Ո՞րպիսի
էր
տապանին
ձեւ։
Պատասխան։
Զայս
ասէ
գիրն
եթէ՝
չորեքանկիւնի
էր՝
զի
մի՛
շրջեսցի։
Եւ
ներքին
եւ
վերին
կողմամբն
լինի
Զ
կողմ.
առաջին
Զ
օրեայ
ստեղծմանն
նշանակ։
Զի
եւ
այս
երկրորդ
արարչութիւն
է։
«Խորշ
խորշ
գործեսցես»։
Այսինքն
յօդեալ
եւ
կցկցեալ
ի
միմեանս։
Եւ
նաւթն
կուպրնէ
ներքոյ
եւ
արտաքոյ
ծեփեալ
զի
մի՛
վնասեսցի։
Երկայն՝
ԳՃ
կանգուն.
եւ
լայն՝
Ծ.
եւ
բարձր՝
Լ։
Զի
զամենայն
կենդանեաց
սերմն
կրելոյ
էր՝
պիտո՛յ
էր
մեծ
տուն։
Քաղելով
գործելն
այն
է,
որ
ժե
կանգուն
հաւասար
բարձրա
ցոյց,
զի
մեծահասակ
կենդանիքն
հանգիցեն։
Եւ
ժե
նրբեցոյց
ի
մի
կանգուն,
զի
ջուրն
վիժեսցի։
Ինքն
նման
էր
կոթողի,
կամ
սագաշէն
եկեղեցւոյ։
Եւ
դուռն
յետուստ
կողմանէ,
զի
դիւրաւ
մտցեն
կենդանիքն։
Ի
ներքին
տունն
չորքոտանիք .
եւ
ի
միջինն
մարդն.
եւ
ի
վերինն
թռչունք։
Կանգո
ւնն
գիրկն
է
մարդոյ.
եւ
այլք
ը
թիզ
ասեն.
զոր
այժմ
Ֆռանկք
վարին։
Ոմանք
ի
վերայ
մարդոյս
մեկնեն
զտապանն
եւ
յիրաւի.
զի
տապանն
ունէր
զբոլոր
աշխարհս .
եւ
մարդն
մասն
է
աշխարհի.
պարտ
է
զի
մասն
նմանեսցի
բոլորին։
Նախ՝
որ
անփուտ
էր
փայտն.
եւ
մարմին
մարդոյս
անփուտ
եւ
ա
նապական
է.
եւ
յայտ
է
ի
յարութիւնն
անմահ։
Իսկ
կցկցեալ.
զի
յօդեալ
եւ
կցեալ
են
ոսկեք
մարդոյն
առ
իրեար.
եւ
ի
ներքոյ
միս՝
եւ
արտաքոյ
մորթն
է
պատեալ։
Իսկ
չորեքկուսի,
զի
խաչաձեւ
է
մարդն։
Եւ
վեցակողմն,
զի
մարմինն
եռակի
տարրո՛շ
է.
ունի
վեր
եւ
վայր
յետ
եւ
առաջ.
աջ
եւ
ահեակ։
Եւ
յ
կանգուն
երկայն,
զի
ի
կրնկէն
ի
գագաթն
լար
չափեալ՝
Դ
պատ
առնու
զգլխովն։
Եւ
ծ
կանգունն,
զի
մանուկն
յարգանդի
խ
օրեայ
հոգեւորի
եւ
Ծ
օրեայ
շարժի։
Եւ
Լ
կանգուն
բարձրութիւնն,
զի
բարձր
հասակ
է
մարդոյն.
եւ
պապ
լինի
երեսնամենի։
Իսկ
քաղելով
գործելն,
զ
ի
սկսեալ
բնութիւնս
մեր
ի
գլխոյն
լայնանայ
ի
թիկունքն՝
եւ
նրբի
ի
կրունկն,
եւ
բոլորեալ
դարձեալ
կատարի
ի
գլուխն։
Ներքնատունն՝
թափանն։
Եւ
միջնատունն՝
քաղերթն։
Եւ
վերնատունն՝
ստամոքսն։
Եւ
դուռն
ի
կողմանէ,
աղբոց
աւելորդացն։
Կամ
լեարդն
ի
ներքոյ.
սիրտն
ի
մէջն.
եւ
թոքն
թեթեւ
ի
վերոյ։
Դարձեալ՝
ցանկութիւնն
ի
ներքոյ.
ցասմնականն
ի
մէջն.
եւ
բանն
թռչուն
ի
վերոյ։
Այլ
եւ
եկեղեցի
սուրբ
շինեալ
ի
Քրիստոս
է
հոգեւոր
տապան
մեզ
ի
մէջ
ծովու
աշխարհիս՝
որ
զհոգիս
մեր
փրկէ
ի
ջուրց
մեղաց։
Սա
ունի
զձեւ
նմանութեան
տապանին
վեց
ակողմ
եւ
կաթողիկէ,
եւ
դուռն
ի
կողմանէ։
Նեքնատունն՝
ժողովրդեանն
տեղիք։
Եւ
միջինն
սարկաւագաց
եւ
դպրաց։
Եւ
վերինն
քահանայից
բեմն
տեղիք
պատարագաց
Եւ
կերակուրն
մի
ամենեցուն
առ
հասարակ
մարմին
եւ
արիւնն
սուրբ՞
Ի
սմա
ժողովեալ
գազանաբարոյ
եւ
հանդարտ
մարդկան
ո՛չ
մ
եղանչելով
միմեանց։
Ըստ
այնմ.
«Եզն
եւ
առիւծ
ի
միասին
ճարակեսցեն
»
եւ
այլն։
Դարձեալ՝
տապանն
չորեքկուսի՝
է
սուրբ
խաչն
քառակուսի.
