Ժողովածոյ առակաց Վարդանայ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՄԻԲ. ՓՈԽ ՏԱԼ ԱՌԱՆՑ ՎԿԱՅԻ
(153 ag=122 B=22 D)

Ասի յառակաց, թէ երկու արքմիմեանց յոյժ բարեկամք գնացեալ 'իճանապարհորդութիւն, եւ մինն զենեալ վաճառն եւմիւսն շահեալ փարթամ, դարձան եւ գային տունսիւրեանց եւ եկեալ մօտացան քաղաքն. ասէ աղքատընկերն ցհարուստն, թէ եղբայր, շատ բարութիւնս եւսէր գիտեմ քէն, նա ամենեցուն գլուխն այս է, զորխնդրեմ քէն, եւ վէր է քան զամէնն. պիտիր, որ ինձեղբայրութիւն առնես` հազար սպիտակ փոխ տաս ինձ. որայս տարի զիմ տանն եւ զիմ տղայոց պէտքն լնում. եւյայլ տարի յայս օրս զքո դրամն վճարեմ. այնպէսհաշուեաց, թէ զիմ տղայսն գերութենէ գնես քոհոգւոյդ համար։ Իսկ նորա լուեալ զայս`պարզմտութեամբ ետ հազար դրամն խղճալովաղքատութեան նորա. եւ ելեալ տեղւոջէն գնացին 'իտունս իւրեանց։ Եւ իբրեւ լցաւ տարէգլուխն, երթեալտուօղ դրամին առ պարտականն եւ ասէ. տարի մի բոլորեղեւ, հիմայ զիմ դրամն տուր` որ իմ տանն եւ իմտղայոցն պէտք անցուցանեմ։ Իսկ նորա պատասխանիտուեալ ասէ. ես քեզ դրամ չպարտիմ. եւ յորժամբռնադատեաց, ասէ ցնա. եկ` որ երթամք դատաստան առդատաւորն։ Եւ յորժամ եկին, ասէ դատաւորն ցերկուսն. դրամն առեա՞լ ես թէ ո՛չ. եւ ցոմն, թէ վկայ եւ գիրունի՞ս։ Եւ իբրեւ գիտաց, թէ ոչ գիր կայ եւ ոչ վկայ 'իմէջն, ասէ ցայրն, որ զդրամն էր տուեալ, թէ յայն տեղն, ուր ետուր զդրամն դայ, մարդ կա՞յր մօտն, գրաստկա՞յր, ձի կա՞յր. ասէ տուօղ դրամին, թէ ո՛չ ինչ չկայր'ի մօտ մեզ. վեր Աստուած էր եւ վայր մեքերկուքս։ Սա ողոքելով խնդրեաց, եւ ես խղճացի եւետու. այժմ ուրանայ։ Ասէ դատաւորն. յայն տեղն ծառկա՞յր, թուփ կա՞յր, քար կա՞յր. ի՞նչ տեղ էր այն տեղն։Ասէ դրամի տէրն. ո՛չ ծառ կայր եւ ոչ թուփ. լոկքարատակ մի է. նստաք անդ, համարեցի եւ ետու յինքն. եւելեալ եկաք միասին քաղաքն` դա յիւր տունն եւ եսյիմ տունն։ Ասէ դատաւորն ցդրամին տէրն. կարե՞սզքարն զայն բերել եւ կամ կոտրել յայն քարէն եւնշան բերել։ Իսկ նորա դուրս վազեալ դրամինկսկծոյն, թէ գնամ զայն քարն լծօք բերեմ կամ կոտրեմեւ նշան բերեմ։ Եւ յորժամ գնաց նա, ասէ դատաւորնցմիւսն, որ մօտն մնաց, թէ կարէ՞ զնա շարժել 'իտեղեացն կամ կարէ կոտրել եւ նշան բերել։ Ասէ, որուրանայր զդրամն. թէ զհազար լուծք լծէ, չկարէ զայնքարն շարժել տեղեացն եւ թէ հազար քարգործ բերէ, չկարէ կտոր մի կոտրել. զի ապառաժ քար է։ Յայնժամդարձուցեալ զայրն յետս, որ գնայր, եւ ասէցուրացօղ դրամին, թէ գնա եւ տուր զիւր դրամն յինքն. զի դու եղեր վկայ, որ պարտիս. եւ այնպէս յամօթ եղեալվճարեաց զպարտսն:

Ցուցանէ առակս, թէ դատաւորնայնպէս պարտէ լինիլ. որ դատաստան առնելն բանինելք գտանէ. որ զիրաւունսն Աստուծոյ չթողու ըստայնմ, որ ասէ Սաղօմօն. որ հանճարեղն իցէ, զառաջնորդութիւն։