Վասն
է՞ր
Եւագրիոս
ընդ
խորհուրդ
ասէ
մեղաց,
եւ
այլ
վարդապետք
է
ասեն
զմահու
չափ
մեղսն։
Պատասխանի.
Նախ
ասեմք
թէ՝
համաձայն
են
միմեանց.
զի
եւ
սա
Եւագրիոս
է
ասէ.
զի
տրտմութիւն
եւ
ձանձրութիւն
մի
երեւին.
զի
տրտմութիւն
ի
պակասութենէ
բարւոյն
լինի,
իսկ
ձանձրութիւն
յաւելուածոյ
բարւոյն։
Վասն
այն
այլ
վարդապետք
կոչեն
զայս
ախտ՝
ծուլութիւն։
զի
ծուլութիւն
յերկու
իրաց
երեւի.
մին
որ
յետս
դառնայ
ի
հոգեւոր
բարւոյն
եւ
ծանրանայ
ի
գործելն.
այսինքն
պատահել՝
աղօթել՝
եւ
այլն։
Եւ
ըստ
այսմ
կոչի
տրտմութիւն։
Եւ
միւս՝
որ
դառնայ
ի
հեշտալին
որ
է
հանգիստ
մարմնոյ.
ըստ
որում
կոչի
ծուլութիւն։
Եւ
դարձեալ՝
զոր
նոքա
նախանձ
ասեն՝
սա
ամբարհաւաճ
ասէ.
որ
է
փառասէր։
Զի
փառասէրն
զիւր
փառքն
եւ
զիւր
բարին
սիրէ.
եւ
զայլոց
փառք
եւ
զբարիս
յաչաղէ
եւ
աստէ։
Ապա
յայտ
է
թէ
համաձայն
են
միմեանց։
Իսկ
խորհուրդ
ասէ
վասն
դիւաց.
զի
անմարմին
է
դեւն։
Դարձեալ,
զի
ամենայն
մեղք
նախ
ի
խորհուրդն
սերմանի
եւ
ապա
բուսանի
եւ
աճէ
գործելովն.
Դարձեալ
ասեմք
թէ
՝այլ
վարդապետք
Է
ասեն
զմեղս,
զի
Դ
տարերք
են
մարմնոյն,
եւ
Գ
զօրութիւնք
հոգւոյն
այինքն
բան,
ցաւումն,
եւ
ցանկութիւն։
Հպարտութիւն
է
բանին։
Նախանձն
ցանկութեանն։
Բարկութիւնն
ցասմանն.
Իսկ
ծուլութիւնն
է
հոգւոյն։
Ագահութիւնն
հրոյն։
Որկրամոլութիւնն
օդոյն։
Եւ
Բղջախոհութիւնն
ջրոյն։
Վասն
որոյ
Է
են
մեղք
գլխաւորք։
Դարձեալ
ասեմք
զեօթներքինն
ըստ
երից
մասանց
հոգւոյն
այսպէս։
Բանին
գոլ
զհպարտութիւն
եւ
զնախանձ
առ
ներքինս
եւ
առ
վերինս։
Եւ
ցասմանն
է
բարկութիւն
եւ
ծուլութիւն
առաւելն
եւ
նուազն։
Եւ
ցանկութեանն
են
այլքն.
զի
ցանկայ
ագահել.
եւ
որկորստել.
եւ
պոռնիկիլ։
Եւ
ոմանք
ասեն
թէ
յեօթանց
անտի
հինգն
մարմնականք
են
եւ
երկուքն
հոգեկանք։
Զի
սատանայ
պհարտացաւ
յերկինս
եւ
նախանձեցաւ
ընդ
մարդոյն,
իսկ
այլքն
ամենայն
մարմնականք
են
ասեն։
Եւ
ոմանք
զերկուսն
միայն
ասեն
մարմնական.
որ
է
որկորստութիւն
եւ
բղջախոհութիւն.
