Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Հոգւոյն եւ մարմնոյ միաւորութիւն որպէս նմանի Քրիստոսի։
       Պատասխանի։
       Սուրբն Աթանաս եւ Կիւրեղ եւ այլք՝ զհոգւոյ եւ Զմարմնոյ միաւորութիւնս ասեն բանին մարմնացելոյ։ Զոր եւ մեք առցուք այսպէս։
       Նախ՝ որպէս մարդն յայլ եւ այլ բնութեանց միաւորեալ՝ մի անձն եւ մի դէմ եւ մի բնութիւն կատարի. զի մի ասեմք զմարդն եւ մի զբնութիւն նորա։ Այսպէս յայլ եւ այլ բնութեանց բանն Մարմին եղեալ մի անձն է եւ մի դէմ։ Եւ «մի է բնութիւն Բանին Աստուծոյ մարմնացելոյ» ասէ սուրբն Կիւրեղ։ Զի այսպէս միատեսակ բնութեամբ խոստովանի ընդ մեզ եւ այլ ժողովուրդ ուղղափառաց ըստ ուսոուցման մեծին Դիոնիսեայ յերկրորդ գլուխն եկեղեցական քահանայապետութեանն ասելով։ «Ամենակատարեալ եւ անշփոթ մարդանալովն ըստ մեզ մարդասիրապէս ի բնութիւնսս մեր տեսակացեալ, եւ առ բաժանականս մեր անայլայլաբար ըստ բնութեան միոյ յառաջ եկեալ»։
       Երկրորդ՝ որպէս բոլոր հոգին է ի բոլոր մարմինն միաւորեալ. եւ բոլորն է՛ յիւրաքանչիւր մասն մարմնոյն։ Այսպէս եւ Բանն Աստուած բոլորն է ի բոլորն միաւորեալ. եւ բոլորն յիւրաքանչիւր մասն մարմնոյն։ Ըստ առաքելոյն «ի նմա բնակէ ամենայն լրումն աստուածութեանն մարմնապէս».
       Երրորդ՝ որպէս բաժանեալ ի միմեանց՝ ոչ գոյ մարդ. այլ մեռեալ մարմին կամ մերկ հոգի։ Նոյնպէս եւ յորոշելն ըստ ոմանց զԱստուածն եւ զմարդն՝ ոչ է Քրիստոս. այլ մարդ սոսկ կամ մերկ Աստուած։
       Չորրորդ՝ թէ եւ ի մասնէ՛ կոչեմք երբեմն ի հոգւոյ կամ ի մարմնոյ. որպէս թէ՝ «հոգիք ՀԷ մտին յԵգիպտոս». եւ թէ՝ «տեսցէ՛ ամենայն մարմին զփրկութիւն»։ այսու զբոլոր մարդն նշանակեմք։ Այսպէս թէ ուրեք մարդ միայն անուանի Քրիստոս «զճշմարտութիւն խօսեալ» եւ կամ՝ «Աստուած կնքեալ». ո՛չ ինչ ուրեէք վնասէր զմիաւորութիւնն իբր մարդ սոսկ կամ Աստուած միայն. այլ Աստուած համանգամայն եւ մարդ խոստովանի միացեալ։
       Հինգերորդ՝ որպէս մարմինն զգայական միաւորեալ ընդ բանական հոգոյ՝ ոչ է եւ ոչ ասի զգայական. այլ բանական մարդ. Այսպէս եւ մարդկութիւնն միաւորեալ ընդ բանին՝ ոչ ունի տգիտութիւն ինչ մարդկային. այլ գիտէ զամեանայն աստուածաբար։ Ըստ այնմ «որպէս գիտէ զիս հայր՝ գիտեմ եւ ես զհայր».
       Վեցերորդ՝ որպէսս անկենդան մարմինս՝ միաւորեալ ընդ հոգւոյն կենդանի է եւ ասի։ Այսպէս միաւորեալն ընդ բանին մարմին՝ է եւ ասի միշտ կենդանի եւ կենդանարար։ Ըստ այնմ «ես կենդանի եմ վասն Հօր»։ Եւ «որ ուտէն զիս՝ եւ նա կեցցէ վասն իմ»։
       Եօթներորդ՝ որպէս այլայլական եւ փոփոխելի մարմինս կայ եւ մնայ անփոփոխ եւ անապական միաւորեալ ընդ հոգւոյն միչեւ ցորոշումն։ Գերաբնապէս ապա եւ բանն մարմին եղեալ անփոփոխելի եւ անապական ներգործեալ մարմին ըստ մերոյս բնութեան անբաժ միաւորութեան։ Ըստ որում «ես նոյն եմ եւ ո՛չ փոփոխիմ».
       Ութերորդ՝ որպէս ի միաւորիլ Հոգւոյ եւ մարմնոյ յառաջագայի ի միոյ կամաց միով զօրութեամբ հանձար եւ ներգործութիւն։ Այսպէս եւ բոլոր տնօրէնութիւն մարդացելոյն բանի՝ միով զօրութեամբ եւ կարողութեամբ ըստ միութեան կամաց մի ներգործութիւն երեւի։ Ըստ այնմ «զոր ինչ հայր գործ է՝ զնոյն եւ որդի»։ Եւ նոյն ինքն «հնազանդ եղեւ մահու չափ եւ մահու խաչի»։
       Իններորդ՝ միաւորութիւն մարդոյ՝ է՛ անմահ եւ մահկանացու. յաւիտենական եւ ժամանակեայ. այսինքն հոգի եւ մարմին։ Այսպէս եւ միաւորութիւն Քրիստոսի է՛ յաւիտենից եւ ժամանեայ. անմահ եւ մահկանացու. Աստուած եւ մարդ. նոյն ինքն բանն մարմին եղեալ։
       Տասներորդ՝ զի ի ծնունդն միաւորութեան մերոյ ո՛չ ասի մարմին ծնեալ. այլ թէ մարդ ծնաւ յաշխարհ. Նոյնպէս ասի այս անուն մարդ չարչարեալ եւ մեռեալ. որ եւ յատուկ մարմնոյ են սոքա։ Այսպէս եւ ծնեալ փրկիչն Աստուած մարդացեալ՝ եւ զծնօղն Աստուածածին դաւանիմք։ Որ եւ զչարչարանքն եւ զմահն, Աստուծոյ մարդացելոյ խոստովանիմք որով փրկեցաքն։
       Այս քան Բաղդատութեամբ։