Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ո՞րպէս ասեն թէ դրախտն լուսոյ արեգական չէ կարօտ։
       Պատասխան։ Վասն զի բնական լուսաւոր է օդն որ ի մէջ դրախտին։ Եւ այլք ասեն թէ ծաղիկք եւ տերեւքն լուսընկալք են։
       Եւ այլք թէ՝ իմանալի է լոյս նոցա. եւ կամ յեթերէն։
       Իսկ այլք ասեն թէ՝ վասն առաւել բառձռութե անն՝ լոյս արեգականն ո՛չ երբէք հեռանայ ի նմանէ. թէպէտ ի ներքոյ երկրի անցանէ. որպէս լուսինն թէպէտ ի վերին կամարն լինի, զլոյսն առնու յարեւէն որ ի ներքին կամարն։
      
       Հարցումն։
       Ո՞րպէս ասեն թէ լուսնոյ կամարին հաւասար է։
       Պատասխան։ Ո՛չ թէ քան զտարրական հուրն ի վե ր է անցեալ. այլ զի լուսինն եւ արեգակն միշտ ի հարաւոյ կողմանէ ի ստորոտէ լերինն ելանեն. եւ ի հիւսիսոյ կողմն լերինն միշտ գիշեր լինի. որպէս Աղէքսանդրու պատմութիւնն ասէ. եւ ի գլուխն միշտ լոյս. եւ ի հարաւոյ կողմն տիւ եւ գիշեր։
       Ոմանք ի դրախտն եւս ասեն թէ տիւ եւ գիշեր լինի. կամ գարուն եւ աշուն. զոր մեղ չէ ընդունելի։ Այլ որպէս ասէ Յոբ. «Զի՞նչ երկիր իցէ յորում լոյսն ագանիցի ». յայտ է զի գիշեր ո՛չ լինի անդ. եւ ո՛չ եղանակք փոփոխին։ Զի ո՛չ անձրեւ եւ ո՛չ ձիւն եւ ոչ հողմ է անդ։ Զի ի վերին մասն օդոյն է մերձեցեալ. որ է առաւ ել բարեսուն. եւ ամպոց եւ հողմոց շարժմունք ի միջին մասն օդոյս ծնանին. եւ ի դրախտն ոչ հասանեն։
       Զի անապական է Դրախտն։
       Հարց։ Ա՛րդ՝ զի՞նչ ասեմք, անապակա՞ն՝ թէ ապականացու է դրախտն։
       Պատասխան։ Որպէս առաջին հարքն անապական գոլ ասացին . եւ մեք հետեւօղք նոցին անապ ական ուսանիմք։ Դարձեալ եւ ի կարգէ իրացն յայտնի է։ Նախ՝ զի թէ ապականացու էր որպէս երկիրս այս, վասն է՞ր զմարդն պատուելով իր դրախտն եդ Աստուած։
       Երկրորդ՝ եւ յորժամ մարդն ապականեցաւ մեղօք, վասն է՛ր ի դրախտէն հանէր զնա։ Զի ապականեալ մարդն ապականացու դրախտին էր վայելչական։
       Երրորդ՝ զի համաձայնին ամենեքեան՝ որ նախ քան զյանցանելն զմարդն անապական ասեն։
       Ա՛րդ՝ եթէ մարդն անապական էր՝ յապականացու տեղւոջ ո՛չ բնակէր։ Ապա թէ ոչ՝ ի տեղւոջէն եղեւ ապականացու եւ ո՛չ ի գործոյն։
      
       Հարց։ Ո՞ւր երեւի անապականութիւն նորա։
       Պատասխան։ Յայն՝ զի փայտ դրախտին անփուտ է. եւ տերեւն անփտելի. եւ պտուղն անծորելի. եւ ծաղիկն անթառամելի. եւ Աստուծոյ տնկեալ ձեռօք իւր. տեղի անապական ձեռագործին Ադամայ։ Եւ թէ տկարանաս ի զօրութիւնն Աստուծոյ՝ առ մեզ եւս գոն քեզ հաստատութեան նշան՝ անփուտ փայտ. ե ւ անթառամ ծաղիկ. եւ մշտականայ սաղարթ. եւ անթափ պտուղ։
      
       Հարցումն։
       Պտուղն որ հատանի եւ ծասկի եւ ի մարմին փոխարկի. ո՞րպէս է անապական։
       Պատասխան։ Պտուղքն դրախտին շօափելիք են եւ կերակրելիք։ Հատանի եւ ծասկի եւ փոփոխի ըստ պատահական որակացն. եւ անապական մնայ ըս տ գոյութեանն եւ ներգործութեանն ի կերօղն։
       Որպէս հաց մարմնոյն Քրիստոս ի ըստ գոյացութեան եւ ներգործութեանն անապական է. թէ եւ փոփոխի ըստ արտաքին որակացն։ Եւ մանանայն յանապատին կերակրելի էր. եւ մնաց անապական ի մէջ սափորին։ Դարձեալ՝ փայտն կենաց ունէր կերակրելի պտուղ. որպէս ասէ գիրն. «Գուցէ ձգիցէ զձեռն իւր եւ առցէ եւ կեցցէ յաւիտեան»։
       Ա՛րդ՝ զի։ նչ ասես վասն կենաց պտղոյն. եթէ կերակրելի է եւ հատանելի, որպէս է կենաց պտուղ։ Եւ թէ կեանս տայ՝ ո՞րպէս հատանի։
       Ա՛րդ՝ որպէս կենաց պտուղն կերակրելի է եւ կենսունակ, նոյնպէս ամ ենայն պտուղքն կերակրելիք էին եւ անապականք։