Զաշտարակ
ն
ո՞րպիսի
մտօք
շինէին։
Պատասխան։
Նախ՝
զի
ատէին
զԱստուած,
եւ
երկնչէին
ի
պատժոցն,
եւ
հակառակէին
Աստուծոյ։
Եւ
որպէս
է
է
գործիք
ձայնին,
որ
է
թոքն
խռչափողն.
մակալեզուն.
բերանն.
լեզուն.
ատամունքն.
եւ
շրթունքն.
եւ
սոքա
միաբանին
ի
խօսքն։
Նոյնպէս
եւ
հ
տանուտեառքն
միաբանեցան
ի
չարն։
Եւ
ասեն՝
զգործս
ջրհեղեղին
ունիմք՝
երկնչիմք
զի
պատուհասէ
զմեզ։
Եւ
խնդրեցին
զդրախտն
թէ
անդ
զերծանիմք՝
եւ
ո՛չ
գտին.
զի
ծովք
եւ
շամանդաղ
պատեալ
էին։
Եւ
խնդրեցին
զտապանն
եւ
զնա
ոչ
գտին.
զի
ո՛չ
է
հրաման
Աստուծոյ
որ
մարդն
զարգանդ
մօր
իւրոյ
տեսցէ։
Եւ
զի
մի
մարդիկ
ի
պատճառս
նորա
մեղս
գործեսցեն.
վասն
որոյ
ո՛չ
կարէին
տեսանել
զտապանն։
Ապա՛
ասեն՝
շինեսցուք
բարձր
աշտարակ
զի
մի
ջրհեղեղն
զմեզ
կորուսցէ։
Եւ
էր
թրծեալ
աղիւսն
ի
տեղի
քարի,
եւ
կուպրն
ի
տեղի
շաղախի։
Թրծեալ
աղիւսն
ընդ
դէմ
հրոյ,
եւ
կուպրն
ընդ
դէ
մ
ջրոյ։
Եւ
սկսան
շինել
հաստահիմն
լայնամիջոց.
ասինճանաձեւ
ելիւք
եւ
իջիւք։
Եւ
բարձրացուցին
զԺ
ամսոյ
ճանապարհ
ընդ
ելն
եւ
ընդ
էջն.
որչափ
բարձրացաւ
ջուրն
ՃԾ
օր,
եւ
ՃԾ
օր
դարձեալ
իջաւ։
Զոր
ոմանք
Լ
ստադիոն
ասեն
զբարձրութիւնն
եւ
զլայնութիւնն
շուրջանակի
խդ
ռ
քայլք.
այսինքն
խդ
մղոն
ձգել
ասի։
Եւ
թանձրութիւն
պարսպին
ղ
կանգուն։
Եւ
Բ
երեսին
մէջն
Ծ
կանգնոյ
լայնութիւն։
Եւ
զԽ
ամ
շինեցին
յամառն
եւ
ձմեռն
ըստ
բարեխառնութեան
տեղւոյն.
մինչեւ
հասին
յործկուտ
օդն
թանձրացեալ
ի
գոլորշեաց
եւ
ջերմացեալ
յարեւուն։
Եւ
իշխանք
վեր
ակացուք
գործոյն՝
Լամսուր
ի
Սեմայ
ազգէն .
Հայկն
Յաբեթի.
եւ
Բէլ
ի
Քամայ
որսորդ
նոցա։
Եւ
յետ
եճ
եւ
իե
ամաց
ջրհեղեղին
էր
սկիզբն
շինուածոյ
ամբարտակին
ի
աշխարհին
Բաբելօնի
ի
դաշտին
քաղանէ։
Վասն
Լեզուաց։
Եւ
ասէ
Աստուած.
«Եկայք
իջցուք
եւ
խառնակեսցուք
զլեզուս
նոցա»։
Հայր
առ
որդի
եւ
հոգի
սուրբ
ասաց,
որովք
արար
զմարդն
մի
ազգ
եւ
մի
լեզու։
Իսկ
խառնակեալ՝
ո՛չ
զշփոթելն
ասէ
որ
անլո՛ւր
էին
միմեանց
լեզուին։
Այլ
խառնումն
ի
բաժանմանէ
է։
Զայն
է
իմանալ,
որ
ի
բաժանել
զլեզուս,
բան
եւ
բառ
եւ
անուն
խառն
գտանին
բազում
ազգաց։
Որ
պէս
ասելն
գաւազան,
աւազան,
սապոն,
ամէն,
եւ
կամ
այլ
ինչ։
Դարձեալ՝
այն
է
խառնակիլն,
որ
ի
միոյ
խոշոր
լեզու
է
քաղդէացոցն
խառնակեցան
եւ
եղեն
զանազանք։
Զի
փափուկ
է
հելլենացին.
եւ
սաստիկ
հռօմայեցին։
Սպառնական
հոնին.
եւ
ճըճուօղ
հնդիկն.
պերճական
պարսիկն.
եւ
համես
ղ
հայոյն.
որ
բոլորապէս
կարօղ
է
զամենայն
լեզու
ուղղակի
ուսանիլ։
Եւ
այլք
զհայոյն՝
ծեքական
եւ
թիւր
ուսանին.
զի
մասնաւոր
է
լեզու
նոցա։
Դարձեալ՝
խառնակիլ
լեզուին
այն
է
որ
ընդ
պատուհասն
զբարութիւնն
խառնեաց.
զի
թէպէտ
բաժանումն
լեզուաց
պատուհաս
երեւի,
այլ
պիտան
ի
է։
Յախ՝
ի
գեղեցկութիւն
լեզուին.
զի
որպէս
գոյն
առ
գունով
պայծառանայ,
եւ
արուեստ
առ
արուեստ։
Նոյնպէս
լեզու
առ
լեզու
գեղեցկանայ
ի
խօսքն։
Դարձեալ՝
պիտանի
է
ի
ստուգաբանութիւնս
բանի.
զի
թէ
ոք
զամենայն
լեզուս
գիտիցէ,
ոչ
ինչ
բառի
կարօտանայ։
Եւ
այս
եւս
գիտելի
է,
զի
լեզու
կոչի
գործիք
խօսիցն.
եւ
լեզու
կոչի
որակ
խօսիցն։
Որպէս
այն՝
որ
կոչեմք
զգայութիւն
զզգալն՝
եւ
զզգայարանս։
Եւ
բան
կոչի
ներտրամադրեալն՝
եւ
յառաջ
բերեալն։
Եւ
այս
է
սահմանն
ազգաց
որպէս
ասէ
մարգարէն.
«Յորժամ
բաժանեաց
բարձրեալն
զազգս
ամենայն,
կացոյց
սահմ
անս
հեթանոսաց
».
այսինքն
զլեզուս
զանազան.
«Ըստ
թուոյ
հրեշտակացն
Աստուծոյ
».
այսինքն
ըստ
թուոյ
հ
ազգապետացն։
Զորս
հրեշտակս
կոչէ
ո՛չ
վասն
առաքինութեան,
այլ
զի
պատգամաբերք
եւ
թարգմանք
եղեն
Աստուծոյ
իմաստութեանն
առ
մեզ
ի
ձեռն
լեզուաց
գիտութեանն։
Եւ
սահմա
ն
կոչէ
զլեզուս
որ
բաժանէ
ի
միմեանց
զազգս
եւ
զազինս.
որպէս
որք
պարսպով
եւ
նշանիւ
սահման
դնեն
եւ
զանդս
բաժանեն։
Եւ
դարձեալ՝
որպէս
սահմանն
զտեսակս
ազգացն
նշանակէ.
նոյնպէս
եւ
լեզուն
զիւրաքանչիւր
ազգս
ցուցանէ։
Եւ
դարձեալ՝
զի
անփոփոխելի
է
սահմանն.
որպէս
սահման
մարդոյն
եւ
ձիոյն
եւ
այլոցն։
Նմանապէս
եւ
զայս
սահման
լեզուի
ո՛չ
ոք
կարէ
փոփոխել.
ո՛չ
բռնաւոր
եւ
ո՛չ
իշխան.
բայց
միայն
Աստուած
որ
եդ
զսա։
Եւ
յորժամ
փոփոխի
այս,
այսինքն
ի
հանդերձեալն,
յայնժամ
ի
լեզուս
հրեշտակաց
խօսիցիմք։
Եւ
ո՛չ
որպէս
ասեն
ոմանք
թէ
ի
լեզուս
Ադամայ։
Եւ
թէ
ո՞ր
է
Ադամայ
լեզուն։
Ասեմք
եթէ՝
քաղդեացին
որ
է
արապն.
զի
մնաց
առ
եբեր
եւ
ո՛չ
խառնակեցաւ։
Եւ
թէ
ո՞րպէս
բաժանեցաւ։
Ասեն
վարդապետք
եթէ
հողմն
հնչեաց
եւ
ցրուեաց
զաշտարակն.
զի
մի՛
փլուցեալ
վնասեսցէ
զմարդիկ։
Եւ
ի
հողմոյն
յայնմանէ
հոտ
անուշութեան
դ
րախտին
բուրեաց
ի
նոսա.
եւ
տեսիլ
իմանալի
տեսին,
եւ
լուր
իմանալի
լուան
…
եւ
յայնմանէ
մոռացան
զառաջինն.
եւ
որպէս
ի
քնոյ
զարթուցեալք
ո՛չ
լսէին
զլեզուս
միմեանց։
Եւ
որպէս
անդ
հոգին
ի
նմանութիւն
հողմոյ
եկեալ
զմինն
հբ
բաժանեաց։
Եւ
առաքելօքն
դարձեալ
զեօթանասուներկո
ւքն
ի
մի
հաւաքեաց։
Եւ
յայսմանէ
երեւի
բազում
բարութիւն։
Նախ՝
զի
յայնմանէ
ճանաչեցին
թէ
անյաղթ
եւ
ամենայա՛ղթ
է
զօրութիւնն
Աստուծոյ։
Երկրորդ՝
զի
մի՛
միաբանեալ
ի
չարն
անզղջապէս
գործեսցեն։
Եւ
երրորդ՝
զի
մի՛
վասն
աշտարակին
ի
նոյն
տեղին
մնասցեն՝
եւ
աշխարհ
ամեն
այն
աւերակ
կացցէ։
Վասն
որոյ
օրհնութեամ,
ցրուեաց
զնոսա
ի
վերայ
երկրի,
զի
աճեսցին
եւ
բազմասցին
եւ
լցցեն
զերկիր
ծննդօք
եւ
շինութեամբ
եւ
բարեգործութեամբ
ի
փառս
ամենասուրբ
Երրորդութեանն
ամէն։
Եւ
այս
են
ՀԲ
Լեզուքն։
Եբրայեցիք.
