Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զի՞նչ նշանակէ շնորհն։
       Պատասխան։ Շնորհն երբեմն ի տեղի ողջունի դնի. ըստ այնմ թէ. «Շ նո՛րհք ընդ ձեզ եւ խաղաղութիւն ». որով հոգին սուրբ տըւեալ լինի։
       Երբեմն ըզմարմնական տուրս շնորհք կոչէ. ըստ այնմ թէ. «Զնոսա առաքեցից տանիլ զշնորհն ձեր յԵրուսաղէմ»։
       Երբեմն ի տեղի գոհութեան է. ըստ այնմ թէ. «Շնո՛րհ ունիմ այնմիկ որ զօրացոյցն զիս»։
       Երբեմն զնեղու թիւնն ասէ. ըստ այնմ թէ. «Նշդեհակից եղեւ ի շնորհս յայս ». այսինքն ի նեղութիւնս եւ ի վիշտս։
       Երբեմն զթողութիւնն ասէ՝ ըստ այնմ. «Զի թէ ումեք շնորհիցէք՝ եւ ես»։
       Երբեմն զօգնականութիւնն ասէ. ըստ այնմ. «Զի ի մազմադէմ շնորհացն որ ի մեզ՝ բազմօք յաճախեսցին գոհութիւն քն վասն ձեր»։
       Երբեմն զքարոզութիւնն ասէ. ըստ այնմ. «Շնորհքն յաճախեալ ի բազմաց գոհութենէ առաւելասցին ի փառս Աստուծոյ»։
       Երբեմն զնշան եւ զարուեստն կոչէ. ըստ այնմ. «Ո՛չ մարմնեղէն իմաստութեամբ, այլ շնոհօք Աստուծոյ շրջեցաք յերկրի»։
       Երբեմն զհաւատն եւ զսէր ն կոչէ. ըստ այնմ թէ. «Գործակից եմք շնորհացդ ձերոց ». այսինքն հաւատոց, եւ թէ. «Նախանձաւոր լերուք շնորհացն որ լաւն են ». այսինքն է սէրն։
       Երբեմն զզանազան պարգեւս հոգւոյն՝ զոր յաւազանէն տայ մարգարէութիւն՝ քահանայութիւն՝ լեզուաց գիտութիւն. ըստ այնմ. «Թէպէտ եւ բա ժինք շնորհա՛ց են՝ այլ հոգի նո՛յն է»։ Ուր եւ թըւէ՛ ասելով. «Ումեմն ի հոգւոյն տըւեալ է բան իմաստութեան, այլում բան գիտութեան », եւ այլն։
       Հարց։ Զի՞նչ է շնորհ քահանայապետութեան։
       Պատասխան։ Ասեմք առ այս եթէ՝ զինչէն՝ անուամբ կամ սահմանաւ ճանաչի։ Եւ անունն յայտնի ՛ է ըստ ինքեան։ Իսկ զսահմանն այսպէս դնեն, թէ. «Շնորհ քահանայապետութեան է կարգ սրբազան, հանճար եւ ներգործութիւն յԱստուածատեսակ նմանութիւնն ըստ կարողութեան»։
       Այլ ի վերայ այսմ հարցաքննելի՛ է երիս իրս։ Նախ՝ թէ շնորհս այս անե՞ղ է թէ եղական։ Երկրորդ՝ մի՞ է թէ բազում։ Երրորդ՝ անչա՞փ է թէ չափաւոր։
       Վասն առաջնոյն գիտելի եւ է, զի ամենայն շնորհ բղխո՛ւմն է եւ ճառագայթ, յանեղական լուսոյն իջեալ առ էակս ամենայն իմանալի եւ զգալի. եւ զարդարէ՛ զսոսա ըստ նմանութեան այնմ պարգեւեալ շնորհի։
       Եթէ ըստ բնութեան՝ եւ եթէ անձնական. ի հրեշտակս եւ ի մարդիկս։ Այլ արդ՝ շնորհքն ըստ իւրում ինքնութեան է՛ անեղ՝ յանեղ է էն յառաջեալ, եւ նախախնամաբար եղելոցս հաղորդի, եւ յիւրմէ էութենէն ո՛չ փոփոխի։
       Վասն երկրորդին մի՞ է թէ բազում, ասեմք եթէ՝ ի սկիզբն մի է ըստ էութեան ի միոյ պատճառէ յառաջ եկեալ. ե ւ ի բազումս բազմացեալ ըստ որակութեան. որպէս Է արփեան եւ ըստ աստիճանաց։ Եւ դարձեալ՝ զբազումքս միաւորէ՛ ինքեամբ՝ առ պատճառն իւր. որպէս լոյս արեւու ի բազում տեսութիւնս։
       Վասն երրորդին անչա՞փ է թէ չափաւոր՝ գիտելի՛ է, զի անչա՛փ է շնորհն ըստ իւրում ինքնութեան. ա յլ չափաւորի՛ ըստ տըւողին կամաց եւ ըստ ընդունողին կարեաց. որպէս բան մարդոյ ի լսելիս։
       Նոյնպէս է պազութիւնն՝ անփոփոխութիւնն՝ եւ այլն։