Ժողովածոյ առակաց Վարդանայ

ՅԿԸ . Գ. ԽԱՍԻԱԹ ՊԼԱՒՐԻ
(26 H=S. Laz. Բ. Դ., էջք 231-232)

Ասեն իմաստունք, թէ պլօր ակն. Գ. խասիաթ ունի. առաջին զլոյսն թափանցուցանէ. երկրորդ` թէ կին մարդոյ կաթն չլինի, նա փշրեն եւմեղրով տան, նա կաթն բխէ. երրորդ` թէ մարդն ծարաւլինի, 'ի ներքոյ լեզուին դնէ, ծարաւն անցանի:

Պլօրն նշանակէ զքահանայն, որ ինքն մաքուր պիտի եւ սուրբ. որ այլոց լոյս տա. նախինքն զբանն Աստուծոյ սուրբ պահէ եւ առնէ եւ ապաայլոց քարոզէ։ Եւ ժողովուրդն որպէս զաբեդն, որլուսով վառչին։ Եւ մեղրն բանն է, որ քարոզէ եւուտեն, որպէս զկաթն ժողովուրդն։ Եւ մարդիկ ործարաւի են աշխարհիս ագահութեամբ, նոքա լսեն զբանքարոզին. եւ ծարաւ նոցա անցանի եւ գեղեցկանանապաշխարութեամբ։

ՅԱՒԵԼԼԻ ՏԱՐԲԵՐՈՒԹԻՒՆՔ ԸՆՏՐԱՆԱՒՔ ԵՒ ԼԻՈՎ, ԱՅԼ ԵՒ ՈՐԻՇ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԻՒՆՔ

ԻԸբ. ԷՋՄ. 86, ԺԹ 11ա-11բ.

Մեր մեղքն է արեր զագրաւնբազայ,

Զկտուցն սրեր պաւղպատւամաւխտայ.

'Ի բարձր թռեր, կու կանչէ ղայղայ.

Հայ ղաղա որ տեղ ուր հաւկայ:

Յոր տեղ գոյնս գոյն հաւուփետուր կայ,

Ագռաւն ժողվեր ու հագերկապայ.

Թեւն շարեր ո կանչէ ղայ ղայ.

[Հայ ղաղա որ տեղ որ հաւկայ]:

Ագռաւն է հագեր աթլաս ուքիմխայ.

'Ի մեջքն է կապել ոսկիհայասայ,

'Ի վերէն քարշեր կանաչլատիֆայ.

'Ի բարձր [թռեր ու կանչէ ղայղայ]

Ագռաւն արեր զանձեղնփարսանայ

'Ի մօտ 'ի յարծիւ ւի մաւտ 'իբազայ,

Թէ ես եմ ձեր պարոն ու ծանրամիրայ.

'Ի բարձր [թռեր ու կանչէ ղայղայ]:

Արծիւն զէն լսեց ւանգաւ 'իղոռսայ.

'Ի յաւդից 'ի վայր քան զչարխ'ի ներք գայ.

Գայ բռնէ զագռաւն ու կու տայջաղայ.

Վա¯յ վա¯յ [հազար]յագառաւուն վերայ:

ԿԸբ. 9 G Ասաց առակաց, թէաղուեսն տեսեալ ակնատ լարեալ վասն աղուեսու եւ 'իվերայ երեսին պանիրի փշրանքն ցանեալ. գնաց առ գայլնեւ ասէ. քերի', պանրի հորմ' եմ գտեալ. ես կերայ եւյագեցայ. երթանք ցուցանեմ. որ դու այլ ուտես. եւեկեալ գալուն ընդ նմա ետես զակնատն եւ ոչ ծանեաւ. այլ զպանիրն ետես ցրքեալ 'ի վերայ երեսին եւ վազեալյառաջ քան զաղուեսն. զի առցէ զպանիրն. [թերի] 'ի բացթռեալ արտակս ակնատին. իսկ աղուեսն առեալ զպանիրնեկեր եւ սկսաւ գնալ։ Ասէ գայլն. ով քեռի որդի, զիսանտէր կու թողուս եւ գնաս. ասէ աղուեսն. անտէր ես եմ, որ դարն 'ի դուրս կու գնամ, թէ չէ քեզի այս պահս . +. տէր կու գայ:

ՃՀԱա. 113 D Ճարտարիմաստասէրք` բնակեալ էին յամրոց մի անառիկ. լուաւԱղէքսանդր թագաւորն եւ եկն 'ի վերայ նոցա բազումզօրօք 'ի սահմանս հնդկաց. ձայնեաց առ նոսա եւ ասէ. եկայք առ իս եւ ես տամ ձեզ զամենայն, զինչ պիտոյ է. եւ նոքա յղեցին առ նա եւ ասեն եթէ կարող ես տալ մեզանմահութիւն, գամք ըստ հրամանաց քոց։ ԶարմացաւԱսէքսանդր եւ ասէ. ծանր է խնդիրքդ. ոչ կարեմ տալ. զիես ոչ ունիմ, ձեզ ո՞ւստի տամ. ասացին իմաստունքն. երբ գիտես` մահկանացու ես, ընդ է՞ր աշխարհս ընդվայրեւ անօգուտ (այսպ. ) եւ նեղես զաշխարհս ամենայն. եւամօթով դարձաւ յետս:

