Զի՞նչ
է
բնութիւն
կենդանակերպիցն։
Պատասխան։
Ասեմք
թէ
բաժան
կենդանակե
րպի
ունին
զբնութիւն
չորից
տարերաց։
Զի
Խոյն
եւ
Առիւծն
եւ
Աղեղնաւորն,
ունին
զբնութիւն
հրոյ
ջերմ
եւ
չոր։
Իսկ
Ցուլն
եւ
Կոյսն
եւ
Այծեղջիւրն,
ունին
զբնութիւն
հողոյ
չոր
եւ
ցուրտ։
Իսկ
Եկաւորն
եւ
Կշիռն
եւ
Ջրհոսն,
ունին
զբնութիւն
օդոյ
ջերմ
եւ
գէջ։
Իսկ
Խեցգետինն
ե
ւ
Կարիճն
եւ
Ձուկն,
ունին
զբնութիւն
ջրոյ
ցուրտ
եւ
գէճ։
Եւ
այս
բաժան
կենդանակերպից
վեցն
է
ի
մէջ
երկնից
ի
հիւսիսոյ
կողմս
առ
մեզ,
եւ
ի
մին
կիսագունդն։
Եւ
վեցն
ի
կողմն
հարաւոյ
ի
միւս
կիսագունդն։
Եւ
այսպէս
զերկինս
պատեալ
ունին
բաժան
կենդանակերպքս։
Վերին
եզրն
կ
ենդանակերպիցն
է
խեցգետինն.
եւ
ներքին՝
այծեղջիւրն։
Եւ
է
մոլորականքն
ընդ
սոսա
գնալով
խոնարհին
եւ
բարձրանան։
Յաղագս
մոլորակաց
Հարցումն։
Շարժի՞ն
աստեղքն,
թէ
ամրացեալք
են
յերկինս։
Պատասխան։
Ոմանք
ասեն
որպէս
Արիստոտէլ,
թէ
ամենայն
աստեղքն
բեւեռեալ
են
յերկինս
ե
ւ
ընդ
նմա՛
շրջին։
Իսկ
այլք
ուղղակի՛
ասեն՝
թէ
անմոլար
աստեղքն
ամրացեալ
են
ի
հաստատութեանն
որպէս
սպի
ի
վերայ
մարմնոյ,
եւ
ընդ
նմա
շարժին։
Իսկ
մոլորակքն
ի
գօտիս
իւրեանց
շարժականք
են.
զի
բարձրանան
եւ
խոնարհին։
Եւ
ունին
կրկին
շարժումն.
հասարակ
եւ
յատուկ։
Հասա
րակ
է
յարեւելից
յարեւմուտս։
Իսկ
յատուկ՝
յարեւմտից
յարեւելս։
Որպէս
յա՛յտ
է
ի
լուսինն
յորժամ
ծնանի
յարեւմուտս։
Եւ
գայ
յարեւելս
ըստ
կարգի
կենդանակերպիցն։
Եւ
է՛
առաջին
եւ
վերջին
մոլորակացն
Երեւակն.
զոր
պարսիկք
զօհալ
կոչեն.
ցուրտ
է
եւ
չոր.
բ
ամ
եւ
կէս
յամէ
ի
կենդանակերպն.
եւ
յերեսուն
ամն
վճարէ
զամենայն։
Երկրորդ՝
Լուսնթագն.
զոր
մուշթարի
կոչեն.
ջերմ
է
եւ
գէճ.
մին
ամ
յամէ՛
ի
կենդանակերպն.
եւ
ի
ԺԲ
ամն
պատէ՛
զամենայն։
Երրորդ՝
Հրատն.
զոր
մարեխ
անուանեն.
ջերմ
է
եւ
չոր.
խ
օր
յամէ՛
ի
կենդանակերպն.
եւ
ի
ժզ
ամիսն
պատէ
զամենայն։
Չորրորդ՝
Արեգակն.
զոր
շամս
կոչեն
ջերմ
է
եւ
լուսաւոր.
լ
օր
եւ
ժ
ժամ
եւ
կէս
յամէ
ի
կենդանակերպն.
եւ
ի
բոլոր
տարին
վճարէ՛։
Հինգերորդ՝
Լուսաբերն.
որ
է՛
արուսեակն.
զոր
կոչեն
զօհրա.
ջերմ
է
եւ
խոնաւ։
ՅԽԸ
օրն
կատարէ՛
զընթացսն.
եւ
այլք
ասեն
թէ
ի
զ
ամիսն։
Վեցերորդ՝
Փայլածուն.
զոր
օտարիտ
կոչեն.
միշտ
շրջի
ընդ
արեգականն.
եւ
սակաւ
հեռանալ
ի
նմանէ.
զընթացս
իւր
կատարէ
յլը
աւուրս.
ժ
օր
պակաս
քան
զլուսաբերն.
եւ
այլք
թէ
գ
ամիս։
Եօթներորդ՝
Լուսինն.
զոր
կամի
կոչեն.
հո՛վ
է
եւ
գէճ.
բ
օր
եւ
կէս
յամէ՛
ի
կենդանակերպն.
եւ
ի
իթ
օր
եւ
կէս
պատէ՛
զամենայն։
