Զի՞նչ
էր
մորենին
վառեալ։
Պատասխան։
Ոմանք
ասեն՝
թուփ
է
անթառամ
անուշահոտ
եւ
անպտուղ։
Այլ՝
մոշավայրին
է
բարակ
եւ
անպտուղ։
Եւ
զի
ո՛չ
նկարեցաւ
ի
պատկեր
կռոց
եւ
ո՛չ
պաշտեցաւ
մորենին.
վասն
այն
Տէր
երեւեցաւ
ի
նմա։
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
հրով
երեւէր։
Պատասխան։
Հուրն
ունի
լոյս
եւ
կիզումն։
Ա՛րդ՝
լոյսն
ցուցանէ
զխնամս
արժանաւորացն.
եւ
կիզումն
զպատի
անարժանիցն։
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
հրեշտակ
կոչէ
եւ
ասէ.
«Ես
եմ
Աստուած
Աբրահամու»։
Պատասխան։
Առ
այս
կրկին
են
բանք
վարդապետաց։
Ոմանք
ասեն
թէ՝
միշտ
միջնորդութեամբ
հրեշտակաց
երեւի
Աստուած.
որպէս
սուրբն
Ստեփաննոս
ասէր.
«Ոյք
առիք
զօրէնս
ի
հրամանս
հրեշտակաց»։
Եւ
այլք
ասեն
թէ՝
բանն
Աստուած
էր.
որպէս
խօսեցաւ
առ
Աբրահամ
եւ
առ
Մովսէս.
եւ
նա
կոչի
հրեշտակ
մեծի
խորհրդոյ
ըստ
մեծին
Եսայեայ.
զի
հրեշտակն
պատգամաբեր
լսի.
եւ
Տէրն
ասաց.
«Զոր
ինչ
լուայ
ի
հօրէ՝
ծանուցի
ձեզ»։
Իսկ
թէ
զի՞նչ
նշանակէ։
Նախ՝
մորենին
է
նշանակ
ժողովրդեանն
Իսրայէլի
յԵգիպտոս,
որ
վառեալ
տանջիւր
եւ
ո՛չ
սպառիւր.
այլ
առաւելոյր
օրհնութեամբա
Աստուծոյ։
Եւ
նոքա
յայնժամին
էին
տկարք
ի
հաւատոց
եւ
անպտուղք
ի
բարեաց
գործոց։
Դարձեալ՝
մորենին
անարգ
թուփ՝
նշանակէր
զխոնարհութիւն
Մովսէսի
հանգեաւ
Աստուած.
որպէս
վկայէ.
«Հեզ
է
ծառայն
իմ
Մովսէս»։
Դարձեալ՝
մորենին
էր
կոյսն
Մարիամ,
որ
զիմանալի
հուր
Աստուածութեանն
յինքեան
կրելով
ո՛չ
կիզաւ.
այլ
չոր
ձաղկն
դալարիւր.
այսինքն
թէ
ի
զանգուածոյն
Ադամայ
ունէր
ինչ
փոշետեսակ՝
սրբեցաւ
հրով
հոգւոյն
սրբոյ։
Հարցումն։
Զի՞նչ
է
որ
ասէ.
«Լո՛յծ
զկօշիկս
յոտից
քոց»։
Պատասխան։
Նախ
թէ՝
զմեռելոտի
խորհուրդն
հան
ի
մտաց
քոց։
Երկրորդ՝
զի
մի
ինչ
ի
մէջ
քո
եւ
Աստուծոյ
անասնական
լիցի.
