Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Աստուածաբանութիւն  
Դիտել
Յորմէ՞ ցեղէ Աստուածածին Կոյսսն։
       Պատասխանի
       Փառաւորեալ եւ միշտ կոյսն Աստուածածին Մարիամ՝ էր ի թագարական ցեղէն Դաւթի. ըստ որում «երդուաւ Տէր ճշմարտութեամբ եւ ոչ ստեաց. ի պտղոյ յորովայնէ քումմէ նստուցից յաթոռ քո»։ Եւ դարձեալ թէ՝ զաւակ նորա յաւիտեան կացցէ. եւ աթոռ նորա որպէս արեգակն առաջի իմ. եւ որպէս լուսին զի հաստատեալ է յերկինս։ Եւ Եսայի ասէ, «ելցէ գաւազան յԵսսեայ. եւ ծաղիկ յարմատոյ նորա»։
       Եւ Յովօէփ արդարն էր ի թագաւորական ցեղէն. որպէս պատմէ աստուածախօսութիւնն Մատթէոս եւ Ղուկաս։ Մատթէոս ի սողոմոնէ իջանէ առ Յովսէփ, եւ Ղուկաս ի Նաթանայ։
       Եւ այսպէս ածեն զազգաբանութիւնն առ կոյսն եւ լռեն։
       Զի ո՛չ էր օրէն զկանայս յազգահամարն թուել։ Այլ եւ օրէն էր նոցա, որ իւրաքանչիւր ոք յազգէ իւրմէ առնոյր իւր կին եւ ո՛չ յօտարէ։ Եւ զՅովսէփ արդար վկայէ աւետարանն։ Այլ ո՛չ էր արդար թէ յանցանէր զօրինօքն Աստուծոյ։ Այլ եւ քահանայքն ո՛չ յանցանէին զօրինօքն եւ յօտար ազգէ տային նմա կին։ Ապա յայտ է թէ ըստ մարմնոյ՝ կոյսն էր յազգէն Յովսէփայ։ Եւ Յովսէփ որդի Դաւթի որպէս ցուցաւ։ Եւ այսպէս է յայտնի պատմութիւնս։ Զի ի ցեղէն Նաթանայ որդւոյ Դաւթի այր ոմն անուն զԵւի՝ ծնաւ երկուս որդի։ զՄելքի եւ զՊանթեր։ Եւ ծնաւ Մելքի զՀեղի։
       Եւ Հեղի զՅակոբ։ Եւ Յակոբ զՅովսէփ։ եւ Պանթեր ծնաւ զՎերապանթեր։ Եւ Վերապանթեր ծնաւ զՅովակիմ։ Եւ Յովակիմ ծնաւ զՄարիամ կոյս։
       Դարձեալ վասն Յովսեփայ գիտելի է. զի ի ցեղէն Սողոմոնի որդւոյն Դաւթի՝ Մատթան առեալ կին, ծնաւ զՅակոբ։ Եւ յետ Մահուանն Մատթանայ Մելքի ի ցեղէն Նաթանայ որ որդի էր Ղեւեայ եւ եղբայր Պանթերայ, առեալ զնոյն կին Մատթանայ եւ ծնաւ զԵլի։
       Եւ Յակոբ եւ Ելի եղբայք էին ի միոյ մօրէ։ Յակոբ ի ցեղէն Սողոմոնի որդի Մատթանայ. եւ Ելի ի ցեղէն Նաթանայ որդի Մելքեայ։ Եւ Ելի մեռաւ անորդի որ էր յազգէն Նաթանայ։ Իսկ Յակոբ որ էր յազգէն Սողոմոնի՝ առեալ զկին եղբօրն ըստ օրինացն զի յարուսցէ զաւակ եղբօրն. եւ ծնաւ զՅովսէփ։ Եւ այսպէս Յովսէփ բնութեամբ որդի էր Յակոբայ եւ ի ցեղէն Սողոմոնի։ Եւ օրինոք որդի էր ելեալ որ ի Նաթանայ։
       Եւ այսպէս Բ եղբօր թոռունք էին Մարիամ կոյսն եւ Յովսէփ ի հարց կողմանէ Մեզքեայ եւ Պանթերի ի Նաթանայ։ Իսկ ի մօր կողմանէ Մարիամ էր ի քահանայից ցեղէն, զի Մատթան քահանայն բնակէր ի Բեթլէհէմ, եւ ունէր երիս դստերս։
       Առաջինն Մարիամ, երկրորդն Սովիէ, երրորդն Աննա։ Մարիամ ամուսնացաւ ի Բեթլէհէմ եւ ծնաւ զՍողոմի զմանկաբարձն Յիսուսի. ոչ որ մայր եղեւ որդւոցն Զեբեթեայ. զի այն Սողովմէ դուստրէ Յովսեփայ Աստուած ահօրն։ Եւ Սովիէ ի նոյն Բեթլէպէմ ծնաւ զԵղիսաբեթ մայր մկրտչին։ Իսկ Աննա ամուսնացաւ ի Գալիլեայ ըստ Յովակիմայ. եւ ծնաւ զԱստուածածինն Մարիամ ի պրոպատիկէ Յովակիմայ։ Եւ անտի տարեալ եղեւ ի տաճարն Տեառն։ Եւ այսպէս Սողոմոնի եւ Եղիսաբեթ եւ Մարիամ Աստուածածինն Գ քերց դստերք էին։
