Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Զի՞նչ նշանակէր կարմիր երինջն անարատ եւ անլուծ։
      
       Պատասխան։ Կարմիր երինջն նշանակէ զկոյսն սուրբ։ Եւ կարմիրն, Նախ՝ զողջախոհութիւնն կուսին։
       Երկրորդ՝ զսէրն որ առ Աստուած։
       Երրորդ՝ զանթառամ գեղն կուսական։
       Չորրորդ՝ զդեղձան հերն եւ անարատ մարմնով եւ անբիծ հոգով, որ ո՛չ ունէր զլուծ մեղաց։
       Ո՛չ զսկզբնականն, զի յարգանդէ սրբեցաւ։ Եւ ո՛չ զներելին, զի հոգւովն մաքրեցաւ։ Եւ ո՛չ զմահացուն, զի կո՛յս էր անապական։ Եւ նա ծնաւ զեզն պարարակ. որ ողջակէզ եղեւ արտաքոյ քաղաքին ի դէմս տաճարին։ Եւ խաչօղքն անսուրբք էին մինչ յերեկոյանալ օրինացն հնոյն եւ ծագել նորոյն. մինչեւ սրբեցան աւազանաւն եւ խոստովան եղեն զՔրիստոս։
      
       Վասն աւելորդ ծորմանն Հարցումն։
       Զի՞նչ էր ապաւառն։
      
       Պատասխան։ Ապաւառն ո՛չ գոյ ի ճշմարտութիւնն որպէս յօրինակն։
       Նախ՝ զի հուրն Աստուածութեանն կիզոյր զնա՛. որպէս ջուր ի մէջ ապակոյ ի տապոյ արեւուն պակասի։
       Երկրորդ՝ զի քիրտն հոսէր։
       Երրորդ՝ զի մարմինն աճէր եւ ո՛չ ինչ յաւելոյր ի կերակրոյն։
       Չորրորդ՝ որպէս ո՛չ ունէր զաւելորդ ցանկութեանն, նոյնպէս եւ ո՛չ զկերակրոյ։ Այլ ապաւառ է մեղքն մեր զոր ընկալաւ յինքն եւ մաքրեաց զմեզ։
       Եւ թէ ասեն, կրեաց Քրիստոս զանգոսնելի կիրս։
       Ասեմք եթէ, կիրքն բաժանի ի դ. այսինքն ի կամաւորն եւ յակամայն. յանգոսնելին եւ յանանգոսնելին։ Եւ մեք զամենայն կրեմք։ Իսկ Տէրն ի մարդեղութեան զակամայն ո՛չ կրեաց. զի հեռի է յԱստուծոյ ակամայն։ Եւ իհարկէ նոյնպէս։ Եւ զանգոսնելիսն ո՛չ կրեաց. զի տեսակ է մեղաց. եւ Տէրն ո՛չ արար մեղս։ ՈՒրեմն յայտ է զի կրեաց զկամաւորն. եւ զանանգոսնելին, որպէս քաղցն եւ ծարաւն։
       Իսկ աւելորդ ծորումն թէպէտ անանգոսնելի է, այլ ակամայ է. եւ զակամայն ո՛չ կրեաց։
       Որ եւ միով հպմամբ ի լանջսն՝ մաքրեցաւ աշակերտն յայսպիսի կրեց. քանի՞ առաւել որ եբարձ զապականութիւնս ազատ լիցի յայսպիսի կրից։
      
       Հարցումն։
       Վասն է՞ր մոխրով սրբէին։
      
       Պատասխան։ Մոխրով, այսինքն ոչընչով։
       Նախ՝ զի յորժամ ճշմարիտ սրբութիւնն գայցէ, հաւանեսցին որ է արիւնն Քրիստոսի. որպէս ասէ Պօղոս. «Եթէ արիւն ցլուցն եւ նոխազացն եւ մոխիր երնջոցն սրբէր զպղծեալսն քանի՞ առաւել արիւնն Յիսուսի»։
       Դարձեալ՝ մոխիր եւ ջուրն՝ նշանակէր զարտասուս եւ զխոնարհութիւն ապաշխարութեան որով սրբիմք։
      
