Բ
Սրբասնունդ
եւ
գերազանց
Հօրդ
մերոյ
հոգեւորի,
Տ.
Տ.
Ստեփաննոսի
Աստուածաբան
Վրդպ.
եւ
մեծի
Աբբայի`
Սրբուհւոյ
Կուսին
որդեգրական
Կրօնին
մատուցի
ի
հեռուստ
աստի,
մեծաւ
կարօտիւ
եւ
ըղձալիր
սիրով
համբոյր
Սրբազանի
Աջոյդ,
Խնդրելով
զաղօթս
սրբանուերս
ի
քէն
մատուցեալս,
ինձ
եւ
իմայնոց,
սատար
եւ
օգնական :
…
Այլ
եւ
զքաղաքիս
պատահեալ
սովն
որ
յանցեալ
ամին
եղեւ,
կարծեմ
թէ
լւեալ
տեղեկացար
պատմութեանն,
զոր
ոչ
երբեք
լւեալ
էաք
ի
հնոց
հարց,
կամ
ի
պատմութեանց
զայսպիսի
դառն
պատուհաս`
զոր
կրեաց
ժողովուրդ
երկրիս
միջագետի,
ի
պատճառէ
մեղաց
իւրեանց,
որ
ստուգիւ
մարդն
զմարդն
եկեր,
զորս
տեսաք
աչօք,
թող
զայնոսիկ
զորս
լւաք
ականջօք.
եղեալ
ի
շրջակայս
քաղաքիս.
արդարեւ
սարսափելիս
եւ
զարմանալիս
մտաց
մարդկան,
յորմէ
պատճառէ
բազումք
ի
բնակչաց
չւեցին
յօտար
երկիր,
թերեւս
գտանիցեն
զյագուրդ,
բայց
ոչ
կարացին
հասանիլ
ի
գիտացեալ
տեղին
իւրեանց,
այլ
ի
ճանապարհին
սովամահք
կորեան
եւ
եղեն
կերակուրք
վայրենի
գազանաց.
իսկ
որք
աստ
մնացին,
զոր
ինչ
ունէին
գոյսս
ոչ
գնով
վաճառեալք
կերին,
եւ
ապա
մաշեալք
եւ
հիւծեալք
մեռան
ողորմելի,
այնքան
որ
չորս
բաժնի
մէկն
հազիւ
թէ
մնաց,
բայց
ի
լրանալ
տարւոյն
ողորմութիւն
Տեառն
ծագեալ
ի
յերկնից,
ետ
զառատութիւն
ցորենոյ
եւ
ամենայն
բարեաց,
որով
յագեցան
լիութեամբ
ամենայն
բնակիչք
երկրիս,
զոր
մշտապաղատ
գոհութեամբ,
անհանգիստ
բերանով
պարտիմք
գոհանալ
զտուողէն
բարեաց,
որ
ողորմեցաւ
ստեղծուածոց
իւրոց:
Գերապատիւ
Արքեպիսկոպոս
եղբայրս
մեր,
այս
9
ամիս
եղեւ,
որ
բերեալ
ի
մերտնու
նստուցաք
ի
տան
մերում,
սակս
սաստկութեան
սովոյն,
զի
ի
մերտին
ոչ
գտանիւր
ամենեւիմք
հաց,
բայց
կարի
նւազեալ
յամենայն
զօրութենէ
եւ
վատեալ
յաչաց
տեսութենէ,
եւ
իբրու
լուծեալ
անդամօք,
նստի
անշրջիկ,
ուստի
աղօթս
խնդրէ
յեղբայրութենէ
սրբոյ
կրօնին,
եւ
ի
քոյին
Տէրութենէ.
զի
բարի
վախճանաւ
փոխեալ
յաղցաւոր
կենցաղոյս,
արժանասցի
մասին
ժառանգութեան
սրբոցն
որ
ի
լոյս:
Նաեւ
քանի
անգամ
գրեցի
եւ
խնդրեցի
զպատմութիւն
Լիսպօնայու
մեծի
քաղաքին.
զի
լւաք
թէ
մեծ
մասն
ընկղմեցեալ
է
եւ
զայս
վասն
այն
խնդրեմ,
զի
զամենայն
իրս
նշանաւորս
առդիպեալ
ի
մերում
ժամանակի
իբրու
50
ամաց
հետէ
եւ
այսր,
գրեմ
պատմագրաբար,
յիմացումն
յետագայ
ընթերցասիրաց,
վասն
որոյ
աղաչեմ,
զի
գրել
ստուգութեամբ
եւ
առաքեսցես
ինձ,
զի
եւ
զայն
եւս
չարայարեցից
ընդ
այսց
պատմութեանց…:
Յամի
Տեառն
1759
Փետրվարի
եւ
ի
Տիգրանակերտ
Յետնեալ
եւ
նուաստ
ծառայ
Յակոբ
անպիտան
դպիր
Տէր
Պօղոսեան
