Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զինչ թարգմանի Քրիստոսն եւ օծեալ։
       Պատասխանի Ըստ լեզութիւնս մեր՝ օծեալ. ի հոռոմն Քրիստոս. եւ յեբրայեցին մեսիա թարգմանի. Եւ բազմաեղանակ է օծումն։ Նախ՝ օծումն մարմնական. որպէս փափկասիրաց։ Երկրորդ՝ օծումն մարտական. որպէս ըմբշամարրտից։ Երրորդ՝ օծումն մաքրական. որպէս հիւանդաց։ Չորրորդ՝ օծումն զմռոյ. որպէս մեռելոց։ Հինգերորդ՝ օծումն քահանայից. վասն միջնորդութեան։ Վեցերորդ՝ օծումն թագաւորաց. վասն տէրութեան։ Եօթներորդ՝ օծումն ըստ զօրութեան. որպէս Կիւրոսին. ըստ Եսայեայ «այսպէս ասէ Տէր ցօծեալն իւր ցԿիւրոս»։ Ութներորդ՝ օծումն ի հոգւոյն որպէս մարգարէիցն. «մի մերձենայք ասէ յօծեալսն իմ. եւ ի մարգարէս իմ մի՛ մեղանչէք»։ Իններորդ՝ օծումն որդէգրութեան. որպէս մկրտութիւնն.
       Տասներորդ գերագոյն սոցա՝ ըստ բնութեան միաւորութեան. որպէս բանին Աստուծոյ ընդ մարդկութիւնսս։ Վասն որոյ կոչի Օծեալ եւ Քրիստոս։ Եւ տե՛ս, զի բնութեամբ միաւորեցաւ իմանի Քրիստոս. յայտ է զի յորոշելն ըստ ոմանց՝ ոչ եւս մնայ Քրիստոս։ Եւ այս գիտելի է, զի Բանն Ատուած ի տնօրէնութեան իւրում ընկալաւ զամենայն եղանակս օծութեան։ Զօծումն մարմնական ընկալաւ ի պոռնիկ կնոջէն յորժամ եբեկ զշիշ իւրղոյն ի գլուխ նորա ի տան Սիմոնի։ Իսկ զօծումն մարտի՝ յորժամ վարեցաւ ի հոգւոյն յանապատ եւ յաղթեաց հակառակին։ Իսկ զօծումն հիւանդաց եցոյց ինքեամբ յայլս. յրժամ զանկեալն ի ձեռս աւազակաց ձիթով եւ գինւով բժշկեաց։ Եւ զօծումն զմռոյ՝ յորժամ թաղեցաւ։
       Եւ զօծումն քահանայութեան ի թաբօր լերինն. ուր եւ Հոգին Սուրբ ամպ հովանի եղեալ. եւ հայր հաճութեամբ վկայեալ։ Եւ զօծումն թագաւորակն ի մարեմայ քեռէն Ղազարու. յորժամ նստաւ ի վերայ յաւանակին։ Եւ զօծումն զօրութեան՝ յորժամ օծաւ արեամբ ի վերայ խաչին եւ քակեաց զամուրս հզօրին եւ էառ աւար։ Իսկ զօրծումն Հոգւոյն Սրբոյ՝ յորժամ էջ աղաւնակերպ ի վերայ նորա։ Իսկ մկրտութիւն նորա ո՛չ արդեգրութեան էր որպէս մերս, այլ ճշմարիտ որդիութեանն յայտնութիւն ըստ ձայնին հօր «դա է որդի իմ սիրելի»։ Իսկ զօծումն բնութեանն միաւորութեան՝ ընկալաւ ի կուսական արգանդին. ուր խառնեալ միաւորեալ զմերս բնութիւն ընդ իւրում աստուածութեանն եւ ծնաւ Քրիստոս որ թարգմանի օծեալ։ Դարձեալ գիտելի է, զի օծեալն նշանակէ երիս դէմս. այսինքն զօծեալն եւ զօծումն եւ զօծօղն. Օծօղն է հայր. եւ Օծումն որպէս իւղ Հոգին Սուրբ. եւ Օծեալն Բանն մարմնացեալ։ Որպէս ասէ մարգարէն «էօծ զքեզ Աստուած քո իւղով ուրախութենէ առաւել քան զընկերս քո»։ Եւ այս գիտելի է։ Զի հերձուածօղք ոմանք օծեալ ասեն զՔրիստոս յառաջ քան զյղացումն։ Որպէս Արիոս վկայ բերելով «ո՞ ել յերկինս եւ իջոյց զՔրիստոս»։ եւ թէ «հայր սրբեաց եւ առաքեաց»։ Իսկ ոմանք յետ ծննդեանն ի կուսէն ասեն օծեալ ԶՔրիստոս ի մկրտութեանն. վկայ բերելով «զՅիսուս որ ի Նազարեթէ, զոր էօծ Աստուած հոգւով եւ զօրութեամբ»։ Զի Արիոս կամէր զանեղական Բանն Աստուած եղական եւ կրօտ օծման ցուցանել։ Եւ նեստոր կամէր զմարմինն որոշել եւ սոսկ մարդ դաւանել։ Զո զայսպիսի խորհօղսն եւ ասացօղսն նզովէ եկեղեցի ամենայն ուղղափառաց ամեէն։ Զի թէ յետոյ ի մկրտութեանն օծաւ Քրիստոս, զի՞նչ աւետարանեաց հրեշտակն եթէ՝ «ծնաւ ձեզ այսօր փրկիչ օծեալ Տէր»։ Այլ եւ ո՛չ յառաջ քան զյղանալն օծաւ. զի սրբիլ եւ առաքիլ եւ իջանել յերկնից ո՛չ այլ ինչ է, եթէ ոչ մարմին լինիլ եւ մարնով երեւիլ բանին։ Այլ մեք այսպէս խոստավանիմք, եթէ օծաւ Բանն Աստուած ի Հոգւովն Սրբոյ յորժամ յղացաւ մերովս կերպիւ յորովայնի. ըստ այնմ որ էջ Հոգին Սուրբ յորովայն անարատ կոսին եւ մարքրեաց զնա, եւ կազմեաց ի նմանէ զարիւնն եւ սրբեաց եւ օծեաց զնա միաւորելով պատկերապէս։ Այսպէս միաւորութեամբ Բանն Աստուծոյ օծաւ եւ սրբեցաւ ի հօրէ, ի ձեռն հոգւոյն Սրբոյ գործակցութեամբ։ Այսպէս ասէ «որ ի նմայն ծնեալ է ի Հոգւոյն սրբոյ է»։ Այս քան վասն օծման փոքրիշատէ։