Վասն
է՞ր
մարդն
յետոյ
արարաւ։
Պատասխան։
Վարդապետք
ասեն
թէ
ո՛չ
ամենայն
առաջին
պատուական
է,
եւ
ո՛չ
ամենայն
յետին
անարգ։
Որպէս
առաջին
է
կառքն
եւ
յետոյ
կառավարն.
եւ
առաջին
եւ
նաւն,
եւ
ապա
նաւավարն.
եւ
պատուական
է
մարդն
քան
զնաւն
եւ
զկառքն։
Եւ
առաջին
է
դուռն
քան
զտաճարն։
Եւ
սպասաւորն
քան
զթագաւորն
առաջին
հանդիպի։
Եւ
առաջին
է
վաստակն
քան
զպսակն։
Եւ
յառաջ
գամք
յերկիր.
եւ
ապա՛
ելանեմք
յերկինս։
Այսպէս
եւ
մարդն
թէպէտ
յետոյ
ստեղծաւ,
մեծ
եւ
պատուական
է
քան
զամենայն
երեւելի
արարածս։
Եւ
վասն
բազում
պատճառի
յետոյ
ստեղծաւ
մարդս։
Նախ՝
զի
մեծ
եւ
պատուական
ասի
մարդն։
Եւ
այս
ինչ
առ
ինչ
է.
զի
մեծն
ցուցանէ
զփոքրն.
եւ
պատուականն
զանպատիւն։
Վասն
որոյ
պա՛րտ
էր
լինիլ
նոցա
նախ
որ
փոքունք
եւ
անպատիւք
են,
զի
երեւեսցի
մեծն
եւ
պատուաւորնն
այսինքն
մարդն։
Երկրորդ՝
զի
իշխան
եւ
զօր
եւ
իշխացեալ.
եւ
ապա
իշխանն
եւ
զօրաւորն.
ապա
թէ
ո՛չ
ո՞ւմ
լիցի
իշխան
եւ
զօրավար։
Երրորդ՝
կամեցաւ
Աստուած՝
թագաւոր
ստեղծանել
զմարդն.
ըստ
այնմ
թէ.
«Զամենայն
ինչ
հնազանդ
արարեր
ի
ներքոյ
ոտից
նորա»։
Կարգաւ
որ
էր
նախ
պատրաստել
զարքունիս
որ
է
երկինք
եւ
երկիր.
եւ
զգահոյս
որ
է
դրախտն.
եւ
զսպասաւորքն
որ
են
կենդանիքն.
եւ
զմեծութիւնս
տնկոց
եւ
բուսոց.
մանաւանդ
ոսկւոյ
եւ
ականց
ի
սիրտ
երկրի
գանձել,
եւ
ապա
թագաւորին
բնակիլ։
Չորրորդ՝
զի
մի
իցէ
նեղասիրտ
եւ
տառապեալ
բարո
ւք
տեսանելով
զինքն
ի
չքաւորութեան
ստեղծեալ.
այլ
տեսցէ
զամենայն
կատարեալ.
զի
արձակ
եւ
առատ
բառուք
սնանիցի
եւ
վայելեսցէ։
Հինգերորդ՝
զոր
օրինակ
մեծատուն
ոմն
զոք
ի
ճաշ
կոչիցէ,
նախ
պատրաստէ
զամենայն
պէտս
կերակրոց
եւ
ըմպելեաց.
եւ
ապա՛
մեծարէ
զկոչնականսն։
Այսպէս
հացտուն
ամենեցուն
Աստուած
է.
ըստ
այնմ.
«Աչք
ամենեցուն
ի
քեզ
յուսան.
եւ
դու
տաս
զկերակուր
նոցա
ի
ժամու»։
Ի
պատիւ
մեծարեաց
զմարդն.
եւ
նախ՝
պատրաստեաց
պէտս
զանազան
կերակրոց
եւ
ըմպելեաց
որպէս
ասացաք.
եւ
վառեաց
զճրագ
լուսաւորացն.
եւ
զգեղեցիկ
ձայն
երգեցողաց
թռ
չնոց.
եւ
զզուարճութիւն
զանազան
ծաղկանց։
Եւ
ապա
զմարդն
ի
պատիւ
էած.
ըստ
այնմ.
«Մարդ
ի
պատուի
էր
եւ
ո՛չ
իմացաւ»։
Վեցերորդ՝
որք
վասն
որոց
եղեն.
զի
ի
գոյիցն
ոմանք
են
վասն
ինքեանց.
իսկ
այլք
վասն
այլոց.
եւ
ոմանք
ինքեանց
եւ
այլոց։
Որպէս
բոյսք
վասն
անասնոց.
