Կուրացեալ
հրէայքն
առար
կեն
ընդդէմ
մեր
թէ՝
դեռ
եւս
ոչ
է
եկեալ
մէսիայն։
Նախ՝
ի
բանէն
Եսայեայ
որ
ասէ,
«եղիցի
յաւուրս
յետինս
յայտնի
լեառն
Տեառն»։
խօսի
վասն
գալստեան
մէսիային։
Ա՛րդ՝
բազում
աւուրք
անցին
յետ
մէսիային
ձերոյ,
այսինքն
աւելի
քան
զհազար
եւ
չորս
հարիւր
ամ։
Ապա
եւ
ոչ
էր
նա
մէսիայն։
Որոց
պատասխանեն
վարդապետք
եկեղեցւոյ.
եւ
ես
զնոցայն
առեալ
ասացից՝
թէ
յաւուրս
յետինս՝
ոչ
զկատարած
աշխարհի
կոչէ,
այլ
կոչէ
աւուրս
յետինս՝
զպակասութիւն
օրինացն
եւ
արդարութեան
նորա.
քանզի
օրէնք
նոցա
պակասեցաւ
ի
գալստեանն
Քրիստոսի։
Եւ
զի
ոչ
ընկալան
զարեգ
ակն
արդարութեան
զՔրիստոս,
անկան
ի
լուսոյ
ի
խաւարն։
Երկրորդ
ասէ
նոյն
Եսայի
եթէ՝
«եկեսցեն
ի
նա
ամենայն
ազգք».
եւ
զայս
ոչ
տեսանեմք
եղեալ։
Առ
որս
ասեմք
եթէ՝
բանս
այս
«ամ»
ոչ
այնպէս
նեղագոյն
առեալ
լինի
ի
սուրբ
գիրս՝
որպէս
առ
փիլիսոփայսն։
Որպէս
ասէ
յերկրորդ
թա
գաւորութեանցն,
«եմուտ
Աբիսողոմ
առ
հարճս
հօր
իւրոյ՝
յանդիման
ամենայն
Իսրայէլի»։
Եւ
ի
նոյն
տեղւոջն
ասէ,
«ամենայն
այր
Իսրայէլ
ասացին
թէ՝
բարի
է
խորհուրդ
Քուսեայ»։
մի
թէ
ամենայն
Իսրայէլ
ասա՞ց
զբանս
զայս,
ոչ։
Ապա
ուրեմն
ամենայնն
ցուցանէ
զբազումս։
Եւ
այսպէս
առ
Քր
իստոս
ոչ
ամենայն
ազգ,
այլ
բազումք
յամենայն
ազգաց
եկին։
Երրորդ
առարկեն,
դարձեալ
ասէ
Եսայի,
«ձուլեսցեն
զսուսերս
իւրեանց
ի
խոփս.
եւ
ոչ
առնուցու
ազգ
յազգի
վերայ
սուր».
եւ
այս
ոչ
է
եղեալ։
Ասեմք
թէ՝
զբանս
զայս
ասէ
մարգարէն
վասն
խաղաղութեանն
որ
եղեւ
սակաւ
մի
յա
ռաջ
քան
զգալուստն
Քրիստոսի՝
եւ
ի
բոլոր
ժամանակս
Քրիստոսի,
եւ
յետ
նորա
խ
ամենայն
մինչեւ
ապստամբեցին
հրէայքն
հռօմայեցւոց
տէրութեանն։
Ա՛րդ՝
յորժամ
ծնաւ
Քրիստոս՝
այնպէս
խաղաղութիւն
էր՝
որ
մին
մարդ
տիրէր
ամենայն
աշխարհի։
Եւ
արդ
զինչ
զարմանք
էր
թէ
յայնպիսի
խաղա
ղութեան
ձուլէին
զսուսերս
իւրեանց
ի
խոփս։
Եւ
որ
ասէ
թէ
«ոչ
եւս
յաւելուցուն
տալ
պատերազմ»,
իմացիր
զոչ
եւսն։
Որպէս
ասէ
յառաջին
թագաւորութեանցն,
«եւ
ոչ
եւս
յաւելին
այլազգիքն
ի
վերայ
սահմանացն
իսրայէլի».
