Զի՞նչ
է
որ
ասեն
փիլիսոփայք
թէ
յոչ
ուրեք
էն
յոչ
երբէք
էն
ոչինչ
լինի։
Իսկ
ասեմք
յոչընչէ
ստեղծեալ
Աստուծոյ
զարարածս։
Պատասխան։
Նախ
զայս
ասեմք
թէ
ամենայն
ինչ
հնարաւոր
է
Աստուծոյ.
զի
կ
արէ՛
առնել
զոր
միտք
մարդկան
տեսանէ.
եւ
կարէ՛
զոր
ո՛չ
տեսանէ։
Իսկ
բանք
փիլիսոփայիցն
ո՛չ
են
ընդ
դէմ
եկեղեցւոյ.
այլ
համաձայնին
միմեանց։
Նախ՝
զի
ասեմք
եթէ
աշխարհ
յառաջ
քան
զլինիլն
իւր
գոյր
ի
նախագաղափար
տեսութիւնն
Աստուծոյ.
ապա
ուրեմն
ո՛չ
է
յոչ
ուրեք
է
յոչ
երբէք։
Երկրորդ՝
ասեմք
թէ
կրկին
է
ոչ
էակն.
այսինքն
ոյ
ինչն։
Մին
է՝
զի
միշտ
ոչ
ինչ
է.
զի
ոչ
զօրութեամբ
եւ
ո՛չ
ներգործութեամբ
ունի
զգոլն.
եւ
յայս
ոչ
էակէս
ոչ
ինչ
լինի։
Եւ
դարձեալ
է՛
ոչ
էակ՝
որ
թէպէտ
ներգործութեամբ
ո՛չ
է,
սակայն
զօրութեամբ
ունի
զգոլն.
եւ
յայսպի
սի
յոչընչէ
եղեն
արարածք
ամենայն։
Ապա
ուրեմն
յայտնի
է
հարցումնդ։
Նմանապէս
ծանիր
եւ
զայս
կրկին
է
էակն.
մինն
մշտնջենաւոր
եւ
միշտ
ներգործութեամբ,
որպէս
Աստուած .
հրեշտակք.
եւ
արեգակն
եւ
հուր։
Եւ
է՛
էակ
որ
երբեմն
զօրութեամբ
է.
որպէս
այնոքիկ
որ
ի
լինելութեան
եւ
յ
ապականութեան
են
որք
միշտ
փոփոխին.
որպէս
մարդ
եւ
ոչխար
եւ
ծառ։
Զի
երբեմն
էր
որ
ոչ
էին .
եւ
այժմ
են,
եւ
յետոյ
ապականին։
Եւ
այսպիսի
էակքս
կրկին
ունին
զօրութիւն
լինելոյ
եւ
ո՛չ
լինելոյ.
գոլոյ
եւ
ո՛չ
գոլոյ.
եւ
այլն։
Իսկ
մշտնջենաւոր
էակն
միայն
մին
ունի
զօրութիւն
որ
է
առ
ինքն
ներգործութեամբ.
որպէս
հրոյ
ջեռուցանելն.
եւ
արեգական
լոյսն.
եւ
հրեշտակին
անապակութիւնն։
