Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Հ. Զաքարիա յոյժ շահեկան թղթւվ մը կը ծանուցանէ առ Մելգոնեան` Ֆրանսայի Թագաւորական Գրատունէն Պոլսոյ վրայով դէպի Ս. Ղազար ուղեւորող վեղարաւորի մը պաշտօնական հանգամանքը, միանգամայն սոյն արքունի գրատան հայ ձեռագիրներու կեանքին շուրջ տրուած կարեւոր տեղեկութիւններ նշանակելով այդ առթիւ վանական ուշագրաւ դիտաւորութիւններ:
       Գերամեծար Գերյարգելի Աբբայհօր մերոյ Տեառն Տեառն Ստեփաննոսի Վրդպ. ի ողջոյն ի Քրիստոս
       Թուղթ ՄԺԳ .
       քաբուճին պատրի ոմն ֆրանսըզ` անուն Յովսէփ առաքեալ ի գրքապետէ ֆրանսըզ թագաւորին, եկեալ էր այսր ուսանիլ զհայերէն լեզու, որպէս զի յետոյ երթեալ ի Ֆրանսայ թարգմանեսցէ զհայ գրեանս զեղեալս անդ ի թագաւորական գրքատան: Սա պատմէր թէ բազում ձեռագիր գրեանք հայոց կան անդ` իբր երկու հազար կտորք, եւ քանի մի եւս հին ձեռագիր աստուածաշունչք: Արդ այս պատրի չգտեալ աստ զլաւ ուսուցիչ, ահա չուէ գալ այդր, որպէս զի ի մէնջ ուսցի զհայ լեզուն. զոր ուսումն կարծեմ լաւ կարէ առնել նմա մեր Հ. Վրթ. որ ըստ մեծի մասին կայ ի Վէնէտիկ: Վասն սորա գիր յանձնարարական գրեալ է առ ձեզ նաեւ աստ եղեալ ֆռէնկ Վիքարն, որ եւ աղաչեաց զիս, զի եւ ես գրեցից ձեզ առնել նմա զայս շնորհ ուսուցանելոյ զհայ լեզու: Ես կարծեմ, եթէ արասցուք նմա զայս շնորհ, բազում բարիք ծագին մեզ. մի` զի ի դառնալ նորա ի Ֆրանսայ` կարէք ընկերակցել ընդ նմին զոմն ի մէնջ, (զոր օրինակ զՀ. Մինասն ), զի զձեռագիրս հայոց անդ եղեալս քիիեսցէ, եւ այլն: Եւ երկրորդ` թերեւս այսու առթիւ ծանօթս լիցուք մեք ֆրանսըզ թագաւորին, որով եւ ըստ ժամանակին մենաստան մի եւս անդ ստասցուք: Ուստի խնդրեմ, զի յամենայն սրտէ հոգ տարջիք ուսուցանել պատրուն զհայ լեզուն ի հասանել նորա այդր: Յուսամ թէ այսու լնանին փափաքք մեր Հ . Մինասին, եւ որոց նորա սակի են ի գտանել զձեռագիր աստուածաշունչս, զորմէ գրէ Գերյարգ. ինձ յայսմ թղթիդ` ունիլ հոգս առձեռն բերելոյ զերկու ձեռագիր աստուածաշունչս…:
      
       1769 Փետրվարի 12 [Կ . Պոլիս]
       Նուաստ ծառայ Հ. Զաքարիա Վ. Ա . Մ.