այսինքն
յաւուրս
սամուէլի։
Քանզի
յետ
մահուան
նորա
ելին
ի
վերայ
իսրայէլի։
Նոյնպէս
ի
ժամանակս
քարոզութեանն
Քրիստոսի
եւ
առաքելոցն
էր
խաղաղութիւն։
Այլ
ոմանք
ասեն
թէ՝
նախ
ասացեալ
բանքս՝
ոչ
լինին
զառաջին
գալստենէն
Քրիստոսի
ասացեալ,
այլ
զերկրորդէն։
Չորրորդ
առարկեն,
ասէ
եսայի
վասն
ժամանակի
գալստեան
մէսիային,
«գայլ
ընդ
գառին
ճարակեսցի.
եւ
ինձ
առ
ուլու
մակաղեսցի»։
Այլ
ոչ
ինչ
յայսցանէ
տեսանեմք։
Ասեմք
եթէ՝
սուրբ
գիր
խօսի
բազում
անգամ
առակաւ.
որպէս
ասէ
դատաւորքն,
«ծառքն
կամեցան
առնել
իւրեանց
թագաւոր»։
Այսպէս
եւ
Յակոբ
յօրհնելն
զՅուդա՝
նմանեցոյց
զնա
առիւծու։
Նոյնպէս
եւ
աստ
զանբարիշտսն
նմանեցուցանէ
գազանաց։
Քանզի՝
հրէայքն
ի
ժամանակս
Քրիստոսի
ոչ
լինէին
նեղեալք
յումեքէ։
Դարձեալ
ի
գալստեանն
Քրիստոսի՝
բազում
գազանաբարոյ
անբարիշտք
եկին
ի
հնազանդութիւն
Քրիստոսի։
Հինգերորդ՝
ասէ
երկրորդ
օրէնքն,
«Տէր
Աստուած
ողորմեսցի
քեզ».
եւ
դա
րձեալ՝
«ժողովեսցէ
զքեզ
յամենայն
ազգաց»։
Զնոյն
ասէ
Եզեկիէլ .
լթ։
Ասեմք
եթէ՝
խոստումն
Աստուծոյ
կատարեցաւ
ի
ժամանակս
Զօրաբաբէլի
եւ
Եզրայ.
որպէս
ասէ
Նէեմի
յաղօթս
իւր,
«յիշեա
Տէր
զբանն՝
զոր
պատուիրեցեր
ծառային
քոյ
Մովսէսի,
որ
ասէր,
«թէ
իցեն
ցրուեալք
մինչեւ
ի
ծա
գս
երկրի,
անտի
ժողովեցից
եւ
ածից
ի
տեղի
զոր
ընտրեցի».
Որեւ
կատարեցաւ
իսկ։
Եւ
թէ
ասիցեն
հրէայքն,
ոչ
ամենայն
հրէայքն
ժողովեալ
են
ըստ
խոստմանն։
Իսկ
եզր
աստ
ցուցանէ
զնոսա
սուտս
եւ
ապաշնորհս.
որպէս
ասէ
յառաջին
եզր,
«նստան
քահանայքն
եւ
երգեցիկք,
եւ
դռնապանքն
նա
թանացիք
ի
քաղաքն
իւրեանց։
Եւ
ամենայն
իսրայէլ
յիւրաքանչիւր
քաղաքս։
Վեցերորդ
առարկեն,
ասէ
Երեմիա,
«յաւուրսն
յայնոսիկ
փրկեսցի
յուդա»։
Իսկ
ի
գալստեան
մէսիային
ձեր
առաւել
ցրուեցան
եւ
կորեան։
Ասեմք
թէ՝
թալմուտն
պատասխանէ
այսմ։
Քանզի
ասէ
թէ՝
ջհուտն
թարքմանի
խոս
տովանօղ.
քանզի
խոստովանօղքն
մէսիային
փրկեսցին։
Եօթներորդ՝
ասէ
Եզեկիէլ
թէ՝
«մէսիայն
պատերազմի
ընդ
Գօգայ
եւ
Մագօգայ»
զոր
ոչ
արար
մէսիայն
ձեր։
Ասեմք
եթէ՝
Գոգ
եւ
Մագօգն՝
հոգեւորապէս
իմացեալ
լինին
ամենայն
հալածօղք
եկեղեցւոյ.
