Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Արին Սամփսոն բազում բաղդատութեամբ խորհուրդ եւ օրինակէ Տեառն մերոյ ամենազօր փրկողին։
       Նախ՝ ըստ անուանն. զի Սամփսոն՝ արեգակն կամ փրկութիւն լսի։ եւ Տէրն մեր արեգակն արդարութեան ծագեաց երկիւղածաց իւրոց եւ փրկութիւն ժողովրդեանն իւրոյ։
       Երկրորդ՝ աւետեօք հրեշտակին ծնաւ Սամփսոն ի յամուլ մօրէն։ Եւ աւետեօք հրեշտակապետին ծնաւ Փրկիչն ի կուսական արգանդէ։
       Երրորդ՝ հրեշտակն կրկին երեւեալ կնոջն, եւ ապա Մանովէի։ Եւ կրկին աւետեալ կուսին, եւ ապա՛ Յովսեփու։
       Չորրորդ՝ Սամփսոն ուխտաւոր յորովայնէ։ Եւ Տէր մեր լրումն աւետեաց ուխտի նախահարցն. եւ նախ քան զսկիզբն աշխարհի ուխտի աւետեաց մարդկան փրկանաց։
       Հինգերորդ՝ օրհնեալ ի Տեառնէ մանուկն Սմփսոն, եւ հոգւով զօրութեամբ շրջէր։ «Աճէր եւ մանուկն Յիսուս շնորհօք յԱստուծոյ եւ ի մարդկանէ» ասէ։
       Վեցերորդ՝ եօթնագիսեան էր Սամփսոն։ Նշանակ եօթնարփեան հոգւոյն ընկալեալ անկարօտաբար իբր ի գլուխ Տէր մեր, եւ պարգեւեալ անդամոց իւրոց։ Եօթներորդ՝ Սամփսոն զառիւծն արիութեաեմբ սատակեալ։ Եւ Տէրն զոսոխն մեր սատանայ իբր զարիւծ պատառօղ՝ տարածմամբ ձեռաց ի խաչին սատակեաց։ Ութերորդ՝ նա դառնացողէն քաղցր կերակուր առեալ. ըստ որում ասէր՝ «կերչէ ել կերակուր, եւ ի հզօրէ քաղցր»։ Եւ Տէր մեր ի սպանօղ մարմնոյս որ է պատառօղ հոգւոյս, սպանելով զսա՛ գտանէր զքաղցր կեանս տալ որդւոց մարդկան ազգի։ Իններորդ՝ ետ զխորիսխ քաղցր հօր եւ մօր իւրոյ ի ճաշակ։ Եւ Տէր մեր զհայր ի յերկինս եւ զմայր ի յերկրի քաղցրացոյց փրկութեամբ մարդկան։
       Տասներորդ՝ Սամփսոն յայլազգեաց հաճեցաւ առնուլ կին։ Եւ Տէր մեր հաճեցաւ լինիլ մարմին ի մարդկան ազգէ։ Մետասաներորդ՝ առաջինն կին մերժեցաւ եւ երկրորդն մերձեցաւ որ կոչիւր Դալիլա։ Եւ Տէր մեր մերժեաց զհրէայս եւ ժողովեաց զհեթանոս որ էր աղքատ ի բարեաց։ Երկոտասաներորդ՝ խօսեցան զառաջինն ի հաւանութիւն փեսային։ Խօսեցաւ օրինօք նախ եւ նշանեաց զեկեղեցի սուրբ հարսն երկնաւորին։ Երեքտասաներորդ՝ եօթնօրեայ եղեւ խրախութիւն հարսանեաց։ Եւ եօթեաեմբ դարոյս հարսանեաց յութերորդին մաիւորեսցին։
       Չորեքտասաներորդ՝ առակախօս մեկնութեաեմբ զգեցոյց զհարսնածոյյս։ Եւ որք գիտեն զտնօրէնութիւն Փրկչին, զգեցցին զփրկութիւն նորին. զի նա՛ է հզօրն յորմէ ել կերակուր քաղցր։
       Հնգետասաներորդ՝նա զայլազգիսն հարեալ՝ զգեցոյց զնոսա։ Եւ Տէր մեր զմարդ եւ զպսակ անկելոցն խոստացաւ մեզ եւ ետ։