որ
ժողովէ՛
յերկրպագութիւն
իւր
յամենայն
ազգաց
եւ
լեզուաց։
Եւ
փոխանակ
Յ
կանգնոյն՝
Յ
ամքն
ի
Քրիստոս
է
մինչեւ
ի
մեծն
Կոստանդիանոս.
ու
ր
յայտնեցաւ
խաչն
փրկչական։
Եւ
Ծ
ամն՝
որ
առ
որդւով
նորին
Կոստանդեաւ
յերկնից
լուսափայլեալ
ի
լեռնէն
ձիթենեաց
մինչեւ
ի
սուրբ
Գողգոդա։
Իսկ
երեսունն,
մինչ
ի
մեծն
Թէոդոս.
որ
եբարձ
զամենայն
մեհեանս
կռոցն
եւ
բարձրացաւ
սուրբ
խաչն
ի
գլուխս
գմբեթարդ
սուրբ
եկեղեցեաց։
Հարցումն։
Քանի՞
օր
կացին
ի
տապանին։
Պատասխան։
Բոլոր
տարի
մի.
զի
այսպէս
ասէ
գիրն
թէ՝
ՃԾ
օր
բարձրացաւ
ջուրն.
եւ
յետոյ
ՃԾ
օր
ցածացաւ.
որ
լինի
Ժ
ամիս։
Եւ
յետ
Խ
աւուր
արձակեաց
զագռաւն։
Եւ
Գ
եօթն
է
որ
արձակեաց
զաղաւնին
որ
լինի
իա .
եւ
Ե
օր
աւելեացն
որ
լինի
տ
արի
մի։
Եւ
երկրորդ
ամիս
ասէ
զեբրայեցւոցն
որ
է
իար։
Եւ
է
երրորդ
ասէ
զթիւ
ամսոյն
Նոյի
որ
է
թշրին։
Եւ
ի
միւս
տարին
ի
նոյն
քանիս
ամսոյն
որ
մտին
ի
նոյնն
ելին
ի
տապանէն։
Հարց։
Կերակուր
կերի՞ն
ի
տապանին,
թէ
ոչ։
Պատասխան։
Ո՛չ
կերին.
զի
թէպէտ
ժողովեաց,
սակայն
ո՛չ
կերին.
այլ
շնորհօքն
Աստուծոյ
կացին
որպէս
մանուկն
յարգանդի
մօրն
ապրի։
Հարցումն։
Զի՞նչ
տայր
լոյս
ի
տապանին։
Պատասխան։
Ոմանք
ձեղուն
ասեն
յապակէ՛
շինեալ։
Եւ
այլք
ակն
կայծ,
կամ
բիւրեղ։
Եւ
այլք
զնշխարս
նախահօրն
Ադամայ
ասեն.
զի
յԱստուծոյ
ձեռացն
էր
յօրին
եալ՝
լո՛յս
տայր
նոցա։
Եւ
թէ
չունիս
հաւատ
զփտեալ
փայտն
տե՛ս
ի
գիշերի։
Իսկ
ի
մերս
տապանի՝
ակն
է
լուսատու
եւ
միտքն։
Հարց։
Ագռաւն
զի՞նչ
եղեւ։
Պատասշան։
Ոմանք
ասեն
թէ
խեղդեցաւ
ի
ջուրն.
եւ
ընդ
բերանն
յղացեալ
էր
զուգակիցն։
Եւ
կամ
ի
գէշք
մարմնոյ
կենդանոյ
ինչ։
Կամ
որպէս
ասեն
թէ՝
Ներսէս
անուն
արուեստաւոր
տապանին՝
շինեաց
իւր
տուն
ի
վերոյ
կողմանէ.
եւ
զի
ո՛չ
էր
հրամանաւն
Աստուծոյ՝
սատակեցաւ
նա
անդ,
եւ
զնորա
գէշն
ուտէր
ագռաւն։
Հարց։
Յո՞ր
աշխարհի
է
տապանն։
Պատասխան։
Ասեն
թէ՝
գոն
այլ
հոմ
անուն
Մասիս
եւ
Արարատ.
որպէս
կորդուաց
լեառն
եւ
ի
Պաղէստին
եւ
ի
Գամիրս։
Այլ
ճշմարտութիւնն
յայտնապէս
ի
մերս
Մասիս
ցուցանէ։
Նախ՝
զի
սա՛
Այրարատ
լսի։
Երկրորդ՝
զի
ո՛չ
ոք
կարէ
ելանել
եւ
տեսանել։
Երրորդ՝
նշանն
սրբոյն
Յակոբայ
մծբնայ
հայրապետին.
եւ
գեօղն
արկուռի՝
ուր
տնկեաց
այգ
ի.
եւ
քաղաքն
նախ
իջեւան,
ուր
ինքն
Նոյ
հանգուցեալ
է
ի
տապանի։
Չորրորդ՝
յայտ
է,
զի
աշխահս
հայոց
բ
գետով
եւ
տապանաւն
առաւելու
քան
զբազումս։
Նախ՝
զի
իմաստութեան
են
պատճառք.
զի
տեսանելով
զսոսա՝
զարարչութիւնն
Աստուծոյ
ի
միտ
ածեմք։
Եւ
երկրորդ,
զի
գ
բարեխօս
ուն
իմք
առ
Երրորդութիւնն
սուրբ։
Զի
որպէս
տապանաւն
պահեաց
զտունն
Նոյի
հայր
Աստուած,
պահեսցէ
եւ
զմեզ։
Եւ
բ
գետն
ի
բանն
եւ
ի
հոգին
սուրբ
որ
բղխեն
ի
հօրէ.
զի
հրաւիրակք
են
մեզ՝
յակն
տանելով
ուստի
բղխեն
սոքա։
