Տարին
քանի՞
օր
պահք
է։
Պատասխանի.
Որչափ
ուտիք
է,
նոյնչափ
պահք
է։
Զի
հոգի
եւ
մարմին
եմք.
ուտիքն
է
մարմնոյ,
եւ
պահքն
հոգւոյ
հեշտալի։
Վասն
որոյ
կարգեցին
առաքեալքն
եւ
հարքն՝
ՃՁ
օր
պահք.
եւ
նոյն
չափ
ուտիք։
Զի
Կ
օր
ուրբաթ
եւ
չորեք
շաբաթի
եւ
Գ
քառասունք
պատք
է
ի
բոլոր
տարին։
Այս
առաքեալադիր
է։
Իսկ
հայարապետքն
բաժանեցին
զերկու
քառասունսն
ի
շաբաթապահս։
Եւ
է
այժմ
ԺԷ
շաբաթապահք.
եւ
թիւ
վաթսնիցս
Թ
շաբաթ.
որ
լինի
ԻԶ
շաբաթ
պահք
ի
տարին։
Եւ
նոյն
քան
ուտիք.
սակաւ
ինչ
աւելի
կամ
նուազ։
Դարձեալ,
Ժ
շաբաթ
պահոց
այն
է՝
որ
մեծն
Ներսէս
կանոնեաց
յամենայն
ամսամուտս
պահել
շաբաթ
մի։
Զոր
որ
այժմ
պահեմք
Ժ
շաբաթ
Ժ
ամսեան.
Եւ
Գ
ամիս
աղուհացք
է
յիսունք.
Հարց.
Պահք
օրն
վասն
է՞ր
ոչ
տօնեմք։
Պատասխանի.
Տօնն
ուրախութիւն
է.
որպէսի
հոգւոյ՝
նոյնպէս
եւ
մարմնոյ։
Վասն
որոյ
յորժամ
տօնեմք
հոգւով՝
ուրախանամք
մարմնով։
Իսկ
պահքն
սուգ
է
եւ
ապաշխարութիւն
վասն
յանցանաց
նախաստեղիցն.
որպէս
չորեք
շաբաթն
վասն
Եւայի,
եւ
ուրբաթն
վասն
Ադամայ.
եւ
այլ
պահք
ամենայնի
վասն
ներգործեալ
մեղաց
մերոց։
Դարձեալ՝
որ
քան
եմք
ի
պահքն
ընդ
ապաշխարութեամբ
եմք
եւ
ո՛չ
եմք
արժանի
տօնել
սրբոց.
այլ
յորժամ
ապաշխարութեամբ
քաւեմք՝
տօնեմք.
եթէ
տէրունական
եւ
եթէ
սուրբք։
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
ասեմք
պահք
սուրբ
Սարգիս
եւ
սուրբ
Գրիգորի
եւ
սուրբ
յակոբայ
եւ
այլոց։
Պատասխանի.
Ամենայն
պահքն
Աստուծոյ
եւ
ո՛չ
մարդոյ.
այլ
զպահքն
այսպիսի
անուամբ
ճանաչեմք։
Որպէս
յաղուհացս
զառաջին
շաբաթն
Թէոդորոսի
կոչեմք.
եւ
զմիւսն
Ղազարու.
կամ
այլ
ինչ։
Զի
յաւարտումն
պահոցն՝
նոցա
տօնեմք.
վասն
որոյ
պահքն
յանուն
նոցա
կոչի։
Եւ
դարձեալ
յորժամ
պահեցաք
զշաբաթն,
յաւարտումն
զնոսա
միջնորդ
աղաչեմք.
զի
նոցա
բարեխօսութեամբն
ընկալցի
զպահքն
մեր.
Վասն
Առաջաւոր
Պահոցն
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
առաջաւորաց
պահքն
առանց
ընթերցուածոցն
է։
Պատասխանի։
Զի
այն
պահքն
յառաջ
քան
զգիրս
եւ
քան
զմարգարէս
ի
նա
խահարցն
եդաւ։
Զի
յորժամ
ելին
ի
դրախտէն՝
Ե
օր
անսուաղ
պահեցին։
Եւ
նոյնպէս
նինուէացիքն
Գ
օր
պահեցին.
եւ
երրկուքն՝
չորեք
շաբաթ
եւ
ուրբաթ։
Եւ
յորժամ
մերն
լուսաւորիչ
ել
ի
վիրապէն,
Ե
օր
պահք
կարգեաց
եւ
ապա
բժշկեաց
ի
հարուածոյն.
եւ
վասն
այն
առաջաւոր
եւ
առաջապահք
կոչի
եւ
առանց
գրոյ։
Եւ
դարձեալ՝
առաջաւոր
կոչի,
զի
սա
է
առաջին
շաբաթ
մեծի
պահոց
աղուհացիցն.
եւ
աստի
մինչ
ի
զատիկն
Հ
օր
է.
որպէս
յառաջն
ունէին
ամենայն
ազգք
քրիստոնէից.
