Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ուստի՞ լինի ծորումն։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ ի կերակրոյն աւելորդ է։
       Երկրորդ՝ գիրութիւնն հալի ի ջերմ ցանկութենէն եւ հոսի։
       Երրորդ՝ ի ցաւոց կամ ի հովութենէ յաւելու։
       Չորրորդ՝ ի յանպատշաճ խորհրդոց եւ ի տեսութեանց։
       Եւ ի սոցանէ որ եւ իցէ, արտաքս է յեկեղեցւոյ եւ ի սրբութեանց, օր մի կամ բ կամ աւելի. եւ սրբի խոստովանութեան ջրովն։
       Իսկ հոգեւոր ծորումն է եռակի։
       Նախ՝ բնականն. որ է բարի իմացուածն եւ խորհուրդ որ ո՛չ է արդիւնանայ։
       Երկրորդ՝ սերմն բանին պատուիրանացն որ ո՛չ կենդանանայ։
       Երրորդ՝ շնորհ ինչ տուեալ յԱստուծոյ ի յօգուտ այլոց, ախտիւ ապականեն զնա։
       Եւ տես, զի սերմն ի մեզ ո՛չ պղծէ զմեզ, այլ ի հոսիլն պղծէ զԴ դէմս։ Որ նշանակէ սերմն զգործն. որ քանի ի մեզ է՝ ո՛չ է պիղծ. եւ յորժամ գործի՝ պղծէ։ Նախ՝ ինքն գործն պիղծ է. եւ պղծէ զմերձեցեալսն ի նա։
       Վասն դաշտանւոյն։
       Նոյնպէս եւ արիւն դաշտանւոյն պղծէ զչորս դէմս. որպէս հոսումն արուին եւ բղխումն իգին։
       Եւ նոյնպէս խոստովանութեամբ սրբի։ Եւ լինի տեռատես, յորժամ մանուկ ո՛չ լինի յարգանդին եւ ի ստինսն զի սնունդ է մանկանն։
       Եւ դարձեալ՝ զի սրբեսցի արդն բեղնաւորելոյ։ Նոյնպէս եւ ի նորս պահեսցի Է օրեայ սրբութիւն դաշտանի։
      
       Հարցումն։ Ո՞րպէս է փոխեալ հինն ի նորս։
      
       Պատասխան։ Ոմանք ասեն՝ գործ մեղաց մնաց նոյն. այլ գործ սրբութեանն փոխեցաւ ի հոգեւորն։
       Դարձեալ՝ ասեն, մարմնական մեղքն փոխեցաւ. որպէս ի մեռեալ մերձիլն։ Այլ մեղքն հոգեկան նոյն է աստ եւ անդ. որպէս շնալ եւ գողանալ։ Եւ դարձեալ՝ ասեն, բնական մեղքն խտրութեան մնաց ի գրաւորն, նոյնպէս եւ ի նորս. որպէս սերմնակաթն եւ դաշտանին. այլ պատիժն փոխեցաւ հինն ի նորս։
       Եւ այլք ասեն թէ, հինն ամենայն է խորհուրդ. եւ ի նորս իր եւ խորհուրդ։ Զի իրն փոխեցաւ ի ճշմարտութիւն, եւ խորհուրդն մնաց նոյն. որպէս ջուրն եւ խունկն. իւղն եւ նաշիհն։ Այսպէս փոխեցաւ ստուերն ի լոյս, եւ օրինակն ի ճշմարտութիւն։
      
       Հարցումն։
       Ո՞րպէս ասէ թէ՝ օրէնք յաւիտենական եղիցի։
      
       Պատասխան։ Ոմանք ասեն թէ՝ Ռ ամն յաւատն կոչի։ Եւ դարձեալ թէ՝ յշտակութիւն օրինացն յաւատն մնաց։ Այլ ուղիղն, զի օրէնքն թէպէտ ըստ խորհրդոյն փոխեցաւ, այլ ըստ իրին մնաց յաւիտեան. զի օրինակն էանց, այլ ճշմարտութիւնն մնաց։
      
       Վասն Բ Նոխազացն Հարցումն։
       Զի՞նչ նշանակէր Բ նոխազն վիճակ արկեալ։
      
       Պատասխան։ Երկու նոխազն համատեսակ օրինակ Տեառն մերոյ՝ յերկուց միաւորեալ մի անձն. եւ միաւոր բնութեամբ Աստուած եւ մարդ։ Վիճակ սահմանն է. որ նախ քան զյաւիտեանս սահմանեաց հայր զփրկութիւն մարդկան։ Այլ եւ քահանայապետն դատապարտեաց զերեւիլն մարդ խաչիլ։ Եւ նոխազն վասն մեղաց մերոց։
       Եւ զկենդանին ներկեալ՝ եւ կարմիր կապեալ ի պարանոցն, ցուցանէր զմեռանիլն Աստուծոյ վասն մեր։
       Եւ արիւնն, զմեղս մեր բարձեալ յինլեան եւ տարեալ ի դաշտն առ հայր յերկինս. զի որպէս մեռեալ մարմնովն քաւեաց զմեղս. նոյնպէս եւ անմահ Աստուածութեամբն կենդանացոյց եւ յերկինս եհան։ Եւ ասեն յետ տարւոյ մի եկեալ նոխազն մաքրեալ յարենէն։ Այն է որ յետ արտաքոյն երեւեցաւ Պօղոսի։ Յետ մաքրեալ յարենէն, որք աւազանաւն մկրտին՝ մաքրին յարենէն որ ասացին. «Ի վերայ մեր եւ որդւոց մերոց»։
       Որ եւ զՍաւուղ ազատեաց ի մեղաց. եւ զայլ խաչօղսն որք հաւատացին ի նա։