եւ
այլքն
ամենայն
հոգեկան։
Այլ
ես
ասեմ
թէ
յեօթնանց
անտի
երկուքն
պարզ
հոգեկան
են.
այսինքն
հպարտութիւն
եւ
նախանձ։
Եւ
է
հպարտութիւնն
իմացմանն՝
եւ
նախանձնն
կամացն։
Իսկ
երկուքն
պարզ
մարմնական
այսինքն
որկորստութիւն
եւ
բղջախոհութիւնն։
Եւ
երեքն
խառն
ի
հոգւոյն
եւ
ի
մարմնոյն.
որ
է
բարկութիւն,
ծուլութիւն,
եւ
ագահութիւն։
Այլ
սրբոց
երեցունց
հաւասար
է
հոգւոյն
եւ
մարմնոյն
բարկութիւն.
եւ
առաւել
մարմնոյն
ծոլութիւն.
եւ
առաւել
հոգւոյն
ագահութիւն։
Այս
ըստ
նոցա
որ
է
ասե
զմահուչափ
մեղքն։
Իսկ
սուրբն
Եւագրիոս
ընդ
ասէ
զխորհուրդ
հզօրս։
Այս
է
Առաջին
որկորստութիւն։
Երկրորդ
պոռնկութիւն։
Երրորդ
արծաթսիրութիւն։
Չորրորդ
տրտմութիւն։
Հինգերորդ
բարկութիւն։
Վեցերորդ
ձանձրութիւն։
Եօթներորդ
ամբարհաւաճութիւն.
որ
է
փառասիրութիւն։
Ութներորդ
հպարտութիւն։
Եւ
վասն
Ե
պատճառի։
Նախ՝
ըստ
չորից
տարերց
այլ
եւ
այլ
որակութեանց
լինին
ընդ
խորհուրդ
մեղաց։
Յօդնոյ
որկորստութիւն
եւ
պհարտութիւն.
զի
վերընթաց
է
եւ
քարշօղ։
Ի
ջրոյ
պոռնկութիւն
եւ
փառասիրութիւն.
որ
գէձ
է
եւ
թոյլ.
եւ
փառասէրն
յայլոյ
բանս
մեղկի
եւ
թուլանայ։
Ի
հրոյ
ագահութիւն
եւ
բարկութիւն.
զի
պարունակօղ
է
եւ
ջերմ։
Ի
հրոյ
տրտմութիւն
եւ
ձանձրութիւն
զի
ցուրտ
է
եւ
հակօղ։
Երկրորդ
դարձեալ՝
զի
Դ
են
տարերք.
եւ
Դ
ազդում
միաւորութեանց
հոգւոյն
յիւրաքանչիւր
տարերս
ըստ
այսմ
օրինակի։
Որկորստութիւնն
օդոյ։
Պոռնկութիւնն
ջրոյ։
Ագահութիւնն
հրոյ։
Տրտմութիւնն
հողոյ
որպէս
ասացաք։
Եւ
ըստ
միաւորութեան
հոգւոյն
ի
տարերս,
Յոգւոյ
եւ
ի
հրոյ
բարկութիւն։
Յոգւոյ
եւ
յօդոյ
ամբարտաւանութիւնն։
Յոգւոյ
եւ
ի
ջրոյ
փառասիրութիւնն։
Յոգւոյ
եւ
ի
հողոյ
ձանձրութիւնն։
Այսպէս
լինի
ընդ
Երրորդ՝
զի
Ե
են
զգայութինք.
եւ
մի
բոլոր
մարմինն.
ուստի
ծնանին
Զ
խորհուրդք
այսպէսս։
Զի
որկորստութիւն
է
ճաշակելեաց։
Եւ
Պոռնկութիւն
շօշափելեաց։
Արծաթսիրութիւն
տեսանելեաց.
եւ
Բարկութիւնս
լսելեաց։
Տրտմութիւն
հոտոտելեաց,
եւ
Ձանձրութիւն
բոլոր
մարմնոյն։
Փառասիրութիւն
եւ
հպարտութիւն
են
հոգւոյ
եւ
մտաց.
