Ժողովածոյ առակաց Վարդանայ

ԻԴ. ԳԱՅԼԱԳՌԱՒ ՊԱՆԻՐ Ի ԿՏՈՒՑՆ ԵՒ ԱՂՈՒԵՍ
(24 V=22 I)

Գայլագռաւն քաղցեաւ մերձ 'իմահ եւ գնաց գողացաւ սակաւ մի պանիր 'ի հողայգործիմիոյ եւ առեալ գայ նստի 'ի վերայ բարձրայգոյն վիմիմիոյ, զի կերիցէ զնայ. եւ ահայ կար յոստս վիմինաղուէս մի եւ ետես զագռաւն եւ զպանիրն 'ի բերայն. սկսաւ գովել զագռաւն եւ ասել, թէ փառք Աստուծոյկենդանոյ, ուստի գայ պայծառ արեգակն այս, որգեղեցիկ է եւ է նման լուսնի. անձն սուրբ եւ փետուրդորայ փայլեն որպէս զաստեղս. եւ թէ գիտէի զձայնսորայ` զաւրաւոր էր, ես թագաւոր աւծէի զդայտիեզերաց. եւ ագռաւին խելքն գնաց եւ հպարտացաւ 'իսուտ գովութիւնն. մոռացաւ զպանիրն. եւ ասէ ընդ միտսիւր. թէ այսպէս գեղեցիկ եմ ես, եւ է ձայն իմզաւրաւոր. եւ տարածեալ զթեւս իւր. եւ մեկ մի բարձրձայնեաց. եւ զերծեաւ պանիրն եւ անկաւ առաջիաղուէսուն. ասէ աղուէսն ընդ ագռաւն, թէ ձայնդ աղեկէ` այոյ. զամենայն տեղիքդ յաւել ունիսթագաւորութեան. ապայ խելք բնաւ ոչ ունիս դու . ա. շերտ պանիր ոչ կարացիր պահել դու, զի արդ կարեսպահել զթագաւորութիւնն:

Ցուցանէ առակս, թէ զամենայնկերպ թագաւորութեան ետ մեզ Աստուած իւրգալստեամբն. ապայ խելաց զաւրութիւն բնաւ ոչ ունինք. զի հանապազ լսեմք եւ հաւանիմք սուտ եւ խաբող բանիցնսատանայի, որ զստութիւն կենցաղուս տայ մեզ սիրել. եւ հպարտանամք 'ի փառս եւ 'ի սուտ գովութիւնս. եւզայլ մեղս ցանկալիս մեզ երեւեցուցանէ. եւ զորունիմք առ մեզ շնորհք սուրբ աւազանին եւզպատուիրան Քրիստոսի, զայն 'ի բաց հանէ 'ի մէնջպատրանաւք եւ զմեզ ողորմելիս առնէ եւ աղքատ 'իսուրբ մեծութենէն:

ԻԴա. 33ag Ագռաւ մի պանիրունէր 'ի բերանն եւ նստէր 'ի բարձրաւանդակ տեղւոջ։Իսկ աղուէսն փորձ առնոյր 'ի նմանէ հանել զպանիրն։Եւ մատուցեալ մօտ անդր եւ զակն 'ի նա հարեալ. երանիտայր բնութեանն. զի սեւաթոյր գունով եւ գիշերոյմանուկ վայելէ քեզ ծաղկիլ 'ի գունոյդ. այլ եւզօրութիւնդ քո 'ի քեզ, որչափ որ այլում, բայց եւիմաստութիւնդ. եւ ոչինչ եւս արգել ունէրզթագաւորութիւն, զարծուով զանց արարեալ ամենեւին. եւ թագաւոր հաւուց, եթէ ձայն գոյր եւ ոչ ամենեւինկարօտ գտեալ էիր յիրիդ։ Դրդուեցաւ 'ի գովութենէնագռաւն եւ զմեծաձայնութիւն ցուցանել կամեցեալ`եբաց զբերանն եւ գոչեաց յոյժ մեծ. եւ պանիրն 'ի վայրանկեալ` որս լինէր աղուեսուն։ Եւ նա առլցեալկերակրովն` ձայն քո 'ի քեզ, ասէ, կարի քաջ, ո՞վ ագռաւ, բայց 'ի մտաց պակաս ես։

Զայս առասպելս գիտելով միերբէք պատրիցիս 'ի սուտակասպաս գովութենէ:

