Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զի՞նչ է որ Մովսէս ետես զերկիր եւ ո՛չ եմուտ։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ Մովսէս նշանակէ զհին օրէնքն. որ մինչ ի մկրտութիւնն եկն եւ վճարեցաւ։
       Երկրորդ՝ նշանակէ զհոգիս սրբոց. որ տեսանեն զփառս, այլ ի յարութեանն առնուն։ ԶՆոյնպէս նշանակէ բ ցեղն յայնկոյս Յորդանանու. որք այլոցն պատերազմակից եղեն, եւ ապա ի միասին զժառանգութիւնն առին։
      
       Հարցում։ Զի՞նչ է ր Մովսէս ետես նախ զծովն որ յարեւմուտս, եւ զհիւսիս եւ զհարաւ, եւ ապա զարեւելս։
      
       Պատասխան։ Բազում է խորհուրդն։
       Նախ՝ որպէս արեգակն եղեւ տեսոթիւնն Մովսէսի. զի յառաջ զարեւմուտս տեսանէ. եւ վերացեալ զհիւսիս եւ զհարաւ. ապա զարեւելս։
       Երկրորդ՝ նշանակէ զերկրպագութիւնն հրէից. որ յամենայն կողմանց շուրջ յԵրուսաղէմ երկրպագէին։
       Երրորդ՝ զի ամենայն ազգ ի մի կողմ երկրպագէին. եւ յետոյ քրիստոնեայք յարեւելս։
       Չորրորդ՝ մարմնով զօրինակն ետես, եւ ապա հոգւով զճշմարիտ երկիրն պարգեւաց։
       Հինգերորդ՝ արեւմուտք հին օրէնք է. եւ արեւելք նորս յետոյ։
       Վեցերորդ՝ նախ զկեանս զայս տեսանեմք որ է արեւմուտք. եւ ապա յետ մահու զհանդերձեալն որ է արեւելք։
       Եօթներորդ՝ արեւմուտք մեղք եւ տգիտութիւնն է. զոր թողեալ դառնամք առ Աստուած ապաշխարութեամբ։
       Ութերորդ՝ ի մկրտութեանն նախ հրաժարիմք յարեւմտից, եւ հաւատամք յարեւելս։
       Իններորդ՝ թաղումն յարեւմուտք է, եւ յարութիւնն արեւելք։
       Տասներորդ՝ ի կայանս հոգւոց նախ տեսանի պատիժն, եւ ապա փառքն։
      
       Հարցում։ Զ՞նչ է ձեռն բարձր եւ բազուկ հզօր։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ զօրաւոր նշանք եւ արուեստքն յԵգիպտոս։
       Երկրորդ՝ բարձր փառօք հանել զժողովուրդն անձեռնարկելի թշնամեաց։
       Երրորդ՝ զօրաւոր հարուածքն Եգիպտոսի, որ ո՛չ ոք կարէր հասանիլ եւ բռնել զպատիժն. որպէս ոք հարկանէ եւ դարձեալ բարձրացուցանէ զձեռն։
       Չորրորդ՝ ձեռն գործոց է նշանակ, եւ բազումն զօրութեան զի անաշխատ գործէ։ Եւ Աստուած անաշխատ գործէ եւ ո՛չ վաստակի։
       Առաջինն ի դէմս նշանացն Մովսէսի։
       Երկրորդն ի դէմս ժողովրդոցն։
       Երրորդն ի դէմս եգիպտածւոցն։
       Չորրորդն ի դէմս նշանացն Աստուծոյ։
       Դարձեալ վասն Օրինացն հարց։
       Զի՞նչ նշանակէ երկիրն աւետեաց։
      
       Պատասխան։ Նշանակէ զօրէնս քրիստոնէից այսպէս։ Զի եգիպտացիքն են հեթանոսք երկրի։
       Եւ նահապետք յառաջ քան զօրէնս ի նմա։ Իսկ անապատ՝ գրաւոր օրէնքն ի ձեռն Մովսէսի։
       Իսկ խոստման երկիրն նոր օրինօքս ի ձեռն փրկչին Յիսուսի։
       Եւ սա բղխէ զկաթն եւ զմեղր. որ է քաղցրութիւն մեղաց. նոյնպէս եւ զժ բանեան օրէնս։
       Նախ՝ բանիւ ասաց. զի նահապետք բնական օրէնք ընկալան. Աբրահամ. Նոյ. եւ այլք։ Իսկ խորտակեալ տախտակն Մովսէսին եւ մնացեալն՝ նոր օրէնս։
      
       Հարցում։ Վասն է՞ր առաջին մարմնական էր օրէնք եւ օրհնութիւն, եւ վերջինս հոգեւոր ամենայն։
      
       Պատասխան։ Բազում է տեսութիւնն։
       Առաջինն՝ զի նախ արտաքին մարմնոյ հանդիպիմք որպէս դրան. եւ ապա հոգւոյն ի ներս։
       Ըստ այնմ նախ ըզմարմնաւոր օրէնս ետ, եւ ապա զհոգեւորն։
       Երկրորդ՝ ի հոգեւոր կենաց դրախտէն անկաք ի մարմնաւորս. եւ յայսմանէ դառնամք ի հոգեւորսն։
       Երրորդ՝ նախ անկատար բնութիւնս եւ տղայ. եւ այժմ կատարեալ։
       Չորրորդ՝ նախ օրինակն է. եւ ապա ճշմարտութիւնն։
       Հինգերորդ՝ նախ յերկիր գամք. եւ ապա յերկինս ելանեմք։