Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Հ. Գէորգ կը շարունակէ լուրերը Աւստրօ-Գերման պատերազմին շուրջ:
       Գերապատիւ եւ Գերամեծար Տեառն Տեառն Ստեփաննոս Աբբայի եւ Վրդ. ի կարօտիւ սիրոյ ողջոյն
       Յաւուրս Բանայիրի բերին աստ զայր մի յաղթանդամ եւ մեծահասակ, զորս տեսի ես աչօք, եւ մնացի հիացեալ եւ փոքր ինչ եւս զարհուրեալ. քանզի ըստ ծանրութեանն կշռեցին եւ էր 3 ղանդար եւ 50 ֆունթ. եւ ամօք է 19. ընդ միաս վրդ. ին գնացի. որոյ բարձրութիւն է ըստ բարձրութեան Հ. Գրիգորին մերոյ. սա էանց ընդ բազմաւ նորա առանց խոնարհելոյ զգլուխն. մանաւանդ կայր տակաւին միջոց իբրու չորս մատն: Ես ձգմամբ բազկիս ծայրիւն միջամատիս հազիւ հասի ի վերին ծագն հոտոտելեացն ուր միանան յօնք աչաց մարդոյ: Սա օղլանդացի է, եւ յետ ոմանց շաբաթուց գալոց է ի Վենէտիկ: Զպատերազմէ այժմ լռութիւն է քանզի ձմեռն սաստկացաւ եւ թշնամին վտանկեցաւ. եւ յետս յետս չոգաւ անարգել: Յիրաւի զօրք մեր յաղթական եղեն միշտ. սակայն զբազում զօրս հանդերձ զօրաւորօք կորուսաք. անձինք մեծազգիք անկան եւ բազումք վիրաւորեցան. ոմանք ի Վեննայ մեռան եւ թաղեցան եւ ոմանք ի ճանապարհի: Վասն ամենեցուն սոցա զարմանալի հանդիսիւ եւ ջերմեռանդութեամբ եւ սեւազգեցութեամբ թագաւորն եւ մեր թագուհին, հանդերձ որդւովք իւրեանց, մեռելոց կարգ կատարեցին, որ զամենա[յ]ն մարդ յարտասուս հարին: Զայս արարին եւ յաւուր հասարակաց ննջեցելոց, դնելով ի վերայ սեաւ շալի զզէնս պատերազմաց: Եւ այնչափ տկարացուցին զթշնամին մինչ զի բազում միջոցիւք ի հաշտութիւն խոնարհիւ կամի. բայց սոքա ամենեքին ոչ կամին: Յինկիլթէռայու եկն աստ իշխան մի խօսիլ ի հաշտութիւն. թագուհին մեր ոչ ետ ավտիէնցայ, քանզի եհարց եթէ յորոյ կողմանէ եկն խօսիլ ի հաշտութիւն. իւր թագաւորի՞ն եթէ Փռուսեային: Եթէ իւր թագաւորին կողմանէ եկն, եկեսցէ առ իս, բայց եթէ Փռուսեային մի ամենեւին երեւեսցի առաջի իմ: Աստուծով դուքս մի ունիմք զօրաց Փռաւօն անուն. յիրաւի է պռավօ, զոր ամենեքին սիրեն. եւ թագուհին որդի իւր անուանէ. այր հմուտ պատերազմի. եւ օրտուն ասեն եթէ այնպիսի յօրինեալ ամենայն իրօք, մինչ զի ոչ ումեք ժամանակի այսպիսի օռտու ունեցեալ է նէմցէն: Սակայն այս ազքս յոյժ ապերախտ է եւ կամեցան ոմանք իշխանք լօթռանք առ նախանձու խախք առնել զսա ի պատերազմի. քանզի նոքա որոց անկ էր զզէնս պատերազմի պատրաստել եւ առաքել ոչ առաքեցին զի յաղթիցի. բայց Աստուած լսելով հանապազօրեայ զաղօթս թագուհւոյն իմացան զնենգութիւն նոցա եւ պատժեցին եւ ոմանք ի բանտի կան որք ըմբռնեցան, վասն զի տային ի ծածուկ օգնութիւն կերլեաց Փռուսիայէն: Այնչափ քաջութեամբ մարտնչին զօրք մեր մինչ զի ասացեալ է թագաւորն Փռուսեային, թէ զարմանամ զիա՞րդ կան ընդդէմ հրոյս արիաբար զօրք տամային Ավստռային. (այսպէս անուանէ զմեր թագուհին անիծածն ). առ այժմ լռութիւն է, վասն զի ձմեռ են:
      
       Սրբութեանդ մնամ ծառայ Հ. Գէվորք վրդ.
       յամի տեառն 1756 Նոյեմ. 20 ի Վեննայ