եւ
դեռեւս
պահէ
ազգն
ղպտի
եւ
հապաշի։
Եւ
յորժամ
յետոյ
սուրբ
հարքն
զմիջին
երկոքին
շաբաթս
բարեկենդանացուցին,
մնաց
շաբաթս
այս
անփոխ
եւ
առաջաւոր
պահք
եւ
մուտ
աղուհացից
պահք
եւ
պահոցն։
Հարց.
Վասն
է՞ր
յաղուհացս
հանգստեան
ո՛չ
ասեմք։
Պատասխանի.
Զի
ընդ
ապաշխարութեամբ
եմք
վասն
յանցանաց
մեր,
ո՛չ
կարեմք
այլոց
բարեխօսել.
որ
եւ
յայտ
է
ի
փակելոյ
դրանց
եկեղեցւոյ։
Զի
արտաքս
եմք
որպէս
Ադամ
ի
դրախտէն՝
եւ
ի
սուգ
մտեալ։
Նոյնդ
է
պատճառն
որ
պատարագ
ո՛չ
մատուցանեմք.
զի
անարժան
եմք։
Եւ
յեկեղեցիս
ո՛չ
մտանեմք։
Իսկ
ի
շաբաթն
եւ
ի
կիրակէն
պատարագ
մատչի.
Զի
յաջն
զսոսա
լուծանէին
որք
յառաջաւորացն
ի
վեր
պահէին
Հ
օր։
Այլ
ի
ժողովն
Նիկիոյ
քարաղեցաւ
պահք,
բայց
պատարագ
մատչիլ։
Որ
եւ
այժմ
ոմանք
յազգէ
ասորւոց
եւ
յունաց՝
զշաբաթ
եւ
զկիրակէ
միայն
լութանեն
ձկամբ։
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
ազգն
Ֆռանկաց
զերկու
օր
պահոցն
լուծանէ։
Պատասխանի։
Սուտ
են
բնաւ
եւ
մոլորումն
է
նոցա
այն
եւ
անօրէնութիւն։
Զսկիզբն
պահոցն
մեծի՝
կիրակէն
է.
ալյ
վասն
յարութեանն
Քրիստոսի
բուն
բարեկենդան
կարգեցաւ,
եւ
փոխեցաւ
յերկու
շաբաթի
օրն։
Եւ
զայս
ունին
սկիզբն
եւ
հիմն
պահոց
ամենայն
ազգ
քրիստոնէից
զոր
նոքա
լուծանեն։
Եւ
զայս
դնեն
պատճառ
թէ՝
ի
ժամանակս
ինչ՝
զօրք
հեծելոց
նոցա
ո՛չ
հասին
ի
բարեկենդանն.
եւ
պապ
նոցա
հրամայեաց
զերկու
օրն
ուտել։
Եւ
այս
որովայնամոլ
ազգին
անօրէն
օրէնք
կարգեցաւ։
Եւ
թէ
ոք
ասիցէ,
Տէր
ամենակալն
ի
չորեքշաբաթի
մտանէ։
Ասեմք
թէ՝
ի
յաղուհացնսն
կրկին
կարգ
է.
այսպինքն
մեծ
եւ
փոքր։
Զմեծ
կարգն
է
կանոնեալ
Տեառն
եղբայրն
Յակոբոս
որ
զընթերցուածն
կարգեաց։
եւ
է
սկիզբն
ի
չորեք
շաբաթի,
եւ
աւարտն
ի
յուրբաթի։
Եւ
զփոքր
կարգն
մեծն
Կիւրեղ
Երուսաղէմի
հայրապետն.
է
սկիզբն
Բ
շաբաթի,
եւ
աւարտն
Ի
Ե
շաբաթի։
Վասն
այն
Տէր
ամենակալն
ի
մեծ
կարգն
սկսանի։
Ապա
պարտ
է
քազ
ի
փոքր
կարգն
ուտել
զամենայն
աւուրս
եւ
զմեծն
պահել։
Եւ
թէ
ոք
ասիցէ,
Խ
օր
է
պահոց,
զի
Խ
օր
պահեաց
Քրիստոս
եւ
կիրակէն
ո՛չ
է
ի
համարս։
Ասեմք
թէ՝
Քրիստոս
Խ
օր
պահեաց,
եւ
Խ
օր
է
մինչ
ի
Ղազարու
տօնն։
Եւ
աւագ
շաբաթ
չարչարանացն
Քրիստոսի՝
է
ընդ
քառասունս
կարգեալ,
որ
լինի
յիսնեակ
ըստ
առաքելական
կանոնին։
Եւ
այլ
եւս,
յոր
ժամ
զշաբաթ
եւ
զկիրակէ
արտաքոյ
թուեմք
որ
պատարագ
մատչի,
Ե
օր
առաջաւորն
ըստ
աղուհացիցն
համարեալ՝
լինի
Խ
օր։
Ապա
թէ
ոչ՝
ԼԵ
օր
է։
Որպէս
գանձակեցին
գրէ
ընթերցուածոց
մեկնիչն։
Դարձեալ՝
Մովսէս
Զ
օր
արտաքոյ
ամպոյն
եւ
հրոյն
եկաց
եւ
ապա
ի
ներքս
մտեալ՝
Խ
օրաւարտեաց
ընդ
Աստուած
խօսելով։
Նոյնպէս
եւ
առաջին
շաբաթն
պահոց՝
մեզ
մուտէ
Խ
աւուրցն.