ԻԴբ. 38C Ագռաւն գտաւ կոշտ միթարխնայ եւ 'ի խնդալոյն ունելով զնայ 'ի կտուցննստէր յայսր յանտր. եւ էր օրն կիրակի. եւ կամէրճաշակել. եւ էր այգոցն. եւ յայնժամ արձակ չէր 'իճաշակել. եւ տեսեալ աղուէսն` ընթացեալ զհետ նորայեւ հասեալ ագռաւուն. ոստ մի ծառոց հանգչէր 'իճաշակել. եւ մատուցեալ աղուէսն` ասէ. աւրս ուրբաթ էեւ չէ պատեհ ուտել քեզ զթարխինայդ. կամելով խաբելզնայ, զի խօսեսցի, միթէ բանայ զբերանսն եւ ընկնիթարխնայն 'ի նայ. եւ նայ պատասխանի ոչ ետուր. եւդարձեալ յայլ հնար մտեալ աղուէսուն եւ ասէ. ո՞վգեղեցիկ 'ի հաւերտ, երնիկ ականջին, որ լսէ զբարիբարբառ քո, զի լուեալ եմ 'ի հարցն մերոց, թէ անտանելիձայն է ազգտ ձեր. եւ աղաչեմ զքեզ` հայես 'ի պաղատանսիմ եւ մէկ բերան գոչես այդ աղւոր ձայնիւդ. եւ խաբեացզագռօն 'ի սուտ բաներ նորա. գոչեաց մեծ ձայնիւ կա¯ղեւ անկաւ թարխինայն 'ի բերանէն 'ի վայր. եւ էառաղուէսն. եւ ասէ. խաբեցիր զիս եւ առիր զկերակուրտիմ. դու գիտես ու Աստուած. ասէ աղուէսն. ձայն աղէկունիս, ապայ 'ի խելացդ պակաս ես:

Աղուէսն սատանայի աւրինակի, որպէս բազում ասացաք եւ ագռօն մարդուն, որ ունիսակաւ առաքինութիւն 'ի յանձն իւր եւ սատանայի մտեալյամենայն հնարս նենգութեան, մինչեւ խաբեալ եւհանեալ 'ի նմանէ զայն սակօ առաքինութիւն. բայց որիմաստունքն եւ զգաստքն` ոչ խաբին, որպէս բազումստեսանեմք. զի պահաւք եւ աղօթիւք յաղթեցինբանսարկուին. որոց եւ զմեզ արժանի արասցէ երկն[ա]օրթագաւորն հետեւելով շօղՈՒաց սրբոցն եւ լսելզբարբառն, որ ասէ. եկայք աւրհնեալք հաւր իմոյ`ժառանգեցէք զպատրաստեալն:

ԻԴգ. 66F ԱԳՌԱՒՈՒՆ ԵՒ ԱՂՒԵՍՈՒՆ

Ագռաւ մի 'ի ծառն էր եւ կտորմի պանիր 'ի բերանն. եւ տեսեալ աղւեսուն եւ ասաց. զարմացեալ եմ, ո՞վ ագռաւ, թէ հանց գեղեցիկ գլուխ եւճիրանունք եւ փետուր եւ ծիրանի գուն, թէ ինչ էպատճառն, որ հաւանց թագաւոր չես դրած. լինի թէ ձայնչունիս. եւ հպարտացեալ էթող զպանիրն եւ ձայնեալ. եւանգաւ պանիրն. եւ առեալ աղւեսուն եւ ասաց, թէ ձայնտայլ աղւոր է, բայց 'ի խելացտ պակաս ես:

Սոյնպէս եւ մարդ, որ հպարտ լինի:

ԻԴդ. 202/193 D Առակ օգտակարագոյն:

Նա եւ առակ մի այլ ասի

Վասն ագռաւոյ մի անմըտի:

Զոր էր քաղցեալ անպատմելի,

Մինչ զի հազիւ էր կենդանի

Ելեալ գընայր մէջ օրէի.

Տարաշրջէր վասն կերակրի:

Սակաւ պանրի նա պատահի.

Որ էր անկեալ անդ 'ի յերկրի.

Ուրախութեամբ առեալ տանի.

'Ի բարձր ծառ մի նա բազմի:

Զսակաւ պանիրն ճաշել կամի.

Թերեւս այնու առողջ մնասցի։

Այլ նենգաւոր աղուեսուկ մի

Խեղճ ագռաւուն հետամըտի.

Գնացեալ ներքեւ ծառոյն կանգնի.

Զնորա պանիրն առնուլ խորհի։

Ըսկսաւ գովել ազգի ազգի

Զխեղճ ագռաւուկն ողորմելի:

Թէ ուստի գա՛ այս գովելի

Թըռչունս նըման թագաւորի.

Փետուրք սորա փայլեալ լինի.

Զերթ ճառագայթն արեգակի.

Թէ ձայն սորա քաղցըր լիցի.

Զսա թագաւոր ես կարգէի:

Իսկ ագռաւուկն ողորմելի

Հպարտանայ 'ի յիւր մըտի։

Գովք աղուեսուն զխելքն տանի.

Թողեալ զպանիրն ղա¯ռ ղա¯ռ հընչի:

Աղուեսն սուեալ զպանիրն տանի.

Ուրախութեամբ նա ճաշակի.

Ո՞վ ագռաւուկ, ասէ գերի.

Ձայնդ աղէկ է. խելք նուազի:

203D Մեկնութիւն առակիս:

Աղուեսն է նման սատանայի

Եւ թամայ նենգաւորի.

Որ միշտ ընդ մարդ պատերազմի.

Պէսպէս հընարիւք խաբել խաբի:

Հըպարտութեամբ զխելքն տանի.

Զսէր աշխարհիս նման ցուցանի.

Զբարիսն ամէն, մարդ զոր ունի,

Կորուսանել ջանալ կամի:

Իսկ որ մըտօքն զգաստ լինի,

Զառակս 'ի միտն առեալ պահի.

Սնոտի իրաց ոչ հետեւի.

Նա ըստացող բարեաց լինի։