Զի՞նչ
է
«ոչ
կարեմ
առնել
յանձնէ
եւ
ոչ
ինչ»։
Ոչ
կարելն
բազմանշանակ
է։
Նախ՝
ոչ
կարել
վասն
նուազութեան
զզօրւթեան՝
ժամանակի
եւ
դիմի.
որպէս
ոչ
կարէ
մանուկ
կռուիլ՝
եւ
կորիւն
տեսանել։
Ե
ւ
որպէս
ոչ
ոմն
նուազ
զօրութեամբ
ընդ
առաւելն
մրցի.
այլ
ընդ
համացեղսն։
Որպէս
Յովաբ
ո՛չ
ընդ
Դաւթի՝
այլ
ընդ
Աբիսողո՛մ
մարտեաւ։
Երկրորդ՝
որպէս
յոլովագոյնն.
ըստ
այնմ.
«Ո՛չ
կարէ
քաղաք
թագչել
որ
ի
վերա
յ
լերին
կայցէ»։
Նախ՝
զի
բազումք
են
երթեւեկքն։
Երկրորդ՝
զի
բարձրաբերձ
է
տեղեօք։
Երրորդ՝
ըստ
ո՛չ
պատշաճի.
որպէս
ո՛չ
կարեն
պահել
որդիք
առագաստի
մինչ
ընդ
նոսա
իցէ
փեսայն
որ
է
Քրիստոս։
Զի
թէ
մարմնապէս
տեսանես.
ուրախութեան
էր
ժամանակն
գալստեան
եւ
ո՛չ
սգոյ
որ
է
պահք
եւ
ապաշխարանքն։
Եւ
թէ
բան
իմանաս՝
եւ
ոչ
պահքն
պատշաճ
էր
սրբեցելոցն
բանիւն.
ըստ
այնմ.
«Դուք
սուրբ
էք
վասն
բանին
զոր
խօսեցայ
ընդ
ձեզ
».
զի
պահքն
զոչ
սուրբն
սրբէ։
Իսկ
նոքա
զի
սուրբք
էին
ոչ
պատշաճ
էր
պահքն.
վասն
այն
ո՛չ
կարէին։
Չորրորդ՝
վասն
ոչ
ախորժողաց՝
իբր
ոչ
կարաց
անդ
նշանս
առնել
վասն
անհաւատութեանց
նոցա։
Զի
երկուս
այս
հարկաւոր
է,
բժշկելոցն
հաւատ,
եւ
բժշկին
զօրութիւն։
Եւ
ո՛չ
կարողանայ
մինն
առանց
միւսոյն
զի
լծակիցք
են։
Թուի
թէ
եւ
այս
յոչ
պատշաճէն
ասի
վնասեալք
էին
հաւատովք՝
ոչ
էր
պատշաճ
առնել
նոցա
նշանս։
Ապա
առ
ըստ
ոչ
ախորժանացն
թէ
աշխարհք
որք
են
աշխարհասէրքն՝
ո՛չ
կարեն
ատել
զաշխարհասէրսն։
«Ո՛չ
կարէք
ասէ
որ
չարքդ
էք
բարիս
խօսել
».
զի
թէ
ախորժէին՝
կարելի՛
էր։
Հինգերորդ՝
որ
բնութեամբ
անկարելի
է.
որպէս
ծնեալն
կրկին
ծնանիլ.
եւ
յուղտու
ընդ
ասեղ
անցանել։
Այսո
քիկ
մեզ
անկա՛ր
են
եւ
անհնարինք.
բայց
ոչ
յԱստուծոյ.
այլ
հնարաւորք
եւ
կարելիք
են
նմա։
Բայց
ա՛յս
է
անկարութիւն
Աստուծոյ.
չարանալ .
եւ
ոչ
էանալ։
Եւ
այս
ո՛չ
թէ
ոչ
կարութիւն
նմա,
այլ
վասն
առաւել
կարողութեանն
է։
Զի
միշտ
է,
ո՛չ
ոչ
էանայ.
եւ
միշտ
բարի
եւ
լոյս
է,
ո՛չ
չարանայ
եւ
խաւարի։
Եւ
այս
ոչ
էութիւն
եւ
չարութիւն՝
առ
մեզ
կարէ՛
երեւիլ,
զի
մասա՛մբ
ունիմք
զկարողութիւն
եւ
ո՛չ
կատարեալ։
Իմա՛,
որպէս
բրուտն
կարէ
գործել
անօթ
ինչ,
այլ
ո՛չ
երկինք։
Եւ
երբեմն
ի
բարւոջ՝
եւ
երբեմն
ի
չար
եւ
ապականեալ։
Այլ
ըստ
այսմ
ո՛չ
լինի
Աստուած։
Է՛
եւ
անկարութիւն
առ
մեզ՝
ոչ
էին
գոյ
լինիլ.