       Վեշտասաներորդ՝ է աւուր յերեկոյի հարսանեացն յայտնեցաւ առակն՝ հարսին։ Եւ յեօթներորդ երեկոյի վախճանին, ծանիցեն եւ հրէայքն զմարդեղութիւն բանին։
       Եօթն եւ Ժ, երեսունքն թուովյետ է աւուրցն զարդարեցան։ Եւ երիտասարդ հասակով յաւուր յարութեան պսակեսցին։
       Ութ եւ Ժ, ել կինն ի Սամփսոնէ եւ եղեւ հացերիցուն։ Վասն որոյ եւ եւ տուժեցան հրով։ Թողին եւ հրէայքն զՏէր մեր եւ հաւատան նեռին եւ ի հուր նորին այրեսցին։
       Ինն եւ Ժ, էջ ի գաղայ ի տուն պոռնկի։ Եւ Տէր մեր յաշխարհ էջ եւ ի դժոխս։
       Քսաներորդ՝ Սամփսոն ի մէջ գիշերի զփակեալ դուռսն կորզեաց եւ էհան ի լեառն։ Եւ Տէրն ի մէջ գիշերի զդրունս եւ զնիգս դժոխոց խորտակեալ յարեաւ ի գերեզմանէն. եւ զհոգիս մարդկան էր էհանյերկինս։
       Քսան եւ մի, զարմանալեօքն զոր արար՝ զանձն իւր ապրեցոյց Սամփսոն։ Իսկ Տէրն մրե զմարմին եւ զհաւատացեալս իւր ապրեցոյց իշխանէն այլազգեացն դիւաց։
       Քսան Բ, աղուեսօք այրեաց զվաստակս այլազգեացն։ Եւ Տէր մեր հրդեհեաց զգործս հեթանոսաց արուեստաւոր հնարիւք իւրոցն հետեւողաց։
       Քսան Գ, նա՛ յազգէն Յուդայ ըմբռնեալ եւ տուեալ յայլազգիս։ Եւ Տէր մեր ի նոյն այրին յազգէ նոցին ըմբռնեալ. եւ ի զինաւորս Պիղատոսի մատնեալ։
       Քսան եւ Դ, սամփսոն երիցս Է կապօք փորեցաւ ի կնոջէն։ Եւ Տէր մերր յեօթն տեղւոջ Է ձաղանօք երիցս կապեալ։ Որ է նախ քան զխաչն, եւ ի խաչին, եւ ի գերեզմանին հանգուցեալ։
       Քսան եւ Ե, նա ծնօտիւք իշոյ զհազարսն խորտակեալ։
       Եւ Տէր մեր խաչիւ եւ մարմնով զբովանդակ թշնամիսն կործանեաց։ Եւ զի ծնօտ է գործի կերակրոյ. եւ անսուրբ եւ անբան կենդանւոյ մասն։ Նշանակէ զադամայինս մարմին ի կերակրոյ պտղոյն հաւասարեալ անբանից՝ ընդ բեռամբ մեղաց։ Եւ Տէր մեր էառ զնոյն եւ սրբեաց եւ նովաւ զամենայն հրաշագործեաց։
       Քսան եւ Զ, սուսեր եղեւ ծնօտն եւ աղբիւր ծարաւոյն։
       Եւ Տէր մեր մարմնով զպատերազմն վանեալ. եւ նոյն մարմնով մեզ կեանս բղխեալ։
       Քսան եւ է, ծնօտն զարիւնն հոսէր այլազգեաց, եւ յինքենէ հով ջուր բղխէր։ Ուստի «զսուր իւր թացեալ յարիւն թշնամեաց» վկայէ մարգարէն։ Եւ ջրովն շիջուցանէ զհուրն նախաստեղծ կողին։ Կամ զնոյն մեռեալ մարմինն ի խաչին. եւ զնոյն կենդանի գոլ աստուածութեամբ։
       Քսան եւ Ը, մի եւ նոյն ծնօտն զոգիս մերկանայր այլազգեացն, եւ զՍամփսոնին արկանէր ի մարմինն։ Եւ տարածումն ի խաչին՝ զոմանս կանգնէր, եւ զայլսն գլորէր։ Այլ եւ մերժէր զայլս, եւ մերձաւորէր զիւրս։