զորս
սատակեսցէ
Տէր
Յիսուս
զամենեսե
ան
որպէս
ասէ
սաղմոսն՝
«որպէս
զանօթ
բրտի
փշրեսցես
զնոսա»։
Դարձեալ՝
ի
գիրս
հետրին
գրեալ
է
թէ
Եղիա
եւ
աշակերտք
նորա
ասացին
թէ՝
«աշխարհս
յամէ
վեց
Ռ.
ամ.
յորոց
ԲՌ.
ամն
ունիցի
տոհու.
այսինքն
ունայնութիւն։
«Եւ
ԲՌ՝
զօրէնս.
եւ
ԲՌ՝
զմեսիայն»։
Եւ
այսպէս
յայտ
է
որ
մես
իայն
եկեալ
է։
Դարձեալ՝
ի
վերայ
սաղմոսին
որ
ասէ.
«զարթիր
փառք
իմ».
ասէ
մեկնիչն
եւ
աւանդութիւն
հրէիցն
թէ՝
խօսի
աստ
ի
վերայ
չորից
թագաւորացն
որք
հալածեցին
զԻսրայէլ։
Վասն
առաջնոյն
ասէ՝
«զարթիր
փառք
իմ».
ի
բաբիլօն
տալով
մեզ
զՄիսայէլ,
զԱնանիա,
եւ
զԱզարիա։
Զար
թիր,
ի
սուգ
տալով
մեզ
զՄուրթքէ,
եւ
զԵսթեր։
Զարթիր
ի
յոյնս,
տալով
մեզ
զմակաբայեցիսն։
Զարթիր
ի
Հռօմ,
տալով
մեզ
մեսիայն։
Դարձեալ՝
ի
գիրս
Իօմայ
ասէ,
«ոչ
եկեսցէ
մեսիայն
մմինչեւ
տիրեսցէ
չար
թագաւորն
հռօմայեցւոց
ամենայն
աշխարհի
Թ
ամիս»։
Եւ
ի
մեկնութիւն
ծննդոց
ա
ասէ
Բերեսիաթաս
թէ՝
«Ժ
թագաւորք
տիրեսցեն
ի
սկզբանէ
մինչեւ
ի
կատարած
աշխարհի»։
Նախ՝
Աստուած։
Երկրորդ՝
Նեբրօթ։
Երրորդ՝
Յովսէփ։
Չորրորդ՝
Սողոմոն։
Հինգերորդ՝
Նաբուգոդոնոսոր։
Վեցերորդ՝
Դարեհ.
Եօթներորդ՝
Կիւրոս։
Ութերորդ՝
Աղէքսանդր։
Իններորդ՝
Օգոստոս
կայս
ր.
որ
իբրեւ
զերկաթ
մանրեսցէ
զամենեսին։
Տասներորդ՝
Մեսիայն
որ
է
առաջին
եւ
վերջին։
Ա՛րդ՝
թէ
ինն
ամսով
յառաջ
թագաւորեալ
էր
թագաւորն
չար,
ապա
ուրեմն
ի
ժամանակս
Օգոստոս
կայսեր
ծնաւ
Քրիստոս.
զոր
եւ
վկայէ
Աւետարանն
սուրբ։
Դարձեալ
գիտելի
է,
զի
Դ.
է
ծնունդ։
Նախ՝
ո
չ
ի
հօրէ
եւ
ոչ
ի
մօրէ.
որպէս
Ադամ։
Երկրորդ՝
ի
հօրէ
եւ
ոչ
ի
մօրէ.
որպէս
Եւա։
Երրորդ՝
ի
հօրէ
եւ
ի
մօրէ .
որպէս
ամենայն
մարդ։
Չորրորդն՝
ի
մօրէ
միայն
առանց
հօր.
որ
է
Քրիստոսին։
Եւ
վասն
նորա
ասաց
Աստուած
Աբրահամու՝
թէ
ի
չորրորդ
ծնունդն
ազատեսցին
ամենայն
զաւակք
քո։
Այլ
եւ
զամս
ծննդեան
Քրիստոսի՝
եւ
վասն
եօթներորդացն
Դանիէլի՝
գտցես
ի
չորրորդ
թագաւորութեանց
վերջքն
Իսրայէլ
համարն.
զոր
ընդդէմ
հրէից
գտցես
բան։
Աւարտումն
առաջին
հատորիս
օգնութեամբն
Աստուծոյ։