այսի
նքն
է
այլոցն.
ուստի
անասունք
կերակրիլով
ծառայեն
մարդոյն։
Եւ
մարդն
ինքնակալ
է
եւ
ո՛չ
է
այլ
ումեք։
Յաղագս
որոյ
նախ
եղեալքն՝
են
վասն
վերջնոցն.
որպէս
բոյսք
անասնոց,
եւ
անասունք
վասն
մարդոյն։
Եօթներորդ՝
զի
Գ
տեսակ
հոգոց
բացայայտեսցին.
որ
է
անկատար՝
եւ
միջակ՝
եւ
կատարեալ։
Այսինքն
տնկական.
եւ
զգայական.
եւ
բանական.
եւ
զի
յանկատարէն
ելանեմք
ի
կատարեալն.
վասն
որոյ
նախ
ստեղծաւ
տնկականն
ոգի,
եւ
ապա
զգայականն,
եւ
ապա
բանականն
որ
է
կատարեալ
մարդն։
Ութերորդ՝
ո՛չ
արար
նախ
զմարդն,
զի
մի՛
արարչակից
գիտասցէ
զինքն
ոչ
գոյիցն,
եւ
անկցի
հպարտութեամբ.
այլ
գործօղ
գոյիցն,
զի
կացցէ
պահպանութեամբն.
որպէս
ասէ
գիր.
«Գործել
զնա՛
եւ
պահել»։
Եւ
այս
իսկ
է
գործն,
այսինքն
վայելել
հոգւով
յիմանալիսն,
եւ
մարմնով
ի
զգալիսս.
պարտ
էր
նախ
գոյանալ
նոցա,
եւ
ապա՛
գործողին
եւ
վայելողին։
Իններո
րդ՝
զի
ի
սկիզբն
ստեղծման
արարածոց՝
եղեն
իմանալի
բանականքն
ընդ
լուսոյն
գոյացեալ։
Եւ
ի
վառճանի
եղեւ
զգալի
բանականն
իբրեւ
մատնահար
եւ
կնիք
արարածոց.
ունելով
զիմացումն
եւ
զզգացում.
զի
իմաստութեամբն
ծանիցէ
զիմաստութիւն
արարչին.
եւ
զգալովն
զամենակարօղ
զօրութիւն
նորա։
Զի
«Աներեւոյթքն
Աստուծոյ՝
երեւելեօքս
իմասցին
».
որպէս
թէ.
«Երկինք
պատմեն
զփառս
Աստուծոյ»։
Զի
մեծ
է
եւ
անճառ
եւ
անպատում
օրութիւն
եւ
իմաստութիւն
Աստուծոյ.
ըստ
այնմ.
«Մեծ
է
Տէր
եւ
մեծ
է
զօրութիւն
նորա.
եւ
իմաստութեան
նորա
ո՛չ
գոյ
բաւ»։
Տասներորդ՝
մէջ
է
եւ
կապ
ամենայն
գոյիցս
մարդն
է
կազմեալ.
զի
ամենայն
արարածք
ի
բ
դէմս
որոշին.
այսինքն
մինն
յիմանալի
եւ
միւսն
զգալի.
եւ
սոքա
եղեն
յառաջագոյն։
Վասն
որոյ
մարդն
ստեղծաւ
յերկուցն
խառնեալ
յիմանայւոյն
եւ
ի
զգալոյն
ի
մի
էութիւն։
Զի
եւ
իցէ
միաւորիյ
եւ
կապ
իմն
բոլոր
արարածոց։
Եւ
յայսմանէ
ցուցանի
եթէ
մի
է
արարիչ
բոլոր
ամենայն
գոյից։
Ուստի
միջակ
գոլով
ըստ
էութեան՝
եւ
ի
միջակ
վայրս
դրախտին
բնակեալ։
Եւ
զմիջին
կշեռ
մահու
եւ
կենաց
ունելով։
Եւ
զկրկնակի
կենաց
վայելումն
ըստ
խառնեալ
էութեան
իւրոյ.
զի
թէ
զԱստուածայինսն
բերցէ
յինքեան
ըստ
որում
ի
պատկերն
եղեւ,
վերափոխեսցի
անմահ
կենօք
ի
պատրաստեալն
ժառանգութիւն։
Իսկ
թէ
ըստ
մարմնոյն
շեղեսցի՝
ի
մահ
պարտաւորեսցի
եւ
անկցի
ի
մարմնաւոր
տեղիս.
որպէս
եւ
եղեւ
իսկ։
Ա՛րդ՝
վասն
այսր
եւ
այլ
եւս
քան
զայս
պատճառաց
ի
վերջոյ
արարաւ
մարդն
ամենայն
գոյից։
