Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Եւ այսպէս կատարէին։
       Նախ՝ բերել ի դուռն խորանին եւ տաճարին. եւ ո՛չ ի բազում մեհեանս. զի ցուցցէ զմինն Աստուած՝ եւ յանուն նրա ընծայել։ Եւ դնել զձեռն ի գլուխ կենդանւոյն։ Նախ՝ ցուցանէ թէ սա անմեղէ՝ վասն իմ մեղացս մեռանի. զոր ձեռօք ի սատամ զմեղս։
       Երկրորդ՝ ցուցանէ զանմեղս մահն Քրիստոսի վասն մեր մեռեալ. զոր մատամբ ցուցանէին խաչօղքն թէ խաչեսցի դա։
       Երրորդ՝ նշանակէ թէ իւրաքանչիւր ոք իշխան է մատուցանել զինքն բանաւոր պատարագ Աստուծոյ. «Սպանէք ասէ զանդամս Ձեր». եւ «Վասն քո մեռանիմք զօր հանապազ»։
       Եւ առաջին Տեառն սպանանել. որ զծածուկս տեանէ եւ ո՛չ կեղծիւք ինչ։ Այլ ի կողմ հիւսիսոյ զողջակէզս եւ զվասն մեղացն։
       Զի Տէր մեր ի հիւսիսոյ կողմ Երուսաղէմ խաչեցաւ։
       Դարձեալ՝ հարաւն նշանակէր զհրէայս, եւ հիւսիս զհեթանոսս. որ լինելոց էին պատարագ եւ ժողովուրդ Աստուծոյ. ըստ այնմ. «Այլ եւս ոչխարք են իմ որ ո՛չ յայսմ գաւաթէ, եւ զայն եւս պարտէ ինձ ածել այսր»։
       Եւ զարիւնն հեղուլ շուրջ զսեղանովն. որ է կենդանութեան նշանակ։ Զի հոգի անմահացեալ շուրջ գայ զավ ի հեղուլ զաղօթս առաջի նորա։
       Եւ մատամբ յարենէն մերձեալ յեղջիւր սեղանոյն։ Զի մերձեալ ի Քրիստոս աղօթք մեր լինի քաւութիւն մեզ։
       Եւ ցանեալ է անգամ ի վարագոյրն. որ է քաւութիւն է զգայարանացս ի է զօրութեանց հոգւոյն. է խորհրդով եկեղեցւոյ. առ է դար կենցաղոյս։ Ի խնկոց սեղանն քաւէր արիւնն. զի զաղօթս սրբոցն բարեխօս ունիմք ընդ խորհրդաւոր արեանն։
       Եւ զմորթն ի բաց հանել. զծածկոյթ մեղացն։
       Անդամ անդամ յօշելն. զերկոտասան անդամոց սրբելն եւ հատանել ի մեղաց։ Ողջակիզիլն ի հտ անուշից. ի հաճոյս Աստուծոյ հրով սիրոյն Աստուծոյ։ Իսկ փայտն. մարմնոյ ցամաքութիւն եւ պարկեշտութիւն. որ առաւել բորբոքէ զպատարագն։
      
       Գլուխն՝ զմիտքն նշանակէ։
       Եւ Ոտքն զվարքն. Փորոտին զծածուկ խորհուրդն. զոր լուանալ հրամայէ ջրով. այսինքն խոհակաւն զգարշելի մտածունս սրբել։ Ճարպն, զլուսաւորս եւ զպարարտ առաքինութիւնն։
       Երիկամունքն, զկրկին ցանկութիւն հոգւոյ եւ մարմնոյ. եւ լերդափոյթն, զուրախութիւնս եւ զհեշտութիւնս մեր նուիրել Աստուծոյ. աջոյ երին. յաջողակ բարի գործն. եւ Երբուծն դօշնէ. որ ունի զսիրտն։ Զի միջնոց է մարմնոյն, եւ սկիզբն է կենդանւոյն, եւ կատարած կենաց։
       Այլ եւ նշանակ արիական համբերութեանն մերոյ։ Ցուցանէ զառաջին՝ զմիջին՝ եւ զյետին ժամանակս տալ Աստուծոյ. որ է գ հասակս. Մանկութեան, երիտասարդութեան, եւ ծերութեան։
       Եւ ապա սիրտ սուրբ եւ գեղեցիկ ստանալ ի հաւատս եւ խորովիլ ի սէրն Աստուծոյ։ Այս է ողջակիզաց եւ այլ պատարագաց խորհուրդն։
       Եւ այն՝ զի զամենայն ճարպ եւ զամենայն արիւն ո՛չ ուտէին յամենայն տեղիս բնակութեան իւրեանց։
       Այսինքն զամենայն յաջողուածս հոգեւոր եւ մարմնաւոր, եւ զմասն անմահութեան կենաց յուսոյն, ո՛չ վասն մեր արժանաւորութեան համարել. այլ բարութեան եւ ողորմութեանն Աստուծոյ։
       Յամենայն բնակութիւնս։ Այս է՝ եթէ ի դրախտին, եթէ այժմ յեկեղեցի, եւ թէ ի վերինն Երուսաղէմ։
       Այսքան առ այս։