Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Իսկ «Աստուած Աստուած իմ ընդէ՞ր թողեր զիս», ոչ թէ յինքենէ թողաւ եւ կամ ի հօրէ. որպէս թէ երկեաւ ի չարչարանացն. վասն զի կամաւ եկն եւ ոչ հարկիւ։
       Այլ զի մեք թողեալք եւ անտես եղեալք յԱստուծոյ վասն յանցանացն, զդէմս մեր տպաւորէ յինքեան. բնութենակից գոլով մեր եւ գլուխ անդամոցս։ Նոյնպէս եւ զաղաղակն եւ զարտասուսն՝ զերկիւղն՝ զտրտմութիւն՝ զաղօթելն՝ եւ զայլ սոյնպիսիսն ի դիմաց մերոց իմաստիցս։ Գլուխ գոլով մեր եւ լեզու. զտրակութիւն բնութեան անդամոցս ցուցանելով հօր։
       Իսկ վասն չարչարանաց հնազանդութեանն Քրիստոսի բազում պատճառս դն է յայսմ վայրի Աստուածաբանն Գրիգորիոս։
       Առաջին պատճառն, զի յինչիրս եւ մերձանայր չարչարանօքն՝ ծախէր զչարչարանքն իմ։ Այսինքն երկնչելովն՝ զերկիւղն իմ. քաղցիւն՝ զքաղցն. վաստակելովն՝ զքիրտն. նմանապէս եւ զայլսն իմասցիս։ Զի չարչարանքն այսպէս ստուգաբանի , նախագործե ցեալ չարին չար հատուցմունք։
       Երկրորդ՝ զի գործով կատարեսցէ զհնազանդութիւնն փորձիւ չարչարանցն։ Որով ցուցանի կատարեալ սէրն նորա առ մեզ արդեամբք եւ ճշմարտութեամբ. ըստայնմ թէ՝ «կատարեալ սէր ոչ ոք ունիցի, որպէս ես զանձն իմ եդի»։
       Երրորդ՝ ի խրատ մեզ. զի որպէս չարչարանօքն ազատութիւն արար մարդկային բնութեանս, այսպէս ամենայն ոք չարչարանօք իւրովք ազատեսցի ի պատժոց ներգործական մեղացն։
       Չորրորդ՝ զի չարչարանօքն իւրովք փորձեսցէ զհնազանդութիւնս մեր. այսինքն զկսկիծ եւ զծանրութիւն չարչարանաց մերոց. որպէս թէ ունիցի գիտել իւրովքն զմերս եւ ողորմիլ մեզ։
       Հինգերորդ՝ զի չափ եդ զորքանութիւն չարչարանացն իւրոց հետեւողացն. այսինքն է «հնազանդ լինիլ մահու չափ եւ մահու խաչի»։
       Վեցերրորդ՝ զի պահանջէ ի սիրողաց իւրց միշտ զայն խորհիլ. զի որպէս ինքն վասն սիրոյ զանձն իւր եդ ի վերայ մեր, եւ մեք վասն սիրոյ նորա փոխարէն դիցուք իվերայ նորա։
       Եօթներորդ՝ զի չարչարանօքն իւրովք յուսադրեաց զմեզ, զի մի յետ տկարութեանս եւ սկսաւ չարչարանաց ի փորձողէն՝ կասեսցուք ի նահատակութեանց. այլ օրինակ դիցուք զչարչարիլն նորա մեզ եւ համբերեսցուք որպէս ասէ։
       «Զի թէ լո յսն վասն զգեստուն հալածեցաւ ի խաւարէն, խաւարն որչափ եւս». զի մեծ է նմա հալածիլն՝ քանթէ մեր վերջանալն թշուառութեամբ։
       Իսկ ուր ուրէք զի զգեստ անուանի մարմինն յաղագս բ իմն պատճառաց։ Նախ՝ զի որպէս զգեստիւն ծածկի մարմինն, այսպէս Տէրն զԱստուածութիւնն իւր ամփոփեա ց մարմնովն անհաս լինիլ ի փորձողէն։ Ըստայնմ, «խաւար նմա ոչ եղեւ հասու»։ Երկրորդ՝ զի որպէս ամենայն ոք իւր զգեստիւն ճանաչի, այսպէս եւ Քրիստոս մարմնով երեւեալ յայտնեցաւ աշխարհի։
       Ութերորդ՝ զի որ զփորձ էառ չարչարանացն՝ օգնեսցէ որք ի չարչարանս իցէ։ Յայտնի մեկնու թիւն բանիս եդաւ ի չորրորդ գլուխն։ Բայց է եւ այլ իմն տեսութիւն խորին եւ գեղեցիկ։ Զի նա վասն սրբութեան մերոյ չարչարեցաւ։ Եւ որ ոք եւս չարչարեսցի վասն սրբութեան մի եւ նոյն է դիտաւորութիւն երկուցն։ Յայնժամ օգնեսցէ նմա. այսինքն միաւորեսցի ընդ նա սրբութեամբն, եւ եղիցի Աստուած ամենայն յամենայնի։ Այսինքն կատարեսցէ զնա Աստուածս առնելովն. եւ եղիցին աստուածք ամենայնքն։ Եւ ինքն Աստուած ի վերայ ամենայնին՝ միաւորութեամբ գլխոյն ընդ անդամոցն։ Այսքան պատճառս եցոյց չարչարանքն փրկչին յայսմ տեղւոջ։