բարկութիւն
կամ
ցանկութիւն
կամ
այլ
ինչ։
Երրորդ՝
օրինակաւ
կօշկին՝
զկինն
հրամայէր
մերկանալ
յինքենէ։
Զի
որ
ի
լեառն
սուրբ
առ
Աստուած
մեր
ձենայ,
ո՛չ
է
պարտ
յանկողինս
կնոջ
հեշտանալ։
«Զի
որ
կանամ
բին
է՝
հոգայ
զկնոջն
եւ
ո՛չ
զՏեառն»
ասէ
առաքեալն։
Դարձեալ՝
ամենայն
որ
ի
լեառն
աստիճանէ
բարձրանայ
որպէս
զՄովսէս
եւ
կամ
այլ
ինչ,
պարտ
է
սրբութեամբ
պաշտել։
Եւ
հանել
զկօշիկս
յոտից,
այսինքն
ի
վերջին
խորհրդոց
յերկրաւորս
մերձեցեալ։
Զի
առաջին
խորհուրդ
է
մեր,
յորամ
միտքն
առ
Աստուած
ամբառնայ
զվերինն
խորհելով։
Եւ
միջին
խորհուրդ
է,
յորժամ
ի
քննութիւն
էիցս
պարապի։
Իսկ
վերջին
խորհուրդ
է,
յորժամ
վասն
հարկաւոր
պիտոյից
կերակրոյ
եւ
հանդերձի՝
յերկրաւորս
հպիմք։
Եւ
պարտ
է
զաղտեղութիւնն
հանել
եւ
սրբել.
ըստ
այնմ.
«Զփոշին
որ
կռուեալ
է
յոտս
մեր՝
թօթափեսցուք»։
Ի
յայս
միտս
եւ
Տէրն
աշակերտացն
պատուիրեաց
մի՛
ագանել
կօշիկս։
Այլ
եւ
լուաց
եւս
զոտս
նոցա
յամենայն
փոշետեսակ
աղտեղութեանց։
Իսկ
որ
ասէր
ագանել
հողաթափս։
Այսէթէ՝
եթէ
ո՛չ
ունիցին
ժոյժ
ընդ
դէմ
ցանկութեան,
զգեցցին
զօրինաւորն։
Եւ
զայն
որպէս
թէ
ո՛չ
ունիցին.
եւ
այնու
կոխեսցեն
զգլուխ
կամակոր
օձին։
Հարց։
Զի՞նչ
է.
«Որ
են
առաքեացն»։
Պատասխան։
Որ
էնն
ո՛չ
թէ
զէութիւնն
Աստուծոյ
յայտնէ։
Զի
աստ
ի
ժամանակի
եւ
ի
մարմնի
կապելոց
անհնար
է
գիտել։
Զի
ըստ
փիլիսոփային
եթէ
է՞,
եւ
զի՞նչ
է,
եւ
ո՞րպիսի
ինչ
է։
Ա՛րդ՝
եթէ
է
Աստուած՝
աստ
հաւատով
ճանաչեմք.
ըստ
այնմ.
«Հաւատալ
պարտ
է
եթէ
է
Աստուած»։
Իսկ
զինչէն
ի
հանդերձեալն
որքան
կար
է
մեր.
ըստ
այնմ
թէ.
«Տեսանելոց
եմք
զնա
որպէս
եւ
էն»։
Իսկ
որպիսի
ինչէն
Աստուծոյ՝
անգիտելի
մնայ
աստ
եւ
ի
հանդերձեալն
յամենայն
եղական
մտաց.
թէ
հրեշտակաց
եւ
թէ
մարդկան։
Իսկ
ասելն
որ
էն։
Նախ՝
իբր
թէ
է
եւ
գոյ
Աստուած
որպէս
ասացաք։
Երկրորդ՝
ընդ
դէմ
չէիցն
է
որք
միայն
անուանին,
այլ
էութեամբ
ո՛չ
են
աստուածք.
այլ
նիւթք
են
եղական։
Երրորդ՝
էն՝
զմիշտն
ցուցանէ.
իբր
անսկիզբն
եւ
անվախճան։
Եւ
այլն
ասացաւ
ի
գօտէմարտիլն
Յակոբայ
ի
ժե
համարն
անդ
տեսցես։
