Զի՞նչ
է
յարացոյցն։
Պատասխան։
Ոմանք
ասացին
զսկզբնապետագոյն
տարերքն.
ուստի
եղեն
ամենայն
մարմնական
էութիւնք։
Եւ
այս
ո՛չ
է
ուղիղ։
Նախ՝
զի
յարացոյցն
պարզ
է՝
եւ
երկրպագելի՝
եւ
անապական՝
եւ
անփոփոխ։
Իսկ
տարերքն
ո՛չ
են
պարզ.
եւ
ո՛չ
երկրպագելի.
եւ
ո՛չ
անապ
ական
եւ
ո՛չ
անփոփոխ։
Դարձեալ՝
յարացոյցն
ո՛չ
թանձրանայ
որպէս
տարերք.
եւ
ո՛չ
որպէս
նիւթ
եւ
տեսակ
կերպանայ.
եւ
ո՛չ
թէ
յարացոյցն
արար
զմեզ։
Այլ
է՛
յարացոյցն
ի
յԱստուած.
եւ
ի
տեսութիւն
նորա.
եւ
ի
բարի
կամս։
Ա՛րդ՝
ո՛չ
է
ի
յԱստուած
անձնաւոր
էութիւն.
որպէս
Երրորդ
ական
անձինքն։
Եւ
ո՛չ
բաժանեալ
ի
նմանէ.
որպէս
հրեշտակաց
դասքն.
եւ
ո՛չ
որպէս
սոսկ
մտածութիւն
ի
տեսութիւնն
Աստուծոյ։
Զի
առ
Աստուած
ո՛չ
է
սոսկ
տեսութիւն
արտաքոյ.
այլ
յինքն
տեսանելով
զյարացոյցն.
եւ
զմեզ
ի
յարացոյցն
մեր
իբր
լինիլ
մեզ
նախ
ի
յԱստուած,
եւ
ապա
ի
յէո
ւթեան
մերում,
եւ
ո՛չ
որպէս
փոփոխումն
ինչ
ի
բարի
կամացն։
Որպէս
նախ
քան
զլինիլն
մեր՝
էր
սկիզբն
մեր.
եւ
այժմ
է՛
նոյն
սկիզբն.
եւ
յետոյ
ի
կատարածի
անփոփոխելի
մնայ
ի
սկիզբն
գոլոյ։
Վասն
որոյ
երբեմն
կոչի
սկիզբն.
եւ
մեք
սկսեալք
ի
նմանէ։
Երբեմն
յարացոյց.
իբր
միշտ
ի
տեսութիւնն
Աստուծոյ։
Երբեմն
նախագաղափար.
իբր
նախօրինակ.
եւ
մեք
պատկեր
եւ
նմանութիւն
նորին։
Երբեմն
նախասահմանութիւն
ըստ
Պօղոսի.
«Սահմանելոյ
որդւոյն
Աստուծոյ»։
Եւ
թէ՝
նախ
սահմանեաց
զմեզ
Աստուած
ի
կամս
իւր
իբր
անփոփոխելի
սահմանադրութիւն։
Նոյն
է
եւ
գիր
դպրո
ւթիւն
կենաց.
իբր
անջնջելի
դարձումն
ի
նախասահմանութիւնն։
Եւ
գիտելի
է,
զայս
յարացուցիս
եւ
նախասահմանութեանս՝
արարողական
պատճառ
է
Աստուած։
Եւ
նիւթական
պատճառ
իրն
այն
որ
է
նախասահմանի։
Եւ
տեսական
պատճառ
է՛
կարգն։
Զի
նախ
տըւեալ
լինի
շնորհքն
աստ.
եւ
ապա
փառքն
ի
հանդերձեալն։
Եւ
կատարողական
պատճառ՝
զի
լինիցիմք
սուրբք
եւ
անբիծք։
Հարց։
Յարացոյցս
այս
մի՞
է՝
թէ
բազում։
Պատասխան։
Յարացոյցն
մի
է
եւ
պարզ.
ըստ
այնմ
որ
մի
է
էութիւնն
Աստուծոյ,
եւ
մի
տեսութիւն,
եւ
մի
ճշմարտութիւն։
Այլ
բազո՛ւմ
է
եւ
զանազան
ըստ
պատկերի
եւ
նմ
անութեան
յարացուցելոցս
որք
են
բազումք։
Զի
Աստուած
միով
յարացուցիւ
զբազումս
տեսանէ.
որպէս
անմարմնութեամբն
զմարմնաւորս
տեսանէ.
եւ
յաւիտենիւ
զժամանակեայս։
Այսպէս
ի
մի
եւ
ի
նոյն
սկիզբն
որ
է
յարացոյցն՝
զբազում
սկսեալքս
ըստ
յարացուցին։
Այսպէս
մի
է
յարացոյցքն
ի
մ
ինն
Աստուած։
Եւ
բազում
է
ըստ
բազում
պատկերաց։
Զոր
օրինակ՝
միակ
թիւն
ի
բազումս
բազմանայ,
եւ
մի
է
ըստ
ինքեան։
Եւ
դարձեալ՝
որպէս
ամենայն
գիծ
բոլորակին՝
ի
միջին
կէտն
միաւորին
առ
միմեանս։
Եւ
հեռացեալք
ի
միջին
կէտէն
բաժանին
ի
միմեանց։
Եւ
զոր
օրինակ՝
մի
է
սեռն՝
եւ
ի
բազում
տեսակս
բազմանայ։
Եւ
որպէս
մի
է
զօրութիւն
հոգւոյն,
եւ
յիւրաքանչիւր
մասունս
մասնաւորի։
Եւ
որպէս
մի
է
արեգակն,
եւ
բազմանայ
ի
ներգործութիւնս
իւր։
Եւ
որպէս
մի
է
ձայնն,
բազմանայ
ի
բազում
լսելիս։
Եւ
որպէս
մի
է
կնիք
մատանւոյն,
եւ
բազմանայ
ի
կնքեա
լ
մոմս։
Այսպէս
մի
է
յարացոյցն
ըստ
ինքեան.
եւ
բազմանայ
ըստ
բազմացելոցն
ի
նմանէ։
Այսքան
առ
այս։
Եւ
զմնացեալն
ցուցցուք
յառաջիկայսդ։
