Զի՞նչ
խորհուրդ
կանոն
գլխին
որ
ձայնիւ
ասեմք։
Պատասխանի։
Հինքն
ի
խորհուրդ
եօթնից
կենցաղոյ
դարոյս՝
զեօթն
առաւել
պատուէին։
Վասն
որոյ
եօթնից
էր
շաբումն
նոցա
աւուրց
ամսոց։
Եւ
ամաց
է
օր
բաղարջակերք,
եւ
տօն
աղաւարահարացն։
Եօթն
եօթն
գառանցն
զենումն։
Եւ
Է
որսկումն
արեան.
վասն
եօթնից
զգայարանացս
սրբութեան։
Այլ
եւ
Է
անգամ
յաւուր
օրհնէին
զԱստուած։
Նոյնպէս
Է
է
կանոնք
սաղմոսին.
եւ
ԷԷ
գուբղայք
կանոնացն։
Որ
ընդ
տիւ
եւ
ընդ
գիշեր
ի
խորանին
երգէին։
Այլ
եւ
զօթն
օր
շրջեցան
տապանակաւն,
եւ
կործանեցաւ
պարիսպն
երիքովի։
Այս
առ
նոսա։
Իսկ
ի
նորս
առ
մեզ,
Սակաւ
ինչ
հոգացեալ
զեօթնիցս,
այլ
ութերորդին
փոյթ
տարեալ
դարուց
աւանդապահք
եկեղեցոյ,
կարգեցին
ութն
կանոնս
Ը
Ը
գուբղայիւ։
Եւ
զվերջին
կանոնն
ելք
աստիճանաց.
որ
է
յաստեսցս
ի
հանդերձեալն։
Նոյնպէս
եւ
ընդ
ձայն
եղանակաց.
եւ
ըստ
օրեայ
զտօնս
գլխաւորս։
Որպէս
ծննդեանն
ութն
օր։
Եւ
յարութեանն՝
եւ
հոգւոյն
գալստեանն՝
եւ
խաչն՝
եւ
եկեղեցւոյ՝
եւ
այլն։
Այլ
եւ
ընդ
խորհրդով
պատերազմն
սատանայի.
որպէս
գրէ
սուրբն
Եւագրիոս։
Այլ
եւ
զինն
կարգ
եղօթից
Ը
անգամ
կատերեմք
այժմ
այսպէս։
Երեք
ի
գիշերն,
եւ
Բ
ճաշոյն.
եւ
Գ
յերեկոյն։
Ի
յայս
միտս
եւ
զեօթն
օր
շաբաթուն
փոխեցին
առաքեալքն
ի
կիրակէ.
որ
Ը
երորդ
է
ըստ
կարգի։
Եւ
այս
որպէս
ասացաւ։
Իսկ
զոր
կանոն
գլուխ
կոչեմք,
ասելով
Զ
գուբղայ
հանդարտ
ի
թիւ.
եւ
զեօթներորդն
ձայնիւ։
Յօրինակ
յԵսուայ,
որ
տապանակաւն
եւ
քահանայիւք
եւ
ժովուրդք
զվեց
օր
շրջեցաւ
լռութեամբ.
եւ
յեօթներորդ
օրն
ի
եօթն
նուագին
բարձրաձայլ
փողովք
հնցեցին
քահանայքն.
եւ
ժողովուրդն
բարձրաձայն
աղաղակեաց,
յորմէ
կործանեցաւ
եօթ
նապատեան
պարիսպն
երիքովի։
Նոյն
սարասիւք
այժմ
ի
ձեռն
փրկչին
մերոյ
Յիսուսի
տապանակաւ
խաչին
եւ
աղօթիւք
սուրբ
եկեղեցւոյս՝
բարձրացեալ
պարիսպն
չարութեան
եօթնից
զգայութեանց
մեղաց
որոշօղ
ի
մէջ
մեր
եւ
Աստուծոյ,
կործանեսցի
ի
սպառ։
Ի
յայս
միտս
վեց
գուբղայն
ի
թիւ
ասեմք.