Ամենայն մարդ, որ ջանայսիրել զգանձս եւ ոչ բաժանէ աղքատաց, ամօթով լինիյԱստուծոյ:

ՃՀԸա. 12 ԲԵՐԼ. 95, էջք 215-216. Այրոմն էր յո՛յժ ագահ եւ արծաթասէր եւ անյագ. եւժողովեալ բազում ինչս եւ ըստացուածս եւ ոչ երբէքտայր ողորմութիւնն աղքատաց եւ կարօտելոց. դէպ եղեւնմայ յանկարծ[ա]կի մեռանիլ. իսկ բարեմկամքն եւազ[գա]կանք նորա պատառեցին զյորովայն նորա. զիտեսցեն, թէ զինչ իցէ պատճառն յանկարծակի մահուաննորա, եւ տեսին. զի սիրտն նորա (այսպէս) ոչ ունէր 'իտեղի իւր. եւ ապայ գնացին 'ի սենեակն բացինըզսընտուկն գանձին եւ գտին զսիրտն մարդոյն 'ի մէջսընտուկին 'ի ձեռն սայտայնայ[ի], որ 'ի կերպարանսվիշապի եղեալ նստէր եւ 'ի զանազան մասունս պատառեալզնայ. եւ ասէ ցայնոսիկ, որք հայէին. այս ոսկի եւարծաթ է կին սըրտին, որ վայճառեաց ինձ բարեկամն ձեր. իրաւամ[բ]ք իմ սեփայկանէ եւ զոր ինչ կամիմն, արարիցզնայ:

ՄՀԶբ. 3 ԲԵՐԼ. 95, էջք 146-147. Ի(այսպէս) ետես ոմն հայր տեսիլ . Ե. մարդ անզգամ եւսոված։ Ա. ետես զոմն նստեալ 'ի վերայ բարձր աշտարակիեւ բացեալ զբերանն ծծէր զհողմն. եւ յորժամ ոչ յագէր, մրուհերովն հարկանէր զհողմն. զի մտցէ 'ի բերանն իւր. եւ այնու եւս ոչ յագէր։ Բ. ետես զոմն. զի նստե"լ 'իգետեզերն լնոյր զբերանն իւր աւազով եւ ուտէր` եւ ոչյագենայր։ Գ. ետես զոմն նստեալ 'ի ժահահոտ գբի. եւհոտոտէր եւ ծըծէր զժահահոտութիւնն` եւ ոչյագենայր։ Դ. ետես զոմն. զի նստեալ է 'ի վերայ հնոցիմի եւ ուտէր զբոց հնոցին. եւ ոչ յագէր։ Եւ ետես զոմն. զի յոյժ էր սովեալ, ուտէր զմարմին իւր եւ ոչյագենայր:

Այսպէս եւ հոգեւորապէս. զիաշխարհս այս լցեալ է հինգ անզգամ եւ յիմարմարդկամբք։ Ա. այն որ բարձր աշտարակ է նստեալ, ցուցանէ զամբարտաւանսն, որ ջանիւ կամին ժողովելզփառս աշխարհիս` եւ ոչ յագին։ Բ. որ ուտէր զաւազն, ցուցանէ զագահսն, որ թէպէտ ջանայ յագենալ արծաթով, կաշառօք եւ տոկոսիւք, այլ ոչ կարէ։ Գ. որ նստեալ էր'ի վերայ ժահահոտ գբին, ցուցանէ զբղջախոհսն, որքժահահոտ եւ գէջ ցանկութեամբն ոչ յագենան, որ բուրէ'ի գբոյ դժոխոցն։ Դ. որ նստեալ էր 'ի վերայ հնոցին, ցուցանէ զբարկացողսն. որ հրով բարկութեամբ լնունզհոգիս իւրեանց եւ ոչ յագին եւ յայլս թափենզբարկութիւնս իւրեանց։ Ե. որ ուտէր զմարմինս իւր, ցուցանէ զնախանձոտսն, որք տեսանելով զայլոց բարիսմաշին յանձինս իւրեանց եւ ուտեն զմարմինս իւրեանց։

ՄՀԹա. S. Laz. Բ. Գ, էջ 263. Քարժանկն սա-տղնէն ձագերուն խրատ կու տայր. 'իճանապարհն 'ի ներս ծուռ մի գնայք. որ կենդանիք զձեզոչ նախատեն։ Ասեն. երբ դու ծուռ եւ մուռ կու գնաս, մեք շիտակ գնալն ո՞ւստի ուսանիմք։