       Հարցումն։
       Յորժամ սուրբ էր մոխիր երնջոցն, վասն է՞ր զմերձեցեալն պղծէր։
      
       Պատասխան։ Երինջն ըստ իրաւանցն ունէր զմեղս ժողովդեանն. եւ խորհրդովն Քրիստոսի՝ սրբութիւն գործէր։ Վասն այն սրսկօղ ջրոյն պղծէր, եւ սրսկեալ սրբէր։ Այսպէս ի նորս խոստովանօղն սրբի. եւ ընդունօղն աղտեղի։ Վասն որոյ եւ պարտ է եւ նմա խոստովանիլ որպէս է ի կանոնս հարցն։
      
       Հարցումն։
       Երեք ջուր սրբութեանն զի՞նչ է ի նորս։
      
       Պատասխան։ Առաջին՝ ջուր աւազանին որ լուանայր զմարմինն, է ջուր սրբոյ աւազանին մերոյ։
       Երկրորդ՝ ողողելոյ զհանդերձն, է ջուր խոստովանութեանն եւ թողութեան մեղաց։
       Երրորդ՝ ջուր սրսկման զոպային, է տարածումն աջոյն՝ եւ օրհնութիւնն ժողովոյն ի շնորհաց սուրբ հոգւոյն։ Յորժամ եւ զձեռն դնեն ի գլուխ մեղուցելոյն։
       Առաջին ջուրն սրբէ զկզբնական մեղքն։ Միջինն զներգործական մահացուն։ Վերջինն զներելին։
      
       Հարցումն։
       Զի՞նչ էր յերրորդ օրն սրբիլ. եւ յեօթն սրբիլ. եւ թէ յերրորդն ո՛չ սրբեսցի, եւ մի՛ յեօթն սրբեսցի։
      
       Պատասխան։ Բազում է տեսութիւնն։
       Նախ՝ Գ օրն հաւատն է յԵրրորդութիւնն սուրբ. եւ ապա սրբութիւն գործոց է զգայութեամբ։
       Երկրորդ՝ մկրտութիւնն է Գ օրն. զի ունի հրաժարիլն եւ զդաւանելն եւ զմաքրիլն. եւ ապա եօթն խորհուրդ եկեղեցւոյ։
       Երրորդ՝ զղջումն՝ խոստովանութիւն՝ եւ թողութիւնն նախ է. եւ ապա այլ գործք ապաշխարութեան։
       Չորրորդ՝ նախ քան զօրէնս եւ յօրէնն եւ զկնի օրինացն թէ ո՛չ արդարանամք. եւ ո՛չ յէ դարուն ոք արդարանայ։
       Հինգերորդ՝ թէ յերեք հասակս մեր ո՛չ արդարանամք. եւ ո՛չ յէ հասակին արդարանամք յորում լուծեալ ծանրանայ մարմինն։
      
       Հարցումն։
       Վասն է՞ր յորժամ զգողացեալն խոստովանի ասէ՝ եւ խոյ մի Աստուծոյ նուիրէ։
      
       Պատասխան։ Զի գողացեալ մեղքն միայն խոստովանելով ո՛չ քաւի. այլ հատուցանել պարտէ զգողօնքն. կամ ի Տէրն, կամ յազգականս նորա. կամ ի քահանայն. զի միջնորդ է մեռելոց եւ կենդանեաց։ Եւ զհինգ բաժնէն մի մասն տուգանք, զի ե զգայութեամբ մեղաւ։ Եւ զխոյն Աստուծոյ, զի զօրէնս նորա յանցեաւ։ Եւ զխոստովանութիւնն եկեղեցոյն բաժին, զի զկանոնս նորա ելոյծ։
       Եւ տես զշնորհս խոստովանութեան. վասն այն որ զղջացաւ եւ յայտնեաց, ի հիգէն զմին տայ տուգանք։ Եւ թէ ոչ էր զղջացեալ, միոյն դ եւ ե էր տուգանք գողին։
       Նոյնպէս այժմ ի նորս պարտէ խոստովանիլ վասն կանոնաց եկեղեցւոյ. եւ զգողօնսն վճարել կամ ի Տէրն, կամ ի քահանայս, կամ յաղքատս։ Եւ հինգ մասն տուգանքն՝ եւ խոյն՝ այն է, որ ե զգայարանօքս ապաշխարեմք։
       Զի պահքն եւ աղօթքն խոյ է Աստուծոյ. եւ ողորմութիւնն տուգանք. եւ ամենայն ապաշխարութիւն սոքօք կատարի։