եւ
զեօթներորդն
ձայնիւ
փողոյ։
Եւ
զփոխն
առաւել
բարձր,
որ
է
ղաղակ
ժողովրդեանն։
Իսկ
Ը
երորդն
օրհնութիւն
կոչի։
Նախ՝
իբր
գոհութիւն
եւ
շնորհակալութիւն
Աստուծոյ
որ
զօրացոյց
զմեզ։
Երկրորդ,
զի
յրութեամբ
իւրով
յարոյց
զմեզ
Քրիստոսի։
Երրորդ՝
ի
խորհուրդ
Ը
երորդին
ի
կատարածի,
յազատեալք
յաստեացս՝
գոհանամք
զԱստուծոյ
եւ
օրհնեմք
զօրհնիչն
մեր
որ
ասէ՝
«եկայք
օրհնեալք
հօր
իմոյ»։
Իսկ
սկսուածն
Ը
երգոյն
խառնեալ,
նախ
նշանակէ
թէ
զմարգարէից
եւ
զառաքելոցն
բանս
ի
միասին
խառնեալ
ունի
նորս
եկեղեցի։
Երկրորդ՝
նշանակէ
զձայն
փողոյն,
եւ
ապա
զօրհնութիւն
յարուցելոցն։
Երրորդ՝
զդատաւորին
եւ
զդատելոցն
բանս։
Չորրորդ՝
զմարդկան
եւ
զհրեշտակաց
երգն
ի
միասին
խառնեալ։
Իսկ
յառնելն
մեր,
ի
յօրհնութիւն,
նշանակէ
նախ
ի
մեռելութենէ
մեղաց
եւ
ի
ծառայութենէ
յառնելն։
Երկրորդ,
ընդ
Քրիստոսի
յառնելն
ի
գերեզմանէ։
Երրորդ,
ի
յարութեան
յորժամ
փողն
գոչէ
յառնեմք
եւ
յառաջ
ընթանամք
Քրիստոսի։
Յետոյ
ալէլուն
որ
է
հրեշտակացն
օրհներգութիւն։
Զի
ի
կիրակէ
եւ
ի
տէրունական
տօնս
ո՛չ
կարօտիւք
բարեխօսի.
այլ
երգս
սրովբէական
նուագեմք։
Իսկ
թագաւորքն
առաջին
եւ
մերջին.
զի
կիրակին
է
թագաւորեալն
Աստուծոյ.
այժմ
առաջին,
եւ
զկնի
վերջին,
կամ
աստ
կամողացն
միայն,
եւ
անդ
կամողաց
եւ
ո՛չ
կամողաց։
Այլ
Գ
թագաւորքն
պահոց,
եւ
Գ
տուն
յուտիքն,
ի
դէմս
սուրբ
Երրորդութեանն։
Եւ
կրկին
տուն
սաղմոսին,
զի
հոգի
եւ
մարմին
եղեւ
բանն։
Եւ
Թ
տունքն
ինն
դասուց
զուարթնոց։
Եւ
ի
պահքն
առաւել
ձայնաւորքն
քան
զերգս.
զի
յաւուրս
պահոց՝
հրեշտակաց
նմանիմք,
եւ
յուտիքն
մարդկան։
Եւ
ապա
ընթերցմունք
յիշատակ
սրբոցն
որք
աստ
նահատակեցան
եւ
անդ
պսակեալք
թագաւորեն
ընդ
Քրիստոսի։
Այլ
զի
եւ
մեք
նոցին
բաղձասցուք
եւ
նոցա
մասնակից
լիցուք
եւ
զնոսա
բարեխօս
կալցուք
եւ
զնոսա
օրինաց
դիցուք.
որք
լրտեսք
եղեն
երկրին
աւետեաց.
Իսկ
ի
կիրակէի
խնկարկելն
եւ
Ժ
օրհնութիւնն՝
նշանակէ
զտասն
քաղաքացն
իշխանութիւն
ունել.
եւ
Ժ
քանքարացն։
Նոյնպէս
եւ
խունկն
զիւղաբերից
կանանց
եւ
զբուրումն
հանդերձելոյն
առ
մեզ։
Նոյնպէս
խունկն
ի
տօնս
սրբոց։
Զի
անուշահոտ
վարուք
հաճոյ
եղեն
Աստուծոյ։
Եւ
բուրմունք
աղօթից
բարեխօսին
վասն
մեր։
Իսկ
ի
պահս
ո՛չ
խունկ
եւ
ո՛չ
օրհնութիւն.
զի
ընդ
ապաշխարհութեամբ
եմք.
ո՛չ
իշխեմք
գոհանալ
եւ
ո՛չ
ունիմք
անուշահոտ
վարս։
Այլ
եւ
ոմանք
ի
հանդերձեալն
ո՛չ
ունին
պատասխանի
առաջի
ահաւոր
բեմին
Քրիստոսի։
Ապա
զկնի
երից
մանկանցն
աղօթից
որով
քաւիմք
ի
մեղաց.
ի
փառս
տալն
ի
բարձոնս
անուշահոտ
բուրմամբ
նուիրեմք։
Իսկ
մեծացուսցէն
ի
կիրակէի,
զբնաւ
տնօրէնութիւնն
պատմէ.