       Քսան եւ Թ, ունայն էր ծնօտն ի պատերազմին, եւ զի էր ծարաւոյն։ Եւ որք ծարաւին նմա լիանան. եւ հակառակքն ունայն մերժեսցին։
       Երեսուներորդ՝ ի Տեառնէ յաջողեալ զօրութեամբ ծնօտին եւ նովաւ զօրացեալ մեծ ծարաւն Սամփսոնի։ Եւ ինքն որդի է զօրութիւն հօր. եւ ծարաւ վփրկութեան մարդկան, նովաւ զովացեալ։ Զորմէ ասէր «ծարաւի եմ եւ կատարեալ է»։
       Երեսուն եւ մի, ջուրն կակուղել ի կարծր ծնօտէն յորժամ խնդրեցաւ։ Եւ ողորմութիւնն ի մէջ արդարութեան առաւելու Ժիւ խնդրողաց։
       Երեսուն Բ, զկառափս իշխանացն խորտակեաց. եւ արեամբ զմարմինսն լուանայր։ Եւ զօրութեաեմբ խայելոյն գլուք չարին ջախջախի. եւ սրբին անդամք մեր։ Այսպէս սուրբն Եփրեմ։
       Երեսուն Գ, Սամփսոն զսրունս եւ զզերանս թշնամեաց՝եւ յետոյ զգլուխն ջախէր։ Եւ Տէր մեր զխորհրդոց եւ զգործոց՝ եւ յետոյ զպատիժն մեղաց ջնջէր։
       Երեսուն եւ Դ, նա՛ զԲ սիւնսն շարժէր զտունն կործանէր։ Եւ Տէր մեր զսկզբանական եւ զներգործական մեղսն։ Այլ եւ զմեղս եւ զմահ։ Այլ եւ զապականութիւն եւ դժոխս. մարմնով եւ հոգւով կործանէր զամուրն սատանայի։
       Երեսուն եւ Ե, Սամփսոն ի մահն առաւել սատակեաց քան ի կեանս։ Եւ Տէր մեր մահուամբ առաւել կորոյս զթշնամին, որ քանի կեանս գործով հրաշից։
       Թողում զգերծումն մերկութեան եւ զթօշումն անարգութեան եւ տկարութեան խաչին. զայպանելն խաչողաց։ Եւ զխաւար լուսաւորացն. եւ յայլ ժէմս դարրձուցից զբանս։
       Գիտելի է, զի որպէս զօրութեամբն Սամփսոնի՝ Տեառն զօրութիւնն նկարեցաւ։ Նոյնպէս եւ տկարութեամբ նորին՝ կորստական խոնարհութիւն ցուցանի մարմնոյ իւրոյ աշխարհի։
       Զի Սամփսոն ի ժամ գերծելոյ գլխոյն թմրեալ ի ծունկս թալիլայ խոնարհէր։ Նոյնպէս եւ ամենայն մեղք զոր գործէ մարդ, եւ առաւել գէճ ցանկութիւն, անարգէ զմարդ։
       Նախ՝ զի խաբի ի մեղաց եւ յայտնէ զծածուկս սրտին։
       Երկրորդ զի անցանէ զուխտն Աստուծոյ։
       Երրորդ՝ ծառայ լինի մեղացն։
       Չորրորդ թմրի եւ հեշտանայ։
       Հինգերորդ՝ բառնի շնորհքն Աստուծոյ։
       Վեցերորդ՝ տգեղանայ աստուածեղէն պատկերն։
       Եօթներորդ՝ տկարանայ զօրութիւն։
       Ութերորդ՝ ուրախանան թշնամիքն։
       Իններորդ՝ մատնի ի ձեռս նոցա։
       Տասներորդ՝ բրեն զաչս խղճի մտացն եւ զյուսոյն։
       Մետասաներորդ՝ դնի ի բանտ, եւ կապի ի շղթայս մեղաց։ Երկոտասաներորդ՝ զրեկանս սպասու մարմնոյ գործեսցէ միշտ եւ ի նոյն մեռանի որպէս Սամփսոն։
       Այսքան առ այս։