Քանի՞
էր
տօնք
ի
հինն։
Պատասխան։
Հինգ
տօն
էր
ի
բոլոր
ամն։
Նախ՝
շաբաթն
հանապազորդ.
եւ
ի
նորս
կիրակին։
Երկրորդ՝
բաղարջակերքն
ազատութեան.
եւ
ի
նորս
«Զատիկ
մեր
զենաւ
Քրիստոս»։
Երրորդ՝
յիսներեկին
տըւչութեան
օրինացն.
որ
է
հոգւոյ
գալուստն։
Չորրորդ՝
քաւութեանն.
որ
է
տօն
խաչին։
Հինգերորդ՝
տաղաւարահարքն.
որ
է
եկեղեցւոյ
տօն.
վասն
այն
զխային
եւ
զեկեղեցւոյն
ի
միասին
տօնեմք։
Այլ
եւ
բոլոր
ամենայն
տօնք
հնոյն՝
ը
տօն
էր.
զոր
այժմ
մեք
ունիմք
փոխեալ
ի
նորս։
Նախ՝
գառն
հանապազորդ.
եւ
նուէրք
յերեսաց
սեղանն
եւ
յողջակիզաց.
որ
է
ի
մեզ
յամենայն
աւուր
պատարագն
սուրբ.
այլ
եւ
առաւօտուն
եւ
երեկոյին
աղօթքն
հանապազորդ։
Երկրորդ՝
շաբաթուց
նուէրքն
կրկին.
եւ
ի
նորս
կիրակէն
մեր։
Այլ
եւ
զաւագ
տօնս
ի
շաբաթու
տօնեմք։
Երրորդ՝
տօն
փողոցն.
իսկ
մեզ
առաքելոցն
տօն.
զի
նոքա
են
փողք
տիեզերաց։
Չորրորդ՝
ամսամուտն
նոցա.
զոր
ի
նորանալ
լուսնին
տօնէին.
իսկ
մեզ
տօն
կուսին
Մարիամու
որ
լուսաւորութիւն
լսի
ըստ
ոմանց։
Այլ
ամսամուտն
է
ծննդեան
տօն.
զի
Քրիստոս
եղեւ
մեզ
ամիս
ծննդեամբ
եւ
մահուամբ
եւ
յարութեամբն։
Հինգերորդ՝
պասքայն.
որ
է
բաղարջակերք։
Եւ
ի
մեզ
տօն
զատկին։
Այլ
եւ
շաբաթապահքն։
Վեցերորդ՝
յիսներեակն։
Եւ
ի
մեզ
հոգւոյն
գալստեան
ի
պենտակոստէն։
Եւ
տես,
զի
սոքա
երեքեան
տօնքս,
այսինքն
ամսամուտն,
եւ
պասքայն,
եւ
յիսներեակն,
հաւասար
ունին
զմատուցմունքն
տօնից։
Երկու
զուարակ,
որ
Քրիստոս
զենաւ
վասն
Ադամայ
եւ
Եւայի
պարտուցն։
Այլ
եւ
վասն
հին
եւ
նոր
ժողովրդեանս
թողութեան։
Այլ
եւ
վասն
հոգւոյ
եւ
մարմնոյ
փրկութեան։
Իսկ
խոյն
Քրիստոսէ։
Իսկ
է
գառն
անարատ,
է
զգայարանքն
սուրբ։
Եւ
յաղագս
երից
պատճառաց
Ը
օր
տօնեմք
գալստեան
սուրբ
հոգւոյն։
Նախ՝
զի
Ը
էին
նուէրք
պատարագացն.
Է
գառն.
եւ
մի
խոյ։
Երկրորդ՝
է
էին
աւուրք
բաղարջակերացն։
Եւ
եօթնից
է
տօնեմք
յարութեան.
նոյնպէս
եւ
զմի
օր
օրինացն
տըւչութեան,
տօնեմք
Ը
օր
հոգւոյն
գալստեան։
Երրորդ՝
զի
հաւասարք
են
գ
տօնքս.
որպէս
ծննդեան
եւ
յարութեան՝
նոյնպէս
եւ
հոգւոյն
գալստեան
ը
օր
տօնեմք։
Եւ
թէ
ոք
ասիցէ,
ընդէ՞ր
ծննդեան
եւ
յարութեան
Ը
օրէք
առնեմք
եւ
հոգւոյ
գալստեանն
ո՛չ։
Ասեմք
նախ
եթէ՝
ծնունդն
եւ
յարութիւնն
մարմնաւոր
էր.
վասն
որոյ
մարմնապէս
տօնեմք։
Եւ
գալստեան
հոգւոյն՝
հոգեպէս
պահօք
եւ
հոգեւոր
երգով
տօնեմք։
Երկրորդ՝
ասէ
աստուածաբանն.
