Հրդեհի
մը
ծնունդն
ու
տխուր
հետեւանքները:
Գերամեծար
գերյարգելի
Աբբայ
հօր
մերոյ
եւ
րաբունապետի
տեառն
տեառն
Ստեփաննոս
Վարդապետի,
ողջոյն
Թղթ .
ՂԸ.
…
Ի
նոյեմբ.
19
ի
շաբաթ
գիշերին,
որում
լուսանայր
յիսնակաց
բարեկենդանն,
եւ
եղեւ
հրկէզ
արտաքոյ
դրան
ղումղափուին:
Ել
հուրն
ի
տանէն,
որ
էր
առաջի
աղբերն,
եւ
աղբիւրն
էր
մերձ
դրան
պարսպին
Ղումղափուին,
ուստի
եղեն
մեծամեծ
աղէտք.
քանզի
ոչ
արքունի
զիջուցանօղքն
կարէին
ելանել
արտաքս,
եւ
ոչ
արտաքոյ
եղեալքն
կարէին
մտանել
ի
ներքս
եւ
փախչիլ
ի
կրակէն:
Եւ
յայնմ
մեծի
դաշտավայրի`
ոչ
մնաց
տեղի
ապաստանի,
զի
ի
շնչելոյ
ուժգին
եւ
սաստիկ
բօրեազին,
մնացին
Բ
կամ
Գ
տունք.
եւ
այլն
ամենայն
այրեցան:
Ուստի
փախչէին
դէպի
ծովն.
եւ
ոչ
եւս
անտի
կարէին
փախչիլ,
քանզի
եւ
ղայեխանախքն
եւ
նաւակքն
այրեցան.
եւ
բազում
նաւակաց
տեարքն
չէին
անդ,
զի
էր
գիշեր.
վասն
որոյ
բազումք
այրեցան.
եւ
ոմանք
եւս
արք
եւ
կանայք
արկանէին
զինքեանս
ի
ծովն
եւ
անդ
խեղդեցան:
Ոմն
արկեալ
զինքն
ի
ծովն,
եւ
գնացեալ
նստեալ
էր
ի
վերայ
ղարամփովին,
որ
առ
ափամբ
ծոցոյն
Ղումղափուին
(որպէս
յայտ
է
դիտողացդ,
եւ
անդէն
թացեալ
զքէպէն,
նա
դարձեալ
ընկղմեալ
զքէպէն
ի
ծովն,
պատեալ
է
զանձամբ,
եւ
այնպէս
ազատեալ
է
զինքն.
(եթէ
ի
ցրտոյն
ոչ
վնասեցաւ
):
…Արդ
բնակիչքն
արտաքոյ
դրան
Ղումղափուին
էին
բազումք`
օտալարցիք,
եւ
գրեթէ
ամենքին
աղքատաց:
Իսկ
այժմ
մերկ
եւ
մազապուրծ
պրծեալք
ի
կրակէն,
եղեն
ամենեքին
տասն
աղքատ.
եւ
անկեալ
ի
շուկայս,
եւ
դրանէ
ի
դուռն,
մուրանան:
Պատրիարքն
հայոց
ժողովեաց
բազում
դրամս
վասն
նոցա.
դարձեալ
հարուստ
քարակոփքն
աղքատացան,
զի
այրեցաւ
եւ
անշահացաւ
մեծագին
մարմարոնեայ
քարինք
գերեզմանացն
տաճկաց:
Նոյնպէս
մրգավաճառքն
եւ
այլ
ամենայ
վաճառականք
եւ
արհեստաւորք
աղքատացան,
զի
ոչ
կարացին
փախուցանել
ինչ:
Ասեն
թէ
ի
Հնդստան
եղեալ
է
մեծ
երկրաշարժութիւն,
եւ
ծովն
բարձրացեալ
եւ
արկեալ
է
զնաւսն
ի
ցամաք.
եւ
կոխեալ
է
զգեղս
ինչ.
ընդ
ամէնն
իբր
1000
եւ
աւելի
անձինք
մեռեալ
են.
դեռ
որոշակի
զստոյգն
չիմացայ:
…
1766
դեկտ.
18
ի
ըՍտամպօլ
Ն.
Ծ.
Հ.
Յակոբոս
վրդ.
Չամչեանց
Մխիթարեան
