Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Բարձրամեծարն գործոյ ներմարդութեան բանին Աստուծոյ՝ բազում եղեն նախատիպք խորհրդոյ. որպէս Մովսէս, Յովսէփ, Իսահակ։ Նոյնպէս եւ Յեսու անուանակիր եւ օրինակ ճշմարիտն Յիսուսի։
       Նախ՝ ըստ հոմանունն. զի յեսու՝ փրկիչ, եւ Յիսուսն փրկիչ լսի ըստ հրեշտակին. «Կոչեսցի Յիսուս. զի նա փրկեսցէ զժողովուրդ իւր ի մեղաց»։
       Երկրորդ՝ ըստ իրին. զի Յեսու փրկեաց զժողովուրդն ի մարմնաւոր թշնամեաց։ Եւ Յիսուս փրկեաց զմեզ յիմանալւոյն ձեռաց։
       Երրորդ՝ Մովսէս զձեռն եդ ի վերայ Եսուայ եւ կացոյց զնա առաջնորդ։ Եւ զՅիսուս փրկիչն՝ հայր սրբեաց եւ առաքեաց. որ եւ ի Յորդանան վկայեաց. «Դա է որդի իմ սիրելի, դմա լուարուք»։
       Չորրորդ՝ Մովսէս եբեր մինչ ի Յորդանան, եւ փոխանորդեաց Յեսու։ Եւ հին օրէնքն արգելաւ ի մկրտութիւնն, եւ փոխեաց Քրիստոս։
       Հինգերորդ՝ գրեաց յեսու զօրէնս ի քարեայ արձանս հեթանոսաց։
       Եւ Տէր մեր զնորս հեթանոսաց անջինջ գրեալ օրէնս ի սրտի։
       Վեցերորդ՝ լրտես առաքեաց Յեսու։ Եւ Տէր մեր զառաքեալս ընդ ծագս. որք համբաւեցին մեզ զյաղթութիւնն սատանայի եւ դժոխոց։
       Եօթներորդ՝ ռահաբ եթող զկուռս եւ զբազում հոմանիս. եւ ցանկացաւ Յեսուայ։ Եւ եկեղեցի եթող զպաշտօնս իւր եւ զչարիս՝ եւ սիրեաց զՔրիստոս։
       Ութերորդ՝ նա՛ տապանակաւն դարձոյց զգետն յետս։ Եւ Տէր մեր խաչիւն զբնութիւնս ի տեղի իւր։
       Իններորդ՝ հանեալ ի գետոյն ԲԺ-ան վէմս շինեաց սեղան. եւ նոյն թուով խորասուզեալ ընկղմեաց։ Եւ Տէր մեր զհաւատացեալս իւր հանեալ ի մեղաց շինեաց սեղան եւ եկեղեցի սուրբ. եւ զմեղս երկոտասան անդամոցն ընկղմեալ կորոյս։ Տասներորդ՝ թլփատեաց գայլախազով զԻսրայէզ։ Եւ Տէր մեր վիմովհաւատոյն զսիրտս քրիստոնէից։ Զի թլփատութիւն դրոշմ էր նոցա եւ որոշօղ։ Եւ հաւատն հաւատացելոց նշան եւ զանազանօղ։ Մետասաներորդ՝ նախ կործանեաց զերիքով, եւ ապա յերկիրն եմուտ։ Եւ Տէր մեր աւերեաց զամուրս դժոխոց զմահ եւ զմեղք, եւ ապա յերկինս հանեալ եւ անմահացոյց։ Երկոտասաներորդ՝ նա՛ ապրեցոյց զՌահաբ կարմիր նշանաւ։ Եւ Տէրն զեկեղեցիս խաչիւ եւ արեամբ։ Երեքտասաներեորդ՝ անէծ յԵսու որ շինէ զերիքով անդ անդրանիկ եւ կտսեց որդւով։ Եւ որ շինէ զդժոխս հոգւովեւ մարմնով. նա եւ անդրանիկ խորհրդով եւ մարմնոյ գործով։ Զի սկիզբն մեղաց՝ հիմն է դժոխոց. եւ կատարումն՝ դուռն. եւ յամելն՝ փակ։ Որոց ասէ Տէր՝ «երթայք յինէն անիծեալք»։ Չորեքտասաներորդ՝ նա քարկոծեաց Զաքար ազգականօք. եւ զՌահաբ փոխանակեաց իւր ազգօքն։ Եւ Տէրն կորոյս զԻսրայէզ ազգօք. եւ փոխանակեաց իւր ժողովուրդ զհեթանոսս օրինօք։
       Հնգետասաներորդ՝ յԵսու ներեաց աքարայ զտիւն եւ գիշերն մինչ լուսով առաւօտին վիճակաւ յանդիմանեցաւ։ Եւ Տէրն մեր ներէ մեղաւորաց աստ ի կեանս եւ յետ մահու գիշերի. եւ ի ծագել լուսոյ յարութեանն՝ ստուգութեամբ դատապարտէ։