Ասորիք.
Քաղդէացիք.
Մարիանոսք.
Ա
ղուանք.
Բուսանացիք.
Տաճիկք.
Ռուսք.
Բուլղաք.
Պեծենեկք.
Մունդք.
Ռիկոյք.
Միաչք.
Թզուկք.
Թէովպացիք.
Մազորոտք.
Գարգանացիք.
Արաբացիք.
Լերդաբացիկք.
Քետացիք.
քանանացիք.
Փերեզացիք.
Խեւացիք.
Ամուրհացիք.
Գերգեսացիք.
Եմանացիք.
Եբուսացիք.
Սամարացիք.
Փիւնիկեցիք.
Կիլիկեց
իք.
Մարացիք.
Գամիրք.
Հայք.
Տայգերեցիք.
Վիրք.
Սկիւթացիք.
Կաղքացիք.
Շոյնք.
Ղեւոնացիք.
Վեսդիացիք.
Գաղատացիք.
Պանփիւլացիք.
Աքայեցիք.
Տուրացիք.
Մուսասք.
Նուսասք.
Գարգացիք.
Սամատք.
Գեմոնացիք.
Պեմոնացիք.
Սպանդիացիք.
Տիկիացիք.
Դազմատք.
Լամիմանացիք.
Ուղգիրացիք.
Եղգ
ոնացիք.
Կրէտացիք.
Բուրաստանցիք.
Տարսացիք.
Կիւրենացիք.
Մոտամնացիք.
Դէտուղացիք.
Ղեւտացիք.
Ղափիրացիք.
Մաղիացիք.
Դամատրանք.
որ
են
բերդացիք.
Մայիմոնք.
Հնդիկք.
Եգիպտացիք.
Ելլադացիք.
Ուղգարացիք .
Աղգանացիք։
Իսկ
որ
զդպրութիւն
գիտէ
եւ
գրով
վարի՝
բաժան
ազգ
է.
այսինքն՝
Եբրայեցիք.
Քաղդէացիք.
Ասորիք.
Պարսիկք.
Մարք.
Հնդիկք.
Փիւնիկեցիք.
Հռօմայեցիք
որ
են
սպանիացիք։
Իսկ
ոմանք
զարաբացիս
եւ
զմակեդոնացիս
համարին՝
եւ
կէսք
ոչ։
Իսկ
վիրք
եւ
աղուանք
ո՛չ
կատարեալ
գրով.
այլ
առեալ
ի
հայոց.
որպէս
ասորին
եւ
ի
սմայէլացին
յեբրայեցւոցն։
Եւ
թուի
թէ
մարքն
աւելորդ
է
գրած։
Զանազան
որակ
Լեզուաց։
Իսկ
գեղեցկախօսութիւնն
լեզուաց,
Փափուկ
հելլեն.
Սաստիկ
հռօմայեցին.
Սպառնական
հոնին.
Աղաչական
ասորին.
Պերճական
պարսիկն.
Գեղազանդ
աղուանն.
Ծաղրական
մունդն.
Խափարաձայն
եգիպտացին.
Ճըճուո
ղական
հնդիկն.
Համեղական
հայըն
որ
կարօղ
է
զամենայն
լեզուս
յինքն
ամփոփել
եւ
բոլոր
խօսիլ.
այլքն
ո՛չ՝
որպէս
ասացաւ
ի
վերոյ։
Հարց։
Երբ
լեզուքն
բաժանեցան,
զառաջին
գիրն
ո՞րպէս
կարէին
կարդալ։
Պատասխան։
Եբրայական
լեզուաւն
կարդային
որ
ունէր
դեռ
զառաջինն.
որպէս
ասէ
մեր
լուսաւորիչն։
Զի
ասեն
թէ՝
ամենայն
մարդ
կարծէր
թէ
ե՛ս
եմ
ըղորդ
եւ
ե՛ս
ունիմ
զառաջին
լեզուն։
Եւ
մինչ
զգիրն
յառաջ
կալան
թէ
այսո՛ւ
փորձիմք,
այլ
ո՛չ
ոք
գիտաց
կարդալ՝
բաց
յեբրայեցւոց.
վասն
այն
ասի
եբեր,
թէ
զառաջին
լեզուն
նա՛
եբեր։
Եւ
այլք
ասեն
թէ՝
գետն
առ
որով
բնակեալ
էր
նա՝
փայտ
բերէր,
անտի
անուանեցաւ
եբեր։
