Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ես եմ իբրեւ առիւծ ի վերայ տանն Յուդա ասէ։ Յորմէ վստահացեալ կոչեն զնա նովին անուամբն։ Որպէս ասէր Յակոբ. «Առիւծ եւ կորիւն առիւծու»։
       Եւ այս վասն բազում պատճառի։
      
       Նախ՝ զի առիւծն թագաւորական է։ Եւ Տէր մեր է թագաւոր յաւիտենական։
       Երկրորդ՝ զի արի է։ Եւ Տէր մեր արի եղեւ ի պատերազմի։
       Երրորդ՝ զի պերճ է. այսինքն անահ։ Եւ Տէր մեր ո՛չ երկնչի յումեքէ։
       Չորրորդ՝ զի խրոխտ է եւ սրտամտօղ։ Եւ Տէր մ եր ի վերայ թշնամւոյն։
       Հինգերորդ՝ անընտել է։ Եւ Տէր մեր անըմբռնելի։
       Վեցերորդ՝ հզօր է ուժով։ Եւ Տէր մեր հզօր զօրութեամբ. «Որ կրէ զամենայն բանիւ զօրութեան իւրոյ»։
       Եօթներորդ՝ համառօտ է եւ փոյթ ի գզելն։ Եւ Տէր մեր փոյթ ի հատուցումն չարաց։
       Ութերորդ՝ ցետովն զ հետն ծածկէ։ Եւ տնօրինութիւն փրկչին ծածուկ էր. «Զի անհետազօտելի են ճանապարհք նորա » ասէ։
       Իններորդ՝ ահագին է ի վերայ գազանաց։ Եւ Տէր մեր ի վերայ չարաց։
       Տասներորդ՝ ահեղ է քան զամենայն գազանս։ Եւ ահեղ է պատուհաս ամենայն մեղաւորաց ի Տեառնէ. զի «Ահօրէ մեծ է անկ անիլ ի ձեռս Աստուծոյ կենդանւոյ»։
       Մետասաներորդ՝ յառնելոյն կոչի առիւծ. իբր առից գնացից անհոգ յայլմէ։ Եւ Տէր մեր էառ աւար զմարդկային ազգս եւ գնաց յերկինս։
       Երկոտասաներորդ՝ ի հոտոյ առիւծուն փախչի շուն։ Եւ յանուանէն եւ ի նշանացն Քրիստոսի փաղչի շողոքորթ ն սատանայ։
       Երեքտասաներորդ՝ յորսոյ իւրոյ ինքն ուտէ եւ այլոց տայ։ Եւ Տէրն մեր որ զմարմինն եւ զարիւնն իւր ետ ամենայն աշխարհի. նախ ինքն եկեր, եւ ապա ետ առաքելոցն։ Որպէս բժիշկք յորժամ հիւանդաց դեղ տան, նախ ինքեան զճաշակն առնուն զի հաւատարիմ լիցի։
       Չորեքտասաներ որդ՝ ի գոչմանէ առիւծուն սարսին այլ կենդանիք եւ արիւն միզեն։ Եւ ի գոչել Տեառն մերոյ ի վերայ խաչին՝ սարսեցին դժոխայինքն ահաբեկեալ ի կենաց։ Նոյնպէս եւ ի կատարածի ահագին գոչէ ի վերայ մեղաւորաց ասելով. «Երթայք յինէն անիծեալք»։
       Հնգտասաներորդ՝ առիւծն յորժամ ննջէ՝ բաց ունի զաչսն։ Եւ Տէր մեր ասէ ի յերգն. «Ես ննջեմ եւ սիրտ իմ արթուն է»։ Սիրտ զանմահ Աստուածութիւն ասէ որ ո՛չ ննջէ եւ ո՛չ ի քուն երթայ պահապանն Իսրայէլի։ Զի մեռեալն մարմնով կենդանի էր Աստուածութեամբն։ ԵՒ զայս յայտնեն կրկին վտակքն բղխեալ արիւն եւ ջուր։
       Վեշտասաներորդ՝ զառիւծ ննջեալ ո՛չ ոք իշխէ զարթուցանել. զի իւր կամաւ ննջէ եւ յառնէ։ Եւ Տէր մեր ասէր. «Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ առնուլ զնա»։
       Զի թէպէտ հրէայքն խաչեցին, այլ իւր կամաւն մեռաւ։ Ուստի յայտ է զի բարձր գոչեաց եւ եհան զոգի. զի ամենայն մարդկան նուազի ձայնն ի ժամ մահուանն։ Եւ թէպէտ Յովսէփ իջոյց ի խաչէն, եւ Յովսէփ եւ Նիկոդիմոս պատեցին, այլ ինքն կամաւն էջ ի բազուկսն Յովսեփայ եւ պատեցաւ զմռով։