զի
թէ
ոչ
էր
ծնեալ՝
եւ
ոչ
էր
խաչեալ.
եւ
ո՛չ
յարուցեալ.
եւ
ո՛չ
զմեզ
փրկեալ։
Այլ
եւ
առընթեր
յարութեան
աւետարանն.
զի
նոյն
է
խորհուրդ
ծննդեանն
ի
կոյս
մօրէ
եւ
ի
կոյս
գերեզմանէ։
Իսկ
փակումն
դրանն
զթաղումն
ի
գերեզմանի։
Եղիցի
անունն,
վասն
Ադամայ
նուազ
ձայինիւ։
Արի
Տէրն,
աղերս
յարութեանն։
Եւ
թագաւորեսցէն,
զհանդիպիլ
իւղաբեր
կանանցն։
Երկու
զամպարքն,
Բ
լուսաւոր
հրեշտակքն,
այլ
եւ
զլոյս
աւետարանին։
Համբարձումն
ձեռաց
սրբութեամբ
աւետարնին,
նշանակ
գործոց
բարեաց
որով
փառաւորի
Աստուած։
Այլ
եւ
յետ
յարութեան
երեւեցաւ
մեզ։
Համբոյր
աւետարանին,
կոչելն
միայն
զՊետրոս
յանուանէ։
Իսկ
ողորմեայն
է
որպէս
հարցն
վասն
յանցանացն
Ադամայ։
Նոյնպէս
եւ
ողորմեայն
ի
դէմս
Եւայի։
Եւ
ի
գուճ
կալն,
վասն
կործանման
մեղացն։
Եւ
զկուրծսն
բախելն,
որ
բնաւորեալ
է
կանանց
յապաշաւելն
զկուրծսն
բախել
եւ
ողբալ։
Իսկ
Տէր
երկնիցն,
ընդ
հրեշտակս
օրհնաբանել
զսուրբն
Երրորդութիւնն.
զի
առաջին
փոխն
է
ի
դէմս
հօր.
եւ
միջինն
առ
որդի.
եւ
վերջինն
առ
Հոգին
Սուրբ։
Եւ
յետ
այսորիկ
ի
միասին
համաձայն
երգել
զփառս
ի
բարձունս
Աստուծոյ,
որ
փրկաց
զմեզ։
Այլ
եւ
նշանակէ
զմարդիկ
ընդ
հրեշտակաց
եւ
զհրէայս
եւ
զհեթանոսս
խառնեալ
ի
մի
եկեղեցի։
Իսկ
առաւօտու
երգն,
ի
դէմս
խաչին։
Եւ
երեք
սրբեանն,
գառն
անմահ
զենեալ
վասն
մեր։
Եւ
մեսեդի
ճաշոյն
եւ
երեկոյեն,
չորրորդ
մասն
դորակի
գինւոյն.
որպէս
ասացաւ
ի
վերոյ
ի
ԻԱ
գլուխն
ԾԲ
համարն։
Եւ
ճաշոյն
մեսեդի
Զ
թուով,
ի
խորհուրդ
վեց
դարուս։
Երեկոյեանն,
Ը
երորդին։
Եւ
դարձեալ՝
ի
հնումն
վեց
դնէին
զհաց
երեսացն.
եւ
յաւուր
շաբաթ
կրկին
Զ։
Եւ
այն
որ
Բ
ձայնիցն
մի
է
մեսեդին.
զի
դարն
Ադամայ
եւ
Ենովքայ
միապէս
բնական
օրինօքն
վարեին։
Նոյնպէս
Նոյ
եւ
Աբրահամ
մի
ունէին
օրէնք։
Եւ
Ե
երրորդն
առ
Մովսէս
մեծ
եղեւ
զօրութիւն։
Եւ
առ
Դաւիթ
խորհուրրդ
հեթանոսաց
եմուտ։
Եւ
Տեառն
մերոյ
սուրբ
եկեղեցի.
եւ
վերջին
օրն
է
յաւիտենից։
Եւ
որ
նախ
է
վերջին
տունն
ի
մեսեդի
կամ
կցորդ.
այլ
է
զի
Քրիստոսիւ
դարձաք
յառաջինն
եւ
ի
բարձրագոյնսն.
ուստի
Ադամաւ
խոնարհեցաք.
ըստ
այնմ
«լցին
առաջինք
յետինք,
եւ
յետինք
առաջինք
Իսկ
յաղուհացն՝
ուխսդիք,
Նախ՝
երեխայքն
ուխտեցին
հրաժարիլ
ի
սատանայէ.
