Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Պարունակութեան տեսակէտով` առատ, բազմատեսակ ու միանգամայն կարեւոր է Հ. Միքայէլի հետագայ թուղթը, զոր իր պաշտօնավայրէն կը յղէ:
       Գերայարգեցելոյ Աբբայ Հորդ իմոյ Տեառն Տեառն Մխիթարայ Աստուածաբանութեան Վարդապետի
       թշնամիքն խաչին զօրացեալք խումբ խումբ շրջեալ, զաշխարհ սոցին ի կողմն գռզօվայու ԸՃ տաճիկս տապաստ արկեր են օրով, եւ զմնացեալս ի փախուստ դարձուցեալ են: Այստ այժմ է թանկութիւն, ձիանց խոտ ոչ գտանի, հացն քան զՎէնէտիկ թանկ, եւ խլելով առնեն ի ձեռաց իրերաց, ձուն, երկուքն թրայի մէ ոչ գտանի արդար եղեւ, 7 թրայի ֆունթն, ձէթն 6. այդ տեղի մէկ ստկի չօխգամն եւ խնծորն, աստ 4 եւ 5 ստակ, բայց միսն աժան, այսինքն ֆունթն մէկ թրայի: Գինին մէկ պօցան 6 եւ 7 թրայի: Այս ամենայն ոչ է յաղագս այսր, թէ բազմութիւն զօրաց կամ մարդկանց գոն աստ, զի ի ժամանակս խաղաղութեան, այլ աւելի լեալ են: Այլ ասեն թէ նշխանք եւ վերակացուք քաղաքիս վասն ագահութեան իւրեանց եւ կաշառառութեանց թոյլ տուեալ են այս թանկութեանս… զօրապետքն սոցին տիւ եւ գիշեր ի գահվէխանայսն կոյտ ոսկւոյ եդեալ խաղան նարտ, տանին եւ տարուին, եւ այլոյ իրի ոչ պարապին: Նաեւ ահա աստ են ոմանք խեղճ եւ ողորմելի հայք, աստի եւ անտի մազապուրծ փախստեայք անկեալք աստ. ոմանք յառաջ եւ ոմանք այժմ, են ուխտաւորք գնալ ի հռոմ, են չգաւորք, մերթ վասն միոյն եւ մերթ վասն միւսոյն ծանուցումն առնեմ յեկեղեցւոջ: Ոչ ունին զբնակութիւն, այսպէս եւ ծերունի ոմն աղքիրմանցի եւ ցրտութենէ կալեալ, փունթս եղեալ, չունելով զտեղի եւ զապրուստ, թէպէտ զոմանս աւուրս եւս դարմանեցի բայց մեռաւ: Ուխտաւորաց մինն է մարզուանեցի, սա երկու յառաջ ելեալ է աստի գնալ ի Հռօմ զկնի երից եւ չորից աւուրց ճանապարհի, ասպատակօղք մերկացուցեալ են զինքն որ իբրու զԺ ոսկի ունեալ իցէ վասն ապրուստի տւրոյ, վերստին դարձեալ այսր, զի աշխատութեամբ գոնեայ շահեսցի ինչ, որով կարիցէ գալ այդր կողմն… Մի եւս էմիրէ դարձած նոր քրիստոնեայ մի, մկրտեցեալ ի Բարդողիմէոս Վ. է ի գռայովայ, մի եւս թօխաթցի երիտասարդ մի, տաճկացած ի Սուքիաս Վ ի քովէն ելեալն, զոր Մինաս Վ. եպիսկոպոսն կամեցեալ էր առնուլ մերձ իւր…: Եւ վասն թաղման հայր Յակոբին գնացեալ է 46 ֆիօրին…: Նաեւ լուաք աստ, թէ ի Ստամպօլ զթագաւորն փոխեր են. զգալով ինքն, նախապէս փախեալ է թագեալ է, եւ անյայտացուցեալ զինքն: Նաեւ զԲ մեծամեծ հօռօմ կախեալ են. ի Սելանիկ եւս ի տունս մտեալ զգործիք պատերազմի որոնել:
      
       Գերյարգութեան քում Մնամ պատրաստական ծառայ ամենայնի Հայր Միքայէլ Վ . Սեբաստացի
      
       Յամի Տեառն 1737ին դեկտեմբերի 7ին 4 գիր ի Պելղրատ