Քրիստոսական
հաւատքի
համար
նահատակուող
Հայ
մարտիրոսի
մը
նոր
վկայաբանութիւնն
է
որ
մէջտեղ
կ՚ելլէ,
ինչ
որ
պիտի
հետաքրքրէ
մեր
բոլոր
հայորդիները:
Գերապատիւ
եւ
գերայարգ
տեառն
տեառն
Ստեփաննոս
վարդապետի
եւ
աբբայ
հօր
մերոյ
ողջոյն
խոնարհական
…
Յաւուրս
յայսոսիկ
նահատակեցին
զպատանի
մի
իբր
ի
15ն
փետր.
որ
էր
իբր
25
ամաց
որդի
առն
հերձուածողի,
զորմէ
բազում
խնդիր
եղեւ
ի
մէջ
ուղղափառ
եղբարց,
թէ
արդարեւ
արժան
իցէ
համարիլ
զնա
մարտիրոս
թէ
ոչ.
բայց
առիթ
գլխատման
այս
եղեւ,
զի
ի
բազում
ժամանակաց
բաղձալով
պատանին
մտանել
ի
յայայ
սօֆիան
եւ
տեսանել,
զոր
իմացեալ
ոմանց
տաճիկ
բարեկամաց
նորա,
եւ
միաբանեալ
առանձինն,
խաբանօք
յորդորեն
եւ
ածեն
զպատանին
ի
նոյն
տեղի,
իբր
թէ
ոչինչ
կասկած
վտանգի
կայցէ.
եւ
ապա
յետ
մուծանելոյ
զնա
ի
ներքս,
ասեն
ցնա
դնել
ի
կողմն
մի
զխալփխն
ի
գլխոյ,
որպէս
է
սովորութիւնն ,
զոր
գիտէ
եւ
Հ.
Զախ.
իբր
զի
մի
'
օտար
տաճիկք
ճանաչելով
զհայութիւն
նորա
բարկասցին.
եւ
ապա
ասեն
ցնա
թէ
եւ
դու
ի
ծունկս
իջեալ
արա
'
զաղօթս
քո
ըստ
օրինաց
քոց,
զի
մի
'
օտարաձեւութիւն
քո
առ
մերով
ծնրադրութեամբս
զգացուսցէ
այլոց
զհայութիւն
քո
եւ
կրեսցես
զվնաս,
եւ
նորա
հետեւեալ
խաբէական
խրատուց
նոցա
եւ
այնպէս
շրջեալ
ընդ
ամենայն
ճամին,
ի
դառնալն
խնդրէ
զխալփախն,
զոր
թագուցեալ
ընկերացն
պատասխանեն,
թէ
յետ
միանգամ
դաւանելոյ
զճշմարիտ
կրօնն
առաջի
այնչափ
բազմութեանն,
զիարդ
կամիս
յառաջին
կուրութիւն
քո
դառնալ
եւն.
եւ
զաղաղակ
բարձեալ
ի
տեղւոջն
թէ
արք
եղբարք
ոչ
տեսիք
դուք
արդեօք
զերկրպագութիւնս
սորա
ի
ճամիի
անդ,
եւ
արդ
աւասիկ
կամի
դառնալ
անդրէն
յառաջին
կրօն
իւր,
եւ
վկայս
ժողովեալ
ամբոխիւ
ածեն
յատեան
վէզիրին,
վկայելով
թէ
դարձաւ
ամենայնիւ
ի
մահմէտականութիւն,
եւ
ի
քննել
Վէզիրին
եւ
ի
բացասել
նորա,
եւ
ի
պատմել
զխաբէութիւնս
նոցա
զոր
անագան
ծանեաւ,
յայնժամ
եւ
վէզիրն
դառնայ
եւ
յորդորէ
զնա
խոստմամբ
մեծամեծ
պարգեւաց
եւ
իշխանութեանց
եւ
ի
չառնուլ
նորա
յանձն,
հանէ
զնա
ի
բաց
յերեսաց
իւրոց,
եւ
կոչէ
առաջի
զվկայսն
եւ
քննէ
զվկայութիւն
նոցա.
եւ
յետ
այլոց
բանից
հարցանէ
ցնոսա.
զինչ
խոստմունս
պարգեւաց
եւ
իշխանութեանց
արարիք
դուք
նմա
որով
յորդորեցաւ
ի
տաճկութիւն,
պատասխանեն
նոքա
ոչինչ.
յայնժամ
ասէ
ցնոսա,
արդ
գիտացի
ստուգիւ
զի
սուտ
վկայէք
ամենեքին
զառնէն.
զի
ես
այնչափ
պարգեւօք
եւ
իշխանութեամբ
ոչ
կարացի
համոզել
զնա,
եւ
դուք
զիարդ
հաւանեցուցիք
առանց
իրիք
ակնկալութեան,
վասն
որոյ
ոչ
կամիմ
եսզաւուրս
սրբութեան
անպարտ
արեամբ
շաղախել,
(զի
էին
աւուրք
ռամազանի
).
այլ
տարայք
զգա
առ
խաղէսքէրն
կամ
առ
այլ
ոք,
եւ
առեալ
տանին
զնա
առ
խազէսքէրն,
եւ
առեալ
զիլման
նորա ,
տարեալ
գլխատեն
զնա,
որ
բազում
հառաչանօք
խնդրէր
յաստուծոյ
զներումն
տգիտութեան
իւրոյ,
որով
հետեւեցաւ
զառաջինն
խաբէական
խրատուց
տաճիկ
բարեկամացն…
1766
մարտ
23
(Կ.
Պոլիս
)
Նուաստ
ծառայ
Հ.
Մե(սրոպ
)
Վ.
Մխ(իթարեան
)
