եպիսկոպոսին,
ուր
ծանուցանէ
իւրոյ
երջանկութեամբ
հասանիլն
ի
յԱղեկսանդրիա
եւ
անդր
ֆրանսըզի
պալեօզէն
յոյժ
սիրով
ընդունիլն
ի
պալատս
իւր.
նաեւ
ծանուցանէ
ոմն
Ուսէին
փաշա
բազում
զօրօք
գնալ
ի
Լիփանան
առ
աւերել
զվանօրայս,
եւ
անդ
եղեալքն
լսելով
զայս,
մանաւանդ
պատրիարքի
վանքն
երեք
օր
եւ
երեք
գիշեր
մեծաւ
աղերսանօք
աղօթս
արարեալ
են.
ետ
քանի
աւուր
խապար
եկեր
թէ
նոյն
փաշան
անկարծակի
մահով
սատակեր
է
եւ
իւրային
զօրքն
ձիրուցան
եղեր
են:
Նոյն
պատրիարքն
Աղեքսանդրու
քալէր
է
Կիպրոս
եւ
անտի
իւր
վանքն.
սոյն
գիրս
տօն
Տօմէնիքօն
թարքմանել
տվաւ
եւ
ետ
կարտինալ
Քարաֆին
եւ
սա
փափին
ձեռն
հասոյց
որ
յոյժ
ուրախութեամբ
ընկալաւ…
Ամի
տեառն
1743
դեկտեմբերի
21
(Ի
Հռովմ
)
Պատկերահան
Յօհաննէս
Եպիսկոպոսաց
կոնտակքն
ցոյց
կուտայ
թէ
ըստ
կարգի
եւ
արարողութեան
արարեալ
եի
եպիսկոպոսք
եւ
ոչ
լոկ
բանիւ :
