Ժողովածոյ առակաց Վարդանայ

ՃԽԲ. ՔՐԻՍՏՈՆԵԱՅ ԵՒ ԱՅԼԱԶԳԻ, ԱՅԼ ԵՒ ԱՒՐԻՆԱԿ ՎԻՃԻ ՅԱՂԱԳՍ ՀԱՒԱՏՈՑ
(142 V=135 I)

Երկու մարդ վիճէինճանապարհով որ երթային` Ա. քրիստոնեայ եւ Ա. այլազգի. եւ յորժամ յաղթեաց հայ քրիստոնեայնայլազգոյն, այլազգին ասաց. մի պատերազմիր. համբերէ. որ ես քեզ աւրինակ բան մի ասեմ. որ հաւանիս ինձ. եւասաց այլազգին այն, թէ`

ԱՂՆ ԿՍԿԾԻ

Եւ Ա. մարդ մի յասդէնս աղ էրշալկեալ եւ երթար. եւ յորժամ խանջեալ աշխատեցաւ եւասաց. տէր Աստուած, դու ձրի տուող ես, որ տուիր ձրիզարքայութիւն Ադամայ։ Աղաչեմ զքեզ արտասալիցպաղատանաւք եւ խնդրեմ 'ի քէն. զոր Ադամայ տուիր, ինձտուր, աղաչեմ զքեզ. իբրեւ զայս ասաց, եկն հրըշտակքնեւ ասաց, թէ ո՞վ մարդ, Աստուած լսեց քեզ. թող զաղն եւեկ յարքայութիւն. եւ եղեւ այնպէս։ Եւ գնացյարքայութիւն 'ի դրախտն Ադամայ. եւ ասաց հրըշտակքն, թէ մի խաւսիր 'ի մէջ դրախտին. թէ չէ` կոյ հանեն զքեզ'ի դրախտէն. եւ ետես 'ի մէջ դրախտին մեկ մարդ մի, որունէր . Ա. մեծ կացին եւ թողուր զմեծ եւ զգոսացեալծառերն եւ կտ[ր]էր զնորայտունկ մանդր ծառերն. եւ նայոչ համբերեաց եւ ասաց. ով մարդ, յի՞նչ թողուսզգոսացեալ ծառերն եւ կոտորես զփոքր եւ զմանդր. եւյան ժամ ելաւ 'ի դրախտէն։ Եւ այրն կրկին աղաչեացզԱստուած տալ նմայ զդրախտն. եւ ետ նմայ զդրախտն. եւգնացեալ էմուտ եւ տեսանէր. զի մի մարդ կար, որժողովէր փայտ եւ դնէր շալակ եւ ոչ կարէր տանել եւայլ շատցնէր. եւ արար քան զտումի եւ քան զլեռ մի եւոչ կարէր տանել. եւ մարդն այն ոչ կարաց համբերել. ասաց նմայ, թէ` մարդ, զքիչն ոչ կարացեր տանել, զշատնզի՞արդ կարես տանել. եւ նոյն ժամայն ելաւ 'իդրախտէն` եւ աղն 'ի շալակն. եւ այրն այն կրկինաղաչեաց զԱստուած. եւ գնաց 'ի դրախտն եւ ետես լեառնմի լուսեղէն դրախտովն եւ մէն եւ ամէն աշխարհովսիլի. եւ լծեալ կար. ՀԲ. լուծք. ՀԲ. դիհաց քարշէին. եւայրն ոչ համբերեաց եւ ասէք. ընդէ՞ր 'ի մեկ դիհաց ոչքարշէք. որ կարէք զլեառն շարժել. եւ ասացին նմայ, թէել 'ի դրախտէն։ Եւ այրն այն ասաց, թէ ասացէք եւպատմեցէք ինձ, ի՞նչ էր այն մարդն, որ զնորայտունկծառերն կոտորէր, եւ զայն որ զշալակն շալկէր, եւլուսեղէն լեառն եւ ՀԲ. լուծքն:

Ցուցանէ առակս, թէ ան մարդն, որ զկացին ունէր, Գաբրիելն է, որ զմեծն թողու եւզտղաքն տանի. եւ այրն, որ շալակ դնէր, մեղաւորն է, որզմեղքն ոչ կարէ տանել, նայ այլ շատցնէ. եւ լուսեղէնլեառն Աստուած է եւ ՀԲ. լուծքն. ՀԲ. միլաթն է, որ ամէնմիլաթ դէմ իւր քարշէ, թէ ես եմ յառաջ եւ Աստուածնամենեցուն է եւ անշարժ:

ՃԽԲա. 8 ag Այր մի ելանէր 'իդժուար դար մ' 'ի վեր 'ի տօթ ժամանակի. յոյժաշխատեցաւ եւ սկսաւ բամբասել զԱդամ եւ զԵւայ, թէէ՞ր անկայք 'ի դրախտէն անհամբերութեամբ ձերով. եւերեւեալ հրեշտակին ասաց. թէ տանիմ զքեզ 'ի դրախտն, դու համբերե՞ս. եւ ասաց, թէ ե՞րբ լինի այդ. եւյանկարծակի քուն 'ի վերայն անկաւ. եւ տեսեալ զինքն'ի դրախտին ուրախացաւ. եւ ետես. զի մարդիք զտղայծառերն 'ի վայր տային. եւ չհամբերեաց եւ ասաց, թէ այդի՞նչ աներկիւղ մարդիք էք, որ զչորն եւ զգօսացածնթողեալ էք` եւ զտղայ եւ զմատղաշ ծառերն 'ի վայր կուտայք. որ զտղայոց մահն նշանակէ։ Եւ բացեալ զաչսնետես զինքն 'ի դարն 'ի վեր` եւ զաղն 'ի շալակն ջուալովեւ սկսաւ լալ։ Դարձեալ ետես զհրեշտակն եւ ասաց. այլչի խօսիմ. եւ տեսեալ զինքն 'ի դրախտին եւ տեսանէրզմարդիկք. զի զփուշ եւ զճիւղս ծառոց շալակ դնէին եւչէին կարել շալկել` նա կու շատցնէին, որ զմեղսնշանակէ. որ չափ շատանայ, նա այլ գործէ. եւչհամբերեաց եւ ասաց. ո՞վ անմիտք, թեթեւացուցէք. որկարէք շալկել։ Եւ տեսեալ զինքն այլ եւս 'ի դրախտինեւ տեսեալ վէմ մի մեծ եւ երկոտասան լուծք լծեալ 'ինմա եւ ամէն մէկ յիւր դիմացն քարշէր. եւ վէմն չէրշարժիլ։ Եւ չհամբերեաց եւ ասաց. ո՞վ անմիտք, ամէնքդ'ի մէկ դիմաց լծեցէք. զի խախտել կարիցէք։ Եւ վէմն էրինքն Քրիստոս եւ լուծքն լծեալք են հաւատքուղղափառաց երկոտասան ազգաց քրիստոնէից`իւրաքանչիւր յինքն ձգելով. եւ բացեալ զաչսն` ետեսզինքն 'ի դարն 'ի վեր` եւ զաղն 'ի շալակն:

ՃԽԲբ. 164 ag Այր մի գնալով 'իճանապարհի հանդիպեցաւ արանց, որք զճոպանս կապեալ 'իբուն վէմ մի. զի շարժեսցեն զվէմն եւ առ ինքեանսքարշեսցեն. բայց յամենեցունց կողմանց քարշէին, կամելով իւրաքանչիւր ոք առ ինքն քարշել եւիւրացուցանել։ Իսկ քարն ամենեւին անշարժելի մնայրեւ անխախտ։ Ասէ այրն. ո՞վ մարդիկք, եթէ կամիք շարժելզդա 'ի տեղւոջէ իւրմէ, 'ի միոջէ կողմանէ քարշեցէք. զիշարժեսցի. քանզի յամենէ կողմանէ քարշելով` զդաշարժել անհնարին է. բայց նոքա ոչ կամեցան լսել նմա. այլ յամառեալ քարշէին ըստ սովորութեան իւրեանց. վասն որոյ քարն մնայր անշարժ:

Ցուցանէ։ Վէմն է ինքնՔրիստոս ըստ Դանիէղի եւ Պօղոսի. իսկ քարշօղքն առինքեանս քրիստոնեայք. զի իւրաքանչիւր ոք ազգքրիստոնէից կամի հակառակութեամբ զՔրիստոս առ ինքնքարշել, այսինքն իւրացուցանել. բայց Քրիստոսանշարժ մնայ եւ ո՛չ առ մի ոք գնայ. քանզի Քրիստոսո՛չ կամի զհակառակութիւն եւ զընդդիմութիւնհաւատացելոց իւրոց. այլ զսէր եւ զմիաբանութիւննոցին. որովք շարժի Քրիստոս առ նոսա։