«Յորժամ
առնուս
զհոգին՝
պահեա»։
Երրորդ՝
զի
աւետարանիչքն
յայտնապէս
ասեն
թէ՝
ընդ
մկրտիլ
Տեառն՝
նոյն
ժամայն
հոգին
հանէ
զնոսա
յանապատ.
եւ
պահեաց
զխ
տիւ
եւ
զխ
գիշեր։
Նոյնպէս
եւ
մեք
ի
յառնուլ
զհոգին
սուրբ՝
պահօ՛ք
տօնեմք։
Եօթներորդ՝
տօն
տաղաւարահարացն
որ
նշանակէ
առ
մեզ
զտօնելն
եկեղեցւոյ,
ի
բոլոր
ամն
Ը
օր
կատարի։
Այլ
եւ
զօրհնելն
եկեղեցւոյ՝
ը
օրն
նաւակատիս
կատարեմք։
Ութերորդ՝
տօն
քաւութեան։
Եւ
նշանակէ
ի
մեզ
զտօն
սրբոյ
խաչին.
զի
նա
է
քաւութիւն
մեր։
Վասն
որոյ
ի
միասին
տօնեմք
խաչի
եւ
եկեղեցւոյ.
որպէս
ասացաւ
ի
լե
գլուխն,
լը
համարն։
Այլ
ըստ
ոմանց՝
տօն
քաւութեան
որթագործութեանն,
նշանակէ
ի
մեզ
զտօն
մեծ
քառասնորդացն
պահոց։
Որ
զգործեցեալ
մեղս
ապաշխարութեամբ
քաւեմք.
ճնշելով
զանձինս
մեր
պահօք։
Որպէս
նոքա
ի
սկիզբն
քաւութեան
պահօք
խոնարհեցուցանէին
զանձինս։
Այսպէս
եւ
մեք
խոնարհ
մտօք
եւ
ուրախ
սրտիւք
տօնեմք
զտօն
պահոցն։
Ըստ
այնմ.
«Լուա
զերեսս
քո
եւ
օծ
զգլուխ
քո»։
Այլ
եւ
նշանակէ
զօր
մեծի
ուրբաթուն
չարչարանացն
Քրիստոսի.
որով
քաւեցաք
ի
մեղաց։
Զոր
պահեմք
եւ
մեծ
չարչարանօք
ճնշեմք
զանձինս։
Իսկ
զվարդավառին
եւ
զփոխմանն
տօն՝
ի
նորոյս
է
աւանդեալ.
որպէս
ողոգոմեանն,
եւ
քառասնօրեայ
գալստեանն։
Որ
եւ
այս
երեւի
ի
հինն
ստուերագրեալ
թէ
ոք
խնդրեսցէ։
Զի
վարդավառին
այն
է,
յորժամ
կրկին
խ
պահեաց
Մովսէս
ի
լեառն
եւ
լուսաւորեցան
երեսքն.
վասն
այն
զկնի
երկու
յիսնակացն
տօնեմք։
Եւ
փոխմանն,
ի
վախճանիլն
Մարիամու՝
քուերն
Ահարօնի
յանապատին։
Եւ
քառասնօրեայ
օրէնք
ետ
Մովսէս
եթէ.
«Արու
անդրանիկ
որ
բանայ
զարգանդ,
տատրակ
եւ
աղաւնի
նուիրել
ի
տաճար
սրբութեան»։
Եւ
որպէս
տաղաւարքն
կողերս՝
տերեւ՝
եւ
ըստ
մատուցանէին.
զնոյն
եւ
Քրիստոսի
մատուցին
յաւուրն
ողոգոմեան
ի
գալուստ
նորին
յԵրուսաղէմ։
Հարցումն։
Զի՞նչ
էր
որ
ի
տաղաւարահարքն
ըստ
միոյ
միոյ
աւուրց
մի
մի
զուարակ
պակասէին
ի
տօնս.
եւ
յութերորդ
օրն
ի
մինն
յանգէին։
Պատասխան։
Առ
տեղեաւն՝
նշանակէր
զնուազութիւն
աւուրցն
տօնից
ի
պակասումն
զուարակացն։
Այլ
խորհուրդն
է,
Նախ՝
զի
օրինակ
բազում
է,
եւ
ճշմարտութիւնն
մի։
Զայն
ցուցանէ
որ
նուազելոց
էր
հինն
եւ
օրինակն՝
ի
գալ
նորոյն
եւ
ճշմարտութեանն
Քրիստոսի։
Երկրորդ՝
մեղք
եօթնից
զգայարանացն
պակասի.
եւ
արդարութիւն
որ
մինն
է
հաստատի
առ
զղջացեալս։
Երրորդ՝
եօթն
հասակ
մեր
փոփոխի.
եւ
ութն
հաստատի։
Չորրորդ՝
է
դար
կենցաղոյս
պակասի.
եւ
մինն
հաստատի։