եւ
չորսին
չորեքտասան։
Այսպէս
իմացիր
եւ
զոչ
կարելն
որդոյ
առնել
յանձնէ.
այս
օտար
ինչ
ի
հօրէ։
Եւ
թէ
լինէր՝
գոյր
եւ
ի
բնութենէ
օտար.
հետեւէր
ապա
ոչ
գոլ
որդի
հոր.
թէ
ոչ
էր
ի
նոյն
բնութենէն։
Ապա
եւ
ոչ
հայր.
զի
հայր
որդւո՛վն
է
հայր։
Նմին
իրի
թէ
ոչ
հայր
եւ
ոչ
որդի
զի
որդի
հօրն
է
որդի՝
ըստ
այսմ՝
ապա
ո՛չ
էանայ
Աստուածութիւնն
որ
անկարէ,
որպէս
ասացաք։
Ապա
ուրեմն
ոչ
առնէ
յանձնէ
եւ
որդի,
զի
անհնար
է
բառնիլ
Աստուածութեանն։
Ա՛յս
է
ոչ
կարելն
որդւոյ։
Դարձեալ.
«Ո՛չ
կարեմ
յանձնէ»։
Առաջին
միտք՝
զի
ասաց
թէ.
«Հայր
գործէ՛
եւ
ես
գործեմ
».
եւ
վասն
այնր
զչարացան
հրէայքն,
այժմ
իբր
թէ
զնուաստագոյնս
ճառէ
ի
զիջումն
բորբոքման
նոցա։
Բայց
եւ
այս
բան՝
հանգոյն
առաջնո՛յն
է
իմանալ.
որք
միտս
ունին
եւ
ո՛չ
նուազին։
Երկրորդ՝
ո՛չ
կարեմ
ոչ
ինչ.
այսինքն
անօգուտ
ինչ։
Երրորդ՝
ո՛չ
կարեմ
ոչ
ինչ.
այսինքն
մեղք
եւ
չար։
Եւ
ոչինչ
են՝
զի
պակասութիւնք
են
բարւոյն։
«Առանց
նորա
եղեւ
եւ
ոչ
ինչ»։
Չորրորդ՝
այսու
առաւել
զմիակամութիւն
ցուցանէ.
զի
մի՛
է
կամք
իւր
եւ
հօրն.
վասն
այն
ո՛չ
կարէ
առանց
հօր.
զի
ո՛չ
է
որդւոյ
այլ
կամք
զի
զոր
ինչ
կամեսցի
բաց
ի
հօրէ
արասցէ։
Հինգերորդ՝
զի
զօրութիւն՝
կարողութիւն՝
ուստի
առնելն
է՝
եւ
Աստուածութիւն՝
տէրութիւն՝
իշխանութիւն
եւ
այլք
այսպիսիք՝
ո՛չ
են
առանձին
անձնաւորութեանց.
այլ
հասարա՛կ
են։
Եւ
ո՛չ
մին
առաւել
քան
զմի.
վասն
այն
ո՛չ
կարէ
որդի
առնել
ինչ
յանձնէ
իւրմէ
թարց
հօր
որպէս
ասացաք։
Տես՝
զի
ի
մի
բնութիւն
օտարութիւն
ո՛չ
ասի.
վասն
այն
է
Աստուծոյ
կամքն
մի
եւ
ներգործութիւնքն
մի.
զի
բնութիւնն
մի
է։
Տարակուսելի
է
առ
այս,
զի
թէ
հա՛րկ
է
որոց
բնութիւնքն
մի
գոլ՝
նոցա
եւ
կամքն
եւ
ներգործութիւնն
մի
լինիլ.
ընդէ՞ր
ապա
զի
մարդկային
բնութիւնս
մի
է
եւ
նոյն
հօրն
եւ
որդւոյն՝
եւ
ո՛չ
է
կամքն
եւ
գործքն
մի։
Այլ
Աստուծոյն
ոչ
ըստ
այսմ
տեսանի։
Եւ
պատճառն
է
այս։
Զի
թէպէտ
մի
է
բնութիւն
ծնողաց
եւ
ծնիցելոց,
բայց
ո՛չ
ունին
զմի
կամս.
զի
հատեալ
բաժանեցաւ
որդին
ի
հօրէն։
Իսկ
Բա
նն
Աստուածէ՛
ծնեալ
ի
հօրէ՝
այլ
ո՛չ
բաժանեալ.
որպէս
ո՛չ
բաժանի
բան
ի
մտաց,
թէպէտ
ի
բազում
լսելիք
մտանէ.
եւ
թէ
ի
վերայ
քարտիսի
մարմին
զգենու։
Եւ
որպէս
լոյս
ո՛չ
բաժանի
ի
հրոյ,
այսպէս
եւ
ոչ
զատի
բանն
ի
հօրէ։
Այս
ապա
անբաժանութիւնս
առնէ
զկամքն
մի։
