Մանր
ու
զանազան
լուրերու
ժողովածոյ
մըն
է
հետեւեալը:
Գերյարգեցելոյ
Աբբայ
Հօրդ
մերոյ,
տեառն
տեառն
Մխիթարայ
Աստուածաբանութեան
վարդապետի
…
Բազումք
կագաւորք
գոն,
թէ
ի
լիբանանու,
թէ
հալէպու,
թէ
յէրզրումու,
թէ
ելանօղք
քահանայք
աստ
ի
յեկեղեցեաց
հայոց,
թէ
դպրատնցիք
եւ
թէ
այլք
բազումք
բաց
ի
մէնջ
աւելի
քան
զքսան
են:
Նաեւ
ժողովուրդն
յամենայնում
աւուր
յեկեղեցիս
լաթինի
լիք
են,
եւ
ստէպ
քաւարան
առնել
տան
մեռանողաց
վասն,
եւ
երգիչք
եւ
սպասաւորքն
հայոց
կտրիճներն
եւ
տղայքն
են,
ուսեալ
զլաթինական
եղանակ
եւ
լեզու… :
Ի
յոմանս
եկեղեցիս
յամենայնու
աւուր
չորս
եւ
հինգ
կարգաւոր
պատարագն
երբեմն
եւ
ես
երթամ
պատարագել
եւ
խոստովանութիւն
լսել:
Գաղատացի
տէր
եղիա
Վ.
ի
մեծի
համար
է.
ունի
զաշակերտ
կարգաւորս
եւ
զերիտասարդ
աշխարհականս
դաս
տայ,
աշակերտս
հանել
ջանայ.
ի
կիրակէի
եւ
ի
տօնս
յեկեղեցին
սուրբ
անդոնի
քարոզ
տայ :
Ի
սուրբ
Պետրոս
երբեմն
հայոց
կարգաւորք,
այսինքն
պուռսացին,
ղպրզցին
տաճկերէն,
եւ
ըստ
մեծն
մասին
պատրի
Տօմինիկօսն
ջահկեցի
հայկաբանօրէն,
լաւ
քարոզիչ
է
եւ
ընդունելի
յոյժ:
Ի
Ճէզուիթաց
եկեղեցին,
ինքեանք
ճէզուիթք
քարոզ
տան
տաճկերէն,
մինն
յառաւօտեան,
մինն
յերեկոյին,
եւ
սոքա
ի
դուռն
եկեղեցւոյն
եասախճի
եւս
կանգնեցուցանէ
յաւուրս
կիրակէից:
Եւ
բնաւ
եկեղեցիքն
թէ
ի
վերնատունն,
թէ
ի
հրապարակ
եկեղեցւոյն
լիք
հայք,
եւ
ֆռանկք
ոչ
երեւին:
…
Մխլայըմ
օղլին
այժմ
ի
դրունս
մեծամեծ
տաճկաց
շրջի
ընդ
աստղագիտաց
նոցին
վիճի
եւ
յաղթող
գտանի,
եւ
ինքն
ի
համարի
ի
նոցանէ
ունեցեալ
լինի,
այժմ
զնմանէ
այսպէս
հռչակեցեալ
լսի :
…
Ի
կողմանէ
պատերազմի
ոչ
ինչ
երեւելի
գործ
եւ
զրոյց
գոյ.
բայց
քանի
մի
հազար
պարսիկք
խաղաղութեամբ
նստեալ
են
ի
Սեբաստիա
եւ
ոչ
ումեք
վնասեն,
այլ
եկեալ
են
զշահի
որդին
իւրեանց
թագաւոր
տանիլ
զոր
սոքա
զօրօք
ուղարկեն,
եւ
լսեմք
թէ
բազումք
գլխաւորք
պարսից
զգուեալք
են
ի
Թահմազ
ղուլէն:
Եւ
յայլուստ
լսեմք
թէ
զՀալէպ
պաշարեալ
է…:
…
այժմ
ժանտացաւն
անօսրացաւ:
Գերյարգութեան
քում
Մնամ
Պատրաստական
ծառայ
Հայր
Միքայէլ
Վ .
Սեբաստացի
Յամի
տեառն
1743
Նոյեմբերի
22
[Կ .
Պոլիս]
Յետ
որոյ
եզերեցի
զգիրս
այս
եւ
ծալլէի,
հրացանք
արձակեցան
յերից
տեղեաց,
եւ
թէ
զինչ
է
պատճառն,
ել
ձայն
թէ
զպարսիկս
կոտորեալ
են
սոքա,
եւ
թէ
այլ
որպիսի
կերպիւ
եւ
մասնաւորապէս
զինչ
արարեալ
են
սոքա
ոչ
գիտեմք…:
