Զի՞նչ
է
հրեշտակաց
կալն
եւ
շարժումն
ըստ
Եսայեայ
թէ.
«Սերօբէք
կային
շուրջ
զնովաւ
եւ
թռչէին»։
Պատասխան։
Ամենայն
իր
ունի
կայումն
եւ
ունի
շարժումն։
Կայումն
ըստ
բնութեան,
եւ
շարժումն
ըստ
իմացման
եւ
ներգործութեան։
Իսկ
շարժ
ումն
է
եռակի
ըստ
սրբոյն
Դիոնիսեայ.
այսինքն
բոլոր՝
ուղղակի՝
եւ
կողմնաւոր։
Եւ
այս
առ
հրեշտակս՝
կամ
առ
հոգիս՝
կամ
ի
մարմինս։
Իսկ
առ
հրեշտակս
բոլոր
շարժումն
է
ի
նոյն
է
ի
նոյն.
որպէս
անիւն
զոր
ետես
Եզեկիէլ.
այսինքն
ի
նոյն
Աստուծոյ
են
սկսեալք,
եւ
ի
նոյն
անվախճան
ապէս
մնան։
Իսկ
ուղիղ՝
զի
իջանեն
առ
երկրորդսն
նախախնամապէս
ո՛չ
ի
նոյն
է
ի
նոյն,
այլ
ի
միոյ
ի
միւսն։
Իսկ
կողմնաւոր
ի
խնամելոցն
առ
Աստուած
դարձողապէս
միացումն
յառաջին
սկիզբն։
Նմանապէս
եւ
հոգի
շարժի
բոլոր՝
գնդակ՝
եւ
ուղիղ։
Բոլո՛ր
է՝
յորժամ
զիմացումն
մտաց
յամե
նայն
եղելոց
առ
ինքն
ժողովէ՛,
եւ
այնպէս
բոլորովիմբ
յԱստուած
հպի
եւ
միանայ.
եւ
ա՛յս
է
ի
բոլոր
սրտէ
եւ
ի
բոլոր
մտաց
սիրել
զԱստուած.
եւ
զայս
ունին
ընտրեալնքն
մարգարէք
եւ
առաքեալք։
Իսկ
գնդակ
որ
է
կողմնաւոր՝
շարժի
հոգին,
յորժամ
բնականապէս
լուսափայլի
յԱստուածային
գիտութիւնս
տեսութեամբ
եւ
մտածութեամբ.
եւ
այնպէս
հոգէպէս
ի
յԱստուած
միաւորի.
որպէս
աշակերտաց
առաքելոց
եւ
մարգարէից։
Իսկ
ուղիղ
շարժի՝
յորժամ
ի
ձեռն
զգայութեանց
յարացուցիւ
եւ
օրինակաւ
հպիմք
ի
նախատիպն
Աստուած։
Նմանապէս
եւ
մարմնականն
շարժի
եռակաբար։
Բոլորակ՝
այսինքն
ի
բնական
ներգործութեանց.
որպէս
հրոյ
այրելն
եւ
ձեան
ցրտացուցանելն։
Իսկ
կողմնաւոր՝
որպէս
փոխանցեալքն
ի
միմեանց.
որդի
ի
հօրէ՛.
եւ
լօղակք
ի
ջրոյ։
Իսկ
ուղիղ՝
որպէս
ապականեալք
փոխին
յիւրաքանչիւր
տարերքս։
Եւ
այլ
իմն
եղանակաւ
զանազանի
տեսութիւն
մտաց։
Նախ՝
զի
ինքն
ըստ
ինքեան
իմանայ
եւ
տեսանէ։
Երկրորդ՝
որ
ի
ձեռն
զգայարանաց։
Եւ
որ
ըստ
ինքեան
է
յերկուս
բաժանի։
Է՛
որ
իմացումն
մտացն
առ
ինքն
ժողովի
ի
յիշողականէ՛՝
ի
տրամախոհութեանցն՝
ի
կարծեաց՝
եւ
յայլոցն,
եւ
այնպէս
ըստ
ինքեան
տեսութեանն
ի
յԱստուած
հպի.
այս
է
գեր
ագոյն
իմացումն.
եւ
կոչի
իմացական
տեսութիւն։
Եւ
է՛՝
յորժամ
իմացումն
ի
յիշողութիւնն
ի
տրամախոհութիւնն
եւ
յայլս
բաժանի,
եւ
նոքօք
իմանայ
եւ
տեսանէ
զԱստուած.
եւ
այս
եւս
է
կատարեալ
տեսութիւն.
եւ
կոչի
սա
բնական
տեսութիւն։
Իսկ
որ
զգայարանօքն
տեսանէ,
այսինքն
աչօքն
զգոյնն,
ականջօքն
զձայնն,
եւ
այլն.
կոչի
սա
զգայական
տեսութիւն։
Եւ
կարօտի
սա
Բ
իրաց.
այսինքն
զի
զգայութիւնն
առո՛ղջ
իցէ,
եւ
զգալի
առաջի
եդեալ
իրն
յստա՛կ.
ապա
թափանցէ՛
յնքն
ի
սոցանէ
պա՛րզ
տեսութիւն։
Ապա
թէ
ո՛չ՝
ո՛չ
կարէ
միտքն
յստակապէս
տեսանել
սոքօք։