       Նոյնպէս եւ կամաւ իւր յարեաւ։
       Եօթնեւտասներորդ՝ եւ ի յառնել առիւծուն սարսին ամենայն կենդանիք որդիք ջուրց։ Եւ ի յառնել Տեառն մերոյ ի գերեզմանէն՝ սարսեցին ամենայն թշնամիք նորա որդիք անդնդոց։ Եւ ի սակաւ զօրութենէն նախքան զյարութիւնն չարչարեին դեւքն, եւ աղաչէին թէ. «Մի՛ յառաջ քան զժամանակն տանջէր զմեզ»։
       Ութեւտասներորդ՝ չորս են որք հզօրք են եւ պերճ շրջին ասէ Սողոմոն. այսինքն աքաղաղ, եւ նոխազ, եւ թագաւոր հրապարակախօս, եւ առիւծ՝ որ ո՛չ դարձուցանէ թիկունս յանասնոց։ Այսինքն մարդիկք որ անբան տրտմութեամբ եւ անմիտ ցանկութեամբ ի վայր գտան քան զանասունս։ Եւ Տէր մեր ճոխ ի մէջ նոցա. զի բարձր եւ գերագոյն եղեւ իի վերայ մեղաց։ Դարձեալ՝ առիւծաբար ել ի Յորդանանէ. որպէս ասէ Երեմիա. «Իբր ախոյեան ել ընդդէմ փորձողին ի յանապատ եւ յաղթեաց նմա». այս է ո՛չ դարձուցանել թիկունս յանասնոց։
       Իննեւտասներորդ՝ ո՛չ յառնէ առիւծն ի տեղւոջէն մինչեւ հնազանդէ զթշնամիս իւր։ Եւ Տեառն մերոյ ասէր հայր. «Նի՛ստ ընդ աջմէ մինչեւ եդից զթշնամիս քո պատուանդան ոտից քոց»։ Վեց են թշնամիք Քրիստոսի։ Նախ՝ սատանայ եւ անհաւատք Աստուածութեան նորա։ Եւ մեղք եւ դժոխք հոգւոյ են թշնամիք. մահ եւ ապականութիւն մարմնոյն։ Ա՛րդ՝ ո՛չ ասէ թէ ի ներքոյ քոյ. զի զսոսա կոխեալ էր Քրիստոս։
       Զհակառակն յաղթեալ ի փորձութիւնն. եւ զանհաւատն ի հաւատ էած։ Ո՛չ արար մեղս, եւ զդժոխս աւերեաց։ Զմահ եբարձ մահուամբն, եւ զապականութիւն կորոյս յարութեամբն, անապական մարմնով յարուցեալ ի գերեզմանէն։
       Այլ ոտք զհաւատացեալ անդամս իւր ասէ. զի սոքա վեցեքին թշնամիքս կոխան լինին հաւատացելոց ի կատարածի։
       Քսաներորդ՝ յարուցեալ առիւծն ցրուէ զհակառակս իւր։ Նոյնպէս եւ Տէր մեր յարուցեալ ի հայրական աթոռոյն՝ գայ ի դատել զերկիր. որպէս ասէ Եսայի. «Յարիցէ ի վանել զերկիր»։ Եւ Դաւիթ ասէ. «Յարիցէ Աստուած եւ ցրուեսցին ամենայն թշնամիք նորա»։ Եւ այս. «Վասն տառապանաց աղքատին եւ հեծութեան տնանկին այժմ յարեայց ասէ Տէր. եդից զփրկութիւն իմ եւ համարձակեցայց ի նոսա»։ Աղքատ եւ տնանկ զմարդկային բնութիւնս ասէ. որ հարստահարեցաւ եւ զրկեցաւ ի սատանայէ։ Առնէ դատաստան արդար, եւ կացուսցէ զօդիսն յաջմէ եւ ասէ. «Եկա՛յք օրհնեալքն հօր իմոյ», եւ տայ նոցա զկեանս յաւիտենից։ Եւ զայծիսն ի ձախն եւ ասէ. «Երթա՛յք յինէն անիծեալք», եւ տայ նոցա զտանջանս յաւիտենից։ Յորոց փրկեսցէ զմեզ եւ զամենայն հաւատացեալս անուան իւրոյ ի յաւիտենական եւ յանել տանջանաց հրոյն։ Եւ մասնաւոր աջակողմեան դասուն եւ ժառանգ արքայութեանն երկնից կացուսցէ Յիսուս Քրիստոս Տէր մեր որ է օրհնեալ յաւիտեանս Ամէն։