եւ
ի
մեծի
զատկի
մկրտելովն
Իսրայէլի.
եւ
ապա
ուխտ
ապաշխարութեան
պահոցն.
եւ
յարութեանն
տեսանել
զՔրիստոս.
աստ
եւ
անդ։
Իսկ
սաղմոսն՝
մանկացելոցն
մկրտութեամբ
հրամայէ
որդիացելոցն
օրհնել
զհայրն
երկնաւոր.
որում
փառք
յաւետարանս
ամէն։
Եւ
այլն
ասացեալ
է
սակաւուք։
Բայց
դարձեալ
տեսանել
պարտ
է
զկանոնագլուխս
ընդ
կանոնացն
կարգաւորեալ։
Զի
առաջին
կանոն
երանելեացն,
որք
դառնան
ի
չար
է
զճանապարհնս
օրինացն
ընթանան,
նոքա
սիրեն
զՏէրր.
եւ
զօրացեալ
ի
նմանէ՝
կոխեն
զան
մարմին
թշնամին.
որպէս
ժողովուրդն
զփարաւօն։
Եւ
անցեալ
ընդ
խորս
չարեաց՝
օրհնեն
զտէր
եւ
փառաւորեն։
Այս
առաջինն։
Իսկ
երկրորդն,
որ
երկինք
պատմեն
զփառս
Աստուծոյ,
զայնմ
որր
դատէ
զհակառակն
մեր.
զի
յերինս
է
ողորմութիւն
նոորա։
Զոր
նայեսցեն
եկինք
ե
երկիր
զանչափ
ողորմութիւնն
եւ
արդարութիւնն
առ
մեզ։
Նոյնպէս
եւ
երկրորդն
որ
ասէ
ոչ
նախանձիլ
ընդ
չարս
որ
են
անզգամք.
եւ
զի
ո՛չ
գոյր
նոցա
աստ
փոխարեն
մեղաց.
վասն
այն
հրովն
յաւիտենից
այերսցէ
զնոսա։
Իսկ
չորրորդն,
ողորմելիքս
չորեքնիւթեայ
բնութեամբ
յուսմասցուք
ի
Տէր
եւ
երկիր
պագցուք
նմա.
եւ
այնու
հաստատեսցին
սիրտք
մեր
ի
Տէր։
Նոյնպէս
եւ
հինգերորդն,
բարի
է
Աստուած
եւ
ողորմած
տեսողացն
զԱստուած
հնգիւք
զօրութեամբ
հոգւոյ.
վասն
որոյ
ի
գիշերի
կենցաղոյս
լուսաւոր
է
զհոգիս
յետս
ընկրկելով
զթշնամիս։
Այսպէս
վեցերորդն
ապաւինելով
ի
Տէր
խոստովան
եղիցուք
նմա.
եւ
խոնարհեսցուք
ընդ
ձեռամբ
նորա.
զի
դարձուսցէ
ի
մահու
ի
կեանս։
Իսկ
եւ
եօթներորդն
խոստովան
լինի
բարութեան
եւ
արդարութեան
Տեառն.
եւ
մերձիլ
խնդրուածովք.
եւ
օրհնել
զԱստուած
նոր
օրհնութեամբ
յետ
աստեացս։
Իսկ
ութներորդն
ի
նեղութեան
դարուն
օրհնել
հոգիւով.
եւ
գովել
ի
վերինն
Երուսաղէմ.
յորժամ
զարհուրեալ
տագնապին
ամենայն
մեղաւորք
յահաւոր
ատենին.
եւ
յանաչառ
դատաստանին։
Դարձեալ
եւ
ըստ
մերոց
վարդապետաց,
առաջին
կանոնին
Ը
երորդ
գուբղայն
օրհնութիւն՝
ի
հանդերձելումն
ակնարկէ.
զի
օր
այն
ուրախութիւն
է
արդարոց.
եւ
կործանումն
ամբարշտաց.
որպէս
երգն
ան
ուրախութիւն
է,
եւ
սուգ
Եգիպտոսի։
Երկրորդն
նոյն
խնամակալութիւն
եւ
կշտամբութիւն։
Երկրորդ
հրոյ
սպառնալիք
եւ
սատակումն.
եւ
դարձեալ
աւետեաց
հրաւէր։
Չորրորդն
պարտապան
գոհութեան
վասն
էից
փոփոխման.
եւ
ոմանց
ամօթ
պատկառանաց։
Հինգերորդն
հրոյ
կիզումն
եւ
բարձումն
ամբարշտաց.