       Իսկ Յովակիմ արդարն էր ի թագաւորական ցեղէն Յուդայի Լ երորդ ի թոռանց Նաթանայ որդւոյն Դաւթի փառաւոր եւ մեծատուն յոյժ։ Որպէս զի լիցի կոյսն Մարիամ յազգէ հարց ի թագաւորական ցեղէն. եւ յազգէ մօր է քահանայից։ Զի թէպէտ փակեալ էր օրէնքն խառնիլ երկուց ցեղիցն ընդ Միմեանս, սակայն ղեւտացւոցն ոչ գոյր ժառանգութիւն եւ բաժին, խառնեին երբեմն ընդ թագաւորական ազգն Յուդայ։ Որպէս Ահարօն ունէր զդուստրն Ամիդաբայ՝ զքոյրն Նայասոնի իշխանին Յուդայ։
       Այլ եւ Յովիդա քահանայապետ զդուստր Յովրամայ Արքայի զքոյր Ոքողիայ։ Այսպէս եւ Յովակիմ ի Յուդայէ էր եւ ունէր զԱննա զդուստր Մատթանայ եւ ցեղէն ղեւեայ. վասն այն ազգական Մարիամու զԵղիսաբեթ ասէր Գաբրիէլ։ Եւ վասն այն խառնեցան Բ ցեղքն. զի ծնեալն ի նոցանէ Քրիստոս ըստ մարմնոյ, թագաւոր եւ քահանայ լինէր։ Ըստ այնմ «դու ես քահանայ յաւիտեան»։ Եւ թէ՝ «տաց նմա զփառս թագաւորութեան տանն Դաւթի»։
       Զի օծեալք սոքա էին քահանայք եւ թագաւորք. յորոց եւ բազումք մարգարէք եղեն։ Եւ սոյնպէս եւ Քրիստոս եղեւ երկուց զարմիցն մի քահանայ եւ թագաւոր ճշմարիտ եւ մշտնջենաւոր քահանայ եւ թագաւոր յաւիտեան։ Այս է որ ասէ, «աթոռ նորա որպէս արեգակն եւ լուսին հաստատեալ յերկինս, կացեալ եւ մնացեալ»։
      
       Հարցումն։
       Վասն է՞ր խօսեցեալ եղեւ առն կոյսն Սուրբ։
       Պատասխանի Վասն բազում պատճառաց.
       Նախ՝ զի կոյսն Սուրբ՝ նշանակեսցէ զսուրբ եկեղեցի խօսեցեալ Քրիստոս որ նմանապէսս է կոյս։
       Երկրորդ՝ զի Յովսեփիւ ցուցցի ազգաբանութիւնն կուսին որ արամբն շարադրի։ Երրորդ՝ զի Յովսէփ վկայ լիցի ողջախոհութեան կուսին։ Չորրորդ՝ զի մի վատահամբաւ լիցի ընդ ծնանիլն իբր ոչ ունելով այր։ Հինգերորդ՝ զի մի դատապարտեսցի իբր անժուժկալ։ Զի էր ի քահանայական ցեղէն։ Եւ այսպիսիքս այրեալ լինէին. իսկ այլ շնացօղք քարկոծեալ։ Վեցերորդ՝ զի կոյսն լինէր սփոփեալ եւ կազդուրեալ սպասաւորութեամբ առնն։ Եօթներորդ՝ զի ծնունդն Քրիստոսի թաքուցեալ լինի ի սատանայէ։ Ութերորդ՝ զի մի հրէայքն համարելով զՔրիստոս ո՛չ ունելով օրինաւոր ծնունդ՝ երեւեսցին յիրաւի ի հալածելն զնա։
       Իններորդ՝ զի մի երեւեսցի Տէրն հակառակ օրինացն որ գովէր զպսակն։ Տասներորդ՝ որպէս ի դրախտին մերկ էին Ադամ եւ եւտ եւ ո՛չ ամաչէին զի անմեղք էին։ Նոյնպէս Յովսէփ եւ Մարիամ մերկ էին ի մեղաց եւ առանց խղճի ամօթոյ։ Եւ գիտելի է, զի ի տաճարն ԺԴ ամաց էր։ Եւ առ Յովսեփայ խօսմանն՝ Գ ամիս եկաց եւ հրեշտակաց աւետեաց։ Եւ ի Քրիստոսի համբարձմանն ԽԸ ամաց էր, Եւ յորժամ փոխեցաւ առ Քրիստոս՝ Կ ամաց էր.