որ
լինի
ընդ։
Չորրորդ՝
վեց
շարժութիւնք
մարմնոյ.
այսինքն
վեր
եւ
վայր.
յաջ
եւ
յահեակ.
յառաջ
եւ
յետ։
Ուստի
յառաջեն
ամենայն
խորհուրդք
այսպէ։
Ի
վեր
շարժումն
է
հպարտութիւն
եւ
փառասիրութիւն.
զի
յատուկ
է
սոցա
ի
վերամբարձումն։
Այլ
զանազանին.
զի
հպարտն
ի
ներքուստ
ունի
զբարձրամտութիւն.
եւ
փառասէրն
յարտաքուստ
յայլմէ
բերանոյ
ընդունի
զփառս
գովութեան։
Ի
վայր
շարժումն
է
տրտմութիւն
եւ
ձանձրութիւ
որ
է
ծուլութիւն.
զի
մին
ծանրանայ
եւ
ոչ
գործէ
զբարինս.
եւ
միւսն
տրտմի
եւ
պակասի։
Յաջ
շարժումն
է
արծաթսիրութիւն.
զի
զբարիս
պատճառելով
ժողովէ։
Եւ
յառաջ
շարժումն
է
բարկութիւն.
զի
վասն
չարեաց
ասէ
բարկանամ։
Իսկ
յետ
եւ
յահեակ
որկորստութիւնն
եւ
պոռնկութիւն.
զի
յետս
դարձումն
է
ի
ճշմարիտ
բարւոյն,
եւ
զհետ
ընթացումն
է
առ
ահեակ
եւ
սուտ
բարիս։
Այսպէս
յառաջ
գան
ի
վեց
շարժմանց
ընդ
խորհուրդք։
Հինգերորդ՝
որպէս
ասեն
այլ
վարդապետք,
թէ
լինելութիւն
մեղացէ
յանկարգութենէ
կամաց.
եւ
անկարգութիւն
կամացն
է
կրկին.
այսինքն
զի
կամ
ցանկանայ
ոչ
ցանկալեաց,
կամ
հրաժարի
յոչ
հրաժարեալեաց։
Արդ՝
ըստ
առաջին
կարգին
թէ
ցանկայ
ի
ներքս,
ըստ
որում
է
հպարտութիւն
եւ
փառասիրութիւն։
Եւ
թէ
ցանկայ
արտաքս,
ըստ
որում
է
արծաթսիրութիւն
եւ
ագահութիւն։
Եւ
թէ
ցանկայ
ստորեւ
հեշտալեաց,
եւ
այս
լինի
կրկին,
թէ
հեշտալին
այն
է
ի
պահպանութիւն
անհատին
լինի
որորստութիւն.
զի
անկարգ
յօժարի
կերակուրն.
եւ
թէ
է
ի
պահպանութիւն
տեսակին,
լինի
բղջախոհութիւն.
զի
անկարգ
յօժարի
ի
պոռնկութիւն։
Այս
ըստ
առաջին
մասին
որ
ցանկայ
ոչ
ցանկալեաց։
Իսկ
երկրորդ
անկարգութիւն
կամաց
է
որ
հրաժարի
յոչ
հրաժարելեաց։
Եւ
այս
լինի
երակի
ըստ
երից
մասանց
հոգւոյն։
Զի
կամ
հրաժարէ
եւ
թիւրի
բանականաւ.
ըստ
այսմ
է
նախանձ։
Կամ
թիւրի
ցասմամբ.
եւ
ըստ
այսմ
է
բարկութիւն։
Կամ
եւ
թիւրի
ցանկութեամբ.
եւ
ըստ
այսմ
է
ծուլութիւն.
որ
է
տրտմութիւն
եւ
ձանձրութիւն։
Եւ
յայտ
է
թէ
վասն
էր
են
ընդ
խորհուրդք։