եւ
ոմանց
բժշկութեան
ցօղ
ի
Տեռանէ
ցօղեալ։
Վեցերորդն
չարչարանաց
պատիժ
չարչարեցելոց.
եւ
ապաշխարողաց
թողութիւն.
յասելն
«ընկեցեր
յետս
զամենայն
թշնամիսն
իմ»։
Եօթներորդն
օրհնութիւն
հրեշտակաց
եւ
վրկութիւն։
Ութներորդ
նոյնպէս
զերկոցունց
կողմանց
յայտնէ
զփրկելոց
եւ
զկորուսելոց.
«օրհնութեամբ
նորա
լցան
տիեզերք».
եւ
դարձեալ՝
«նետաձիգն
եղեր
ի
չարս»։
Այս
քան
կանոնագլխոցն։
Ի
Սողոմոն
Հարցումն։
Ո՞ր
է
առաջին
սաղմոսն.
Պատասխանի.
Օրհնեա
անձն
իմ
զՏէր.
Տէր
Աստուած
իմ
մեծ
եղեր
յոյժ։
Իսկ
վերջին
սաղմոս,
բարձր
առնեմ
զքեզ
Աստուած
իմ
եւ
թագաւոր
իմ։
Հարց.
Անբիծքն
զի՞նչ
խորհուրդ
ունին։
Պատասխանի.
Վերջին
եւ
առաջին
գուբղայն
յան՝
մեղուեանէ
ասացեալ.
եւ
միջինն
յետ
մեղանացն։
Այս
ընդ
իրեար
միաւորեցաւ։
Նոյնպէս
մարդս
ի
մանկութեանն
անմեղ
է
եւ
ի
մեռանիլն
մոռանայ
զաշխարհս,
իսկ
զմիջին
ժամանակն
ապաշխարութեամբ
քաւեալ
միաւորեցաւ։
Հարցումն։
Ալէլու
ընդէ՞ր
չասեն։
Պատասխանի.
Եբրայեցիքն
առաջին
դասքն
չասէի
ալէլու.
այլ
զոր
միայն
քահանայքն
երգէին
ալէլուով
էր.
որպէս
եւ
մեք
ի
սաղմոսաքաղ
փոխերն
չեմք
ասեր.
եւ
այս
այլ
ի
սաղմոսաքաղի
հաշիւն
է։
Նոյնպէս
եւ
որր
անիծից
փոխ
է՝
զալէլուն
որ
օրհնութիւն
է
ո՛չ
խառնեմք։
Եւ
ի
վերջին
գուբղայսն
ո՛չ
ասեմք
որ
այլ
մարգարէից
է.
եւ
ալէլուն
միայն
սաղմոսին
է։
Դարձեալ
եւ
այլ
պատճառ։
Մեղաց
պատարգին
խունկ
եւ
իւղ
չէր
հրամայեալ
օրէիքն.
զի
տրտում
եւ
ժահահոտ
է։
Եւ
ալէլուն
եկեղեցւոյ
խունկ
եւ
իւղէ։
Անբիծքն
վասն
մեղաց
պատարագ
է։
Նոյնպէս
եւ
յիսներորդ
ողորմեայն
վասն
մեղաց
է
ալէլու
ո՛չ
ասի։
Հարցումն.
Աստուած
անուն
ընդէ՞ր
չկայ.
Պատասխանի.
Զի
թէ
մանկութիւնն
է
եւ
թէ
մեռանիլն,
երկիւղի
ժամանակէ.
որպէս
ծառայ
ի
Տեառն
է։
Հարցումն.
Ո՞վ
է
կարգեալ
զսաղմոս.
Պատասխանի.
Առաքեալն.
ընդ
տիւ
եւ
ընդ
գիշեր
բոլորեալ։
Նոյնպէս
եւ
յերեկոյին
զի
նեղութեան
առաքեալքն
կարգեցին
յաւուրն
ելն.
զի
ելք
աստիճանաց
ասի.
եւ
աւուրք՝
աստիճանք
են
ելից
կենաց
մերոց։
Եւ
կանոնն
սահման
կոչի։
Որպէս
թուղթ
Պօղոսի։
Եւ
գուբղայն
որպէս
ընթերցուածն։
Եւ
փոխն
որպէս
գլուխն։
Հանգիստն
որպէս
մասնաւորքն։
Նոյնպէս
եւ
տունքն։
Իսկ
փառքն,
եւ
ալէլուն,
եւ
օրհնութիւն
եւ
փառքն,
եւ
ամէնն,
եւ
ընդ
հոգւոյդ
քումն,
եւ
խաղաղութիւնն.
այս
ամէն
առաքելադիր
է։