վասն
որոյ
թեթեւ
է
ընթերցուածովք։
Եւ
եւս՝
Եղիայի
եւ
Մովսէսի
քառասնիցն,
սկիզբն
է
առաջին
շաբաթն.
եւ
կատարումն
տօնն
Ղազարու։
Իսկ
Տեառն
մերոյ
քառասունիցն
սկիզբն
է
երկրորդ
շաբաթն,
եւ
կատարումն
չարչարանք
մեծի
ուրբաթուն։
Վասն
ի
թագաւորութեանցն
սկսան
ընթերցուածն.
որպէս
յայտ
է
ի
մեկնութիւն
նորին։
Եւ
այսպէս
բազում
են
խորհուրդ
քառասնորդացն։
եւ
ըստ
խորհրդոցն
պահքն
ո՛չ
լուծանի։
Եւ
թէ
կիրակէն
ո՛չ
է
պահք
որպէս
զերկու
աւուրքն
լուծանեն,
նոյնպէս
եւ
զ
կիրակէն
լոյծ.
Եւ
ոչ
միայն
լուծանեն
զսկիզբն
մեծի
պահոցն,
այլ
եւ
զամենայն
չորեք
շաբաթս
որյառաքելոցն
է
կանոնեալ,
լութանեն
ի
բոլոր
տարին,
եւ
լինին
ընդ
անիծիւք
նոցին։
Եւ
զի
ճշմարիտ
պահք
է
չորեքշաբաթն
որպէս
ուրբաթն
յայտ
է
նախ,
լի
առաքելական
է
աւանդ.
որպէս
ի
հինքն
զերկու
շաբաթի
եւ
զհինգ
շաբաթի
պահէին.
Ըստ
որում
որ
ասէ՝
«պահեմ
երկիցս
ի
շաբաթու»։
Եւ
ի
նորա՝
ի
չորեքշաբաթ
եւ
յուրբաթ
փոխեցին
առաքեալքն։
Որպէս
յայտ
է
յառաքելական
կանոնս.
նաեւ
ի
Նիկիականն։
Երկրորդ,
զի
մեծ
ճգնաւորն
Բենետիքտոս
որ
է
յազգէ
նոցա՝
ասէ,
«պահելի
է
զչորեքշաբաթի
օրն
մինչեւ
ցինն
ժամն»։
Երկրորդ,
զի
ասէ
սուրբն
Եւագրիոս,
թէ
«պահեա
զօր
չորեք
շաբթի
եւ
ուրբաթի
յամենայն
շաբաթս»։
Չորրորդ
յայտնի
եւ
հաստատաուն,
որ
ամենայն
ազգ
քրիստոնէից
պահեն
զչորեք
շաբաթն
եւ
զուրբաթն
վասն
խաչելութեանն
որ
սուգ
է
եւ
պահք։
Հինգերորդ,
կանոնս
եդեալ
է
եւ
հաստատեալ
ի
Նիկիոյն
ի
Բարսղին՝
ի
յեփրեմին՝
եւ
յայլոցն,
«եթէ
ոք
յանգէտս
եկեր
ի
մսոյ
յաւուր
չորեքշաբաթի
կամ
ուրբաթի,
Գ
շաբաթս
պահեսցէ
սրբութեամբ.
եւ
Ժ
գան
արբցէ.
եւ
տրօք
տնանկաց
ապա
հաղորդեսցի»։
Իսկ
թէ
արհամարհելով
զառաքելական
կանոնս
լուծցեն
զչորեք
շաբաթ
եւ
զուրբաթ,
Գ
ամ
ապաշխարեսցեն.
կրկին
Խ
գան
արբցեն.
եւ
Լ
դրամ
տուգանս
տացեն
յեկեղեցին։
Եւ
օրն
յորում
պղծեցաւ,
սրբութեամբ
պահեսցէ
զնա
մինչ
ցմահ
իւր.
եւ
ապա
հաղորդեսցի։
Եւ
թէ
ազատ
ոք
է
եւ
ո՛չ
կարէ
ապաշխարել,
Ծ
դրամ
յեկեղեցին
տացէ.
եւ
Լ
դրամ
յաղքատս.
եւ
ապա
հաղորդեսցի։
Իսկ
թէ
քահանայ
ոք
հանդիպի
ի
նոյն
չարիս,
մի
պաշտեսցէ
զքահանայութիւնն.
այլ
Է
ամ
ապաշխարեսցէ.
եւ
ապա
հրամանաւ
եպիսկոպոսին
պաշտեսցէ
զքահանայութիւնն»։
Ապա
այս
է
կանոնք
վասն
պահոց
չորեք
շաբաթի
եւ
ուրբաթի։
Եւ
որ
ոք
ո՛չ
պահէ
որպէս
ազգն
Ֆռանկաց,
ընդ
անիծիւք
է
յառաքեալական
եւ
հայրապետական
կանոնաց։