       Վեշտասաներորդ՝ յԵսու ետես զհրեշտակ Աստուծոյ յօգնութիւն եկեալ։ Եւ վասն Տեառն ասէ «հրեշտակք մերձեալ զօրացուցանէին զնա». որ է սպաւորեալ բարեբանէին։ Եօթն եւ Ժ յԵսու կանգնեաց զԳայիսոնն ի գայի, մինչ կոտորեցան թշնամիքն. որպէս Մովսէս տարածմամբ ձեռաց զամաղէկ։ Եւ Տէրն մեր կանգնեաց զխաչն ի Գողգոթայ մինչեւ յերեկոյ եւ վանեաց զթշնամին մեր։ Ութեւ Ժ, զթագաւորս նոցա կախեաց յերկճղի փայտէ. եւ յերիկոյն ի գուբն սուզեաց։Եւ Տէր մեր զգլխաւորն սատանայի բեւեռեաց ընդ խաչափայտին։ Էջ ի գերեզմանն եւ յանդունդս յաւիտենից ընկղմեաց զնոսա։
       Ինն եւ Ժ, ապրեցոյց զգաբաւոնացիսն որք երկեան եւ ապաւինեցան ի նա։ Եւ Տէր մեր զապաւինեալ հեթանոսս կորզեաց ի սրոյ յաւիտենական մահուն։ Քսաներորդ՝ յԵսու զլուսաւորսն կապեաց եւ արար զմի օրն Բ։ Եւ Տէր մեր ի ժամ խաչին խաւարեցոյց զնոսա եւ մր օրն եղեւ Բ։ Քսան եւ Ա՝ յԵսու յաղթեաց զդիս եւ զդիակունս հեթանոսաց. զի լուսաւորսն պաշտէին։ Եւ Տէր մեր խաչիւն կործանեաց զկուռս եւ զպաշտամունս նոցա։
       Քսան Բ, եհար քարեայ կարկտիւ ի պատերազմի։ Եւ Տէրն իմանալի հարուածով. ըստ այնմ «մի յառաջ քան զժամանակս տանջեր զմեզ) աղաղակէին։
       Եւ ի ժամ խաչին վէմք պատառեալ. եւ «ետ զձայնն ի կարկուտ եւ ի կայծակունս հրոյ) իջանելով ի դժոխս։
       Քսան Գ՝ յԵսու փկեաց զԳաբաւոն ի Ե թագաւորացն որք պաշարէին։ Եւ Տէր մեր փրկէ զյուսացեալս իւր, որք պաշարին հնգիւք զգայութեամբք յիշխանացն դիւաց։ Քսան եւ Դ յԵսու զպարանոցս թագաւորացն կոխան ետ իշխանաց իւրոց եւ զօրաց։ Եւ Տէր մեր առաքելոցն իւրոց «ետու ձեզ իշխանութիւն կոխել զօձս եւ զկարիճս) հրամայէր։ Քսան եւ Ե յԵսու նախ սպան զթագաւորս, եւ զքաղաքս նոցա աւերեաց։ Եւ Տէր մեր նախ կապեաց զհզօրն ի խաչին եւ զտուն նորա աւերեաց որ էր ամրոց դժոխոցն։
       Քսան եւ Զ նա սպան զթագաւորս եւ զհսկայսն Քանանու. եւ զոմանս եթող ի փորձ ընտրելոց։ Եւ Տէր մեր յաղթեաց իշխանին դիւաց. եւ եհատ զոնորայն բռնութիւն աջոյ. եւ զոմանս եթող ձախիւ թիւրելոյ եւ զընտիրս որոշելոյ։ Քսան եւ Է՝ դարան գործեաց ի գայի եւ յաղթեաց նոցա։ Եւ Տէր ծածուկ տնօրէնութեամբն գործոց յաղթեաց բանսարկուին։ Քսան եւ Ը՝ զոր ինչ պատուիրեաց Մովսէս՝ զնոյն եւ արար յԵսու։ Եւ զոր պատուիրեաց հայր՝ զնոյն եւ արար որդի։
       Քսան եւ Թ՝ խոստումն աւետեաց երկրին կատարեցաւ առ յԵսու։ եւ խոստումն օրհնութեանց զաւակին՝ եւ օրինաց կատարումն՝ Փրկիչն եղեւ։
       Եւ երեսուներորդ, յԵսու բաժանեաց զերկիրն ամենայն ցեղիցն. եւ Եղիազար քահանայ եւ իշխանքն ընդ նմա։ Եւ Փրկիչն մեր զհայրրենի ժառանգութիւնն։ «Որպէս ուխտեաց ինձ հայր՝ եւ ես ձեզ ուխտեմ) ասէ։ Եւ բաշխեաց երկոտասան եռաքելօքն աստ զնոր օրէնս, եւ անդ զվերին ժառանգութիւն հաւատացելոց իւրոց։ Որ օրհնեաց զզինուորեալ ռուբէնեանսն եւ արձակեաց ի տեղիս իւրեանց. որպէս ասէ. «եկայք օրհնեալք հօր իմոյ»։
       Եւ դարձանն վկայութեան կանգնեաց ի տիպ հաւատոյն որ ի Քրիստոս, եւ վախճանեցաւ։ Եւ գիտելի է, զի անցեալ ընդ Յորդանան՝ սատակեցին զորդիսն Ենակիմայ. եւ ապա ժառանգեցին զերկիրն։ Նոյնպէս անցեալ ընդ մկրտութիւն եւ յաղթեալ փորձութեանցն եւ եկեալ ի քրիստոնէութիւն։ Դարձեալ անցեալ ընդ ապաշխարութիւն եւ սատակեալ զորդիսն Բելիարայ, ապա ժառանգեսցեն զարքայութիւն երկնիցի փառքս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ։ Որ է օրհնեալ յաւիտեանս ամէն։ Այսքան առ այս։