Ո՞րք
են
որ
ասեն
քաւարան
հրոյ.
եւ
զի՞նչ
է
պատճառն։
Պատասխան։
Ընդհանուր
ամենայն
վարդապետք
ուղղափառաց
համաձայնեալ
աստուածեղէն
գրոց՝
ո՛չ
ասեն
քաւարան
հրոյ։
Այլ
միայն
վարդապետք
Ֆռանկաց
տարաձայնեալ
ամենեցունց
համբաւեն
զբերքաթուրն։
Եւ
վասն
Դ
պատճառի
ո՛չ
ասեմք
քաւարան
հրոյ։
Նախ՝
զի
ընդդէմ
է
սուրբ
գրոց
եւ
ուղափառ
վարդապետաց
որպէս
ցուցանի
յառաջիկայդ։
Երկրորդ,
զի
բառնայ
զերկրորդ
գալուստն
Քրիստոսի
եւ
զհատուցումն
դատաստանին։
Զի
յորժամ
ոմանք
քաւին
եւ
մտցեն
յարքայութիւն,
եւ
ոմանք
ի
տանջանս
յաւիտենից,
ա՛յս
է
հատուցումն։
Եւ
վասն
զի
մի
օր
է
հատուցումն
եւ
ոչ
յամենայն
օր
ասացաւ
ի
վերոյ։
Երրորդ՝
զի
ընդունայն
լինին
աղօթք
եւ
տուրք
եւ
այլ
օժանդակութիւնք
եկեղեցւոյ՝
յորժամ
ինքեանք
քաւեսցեն։
Չորրորդ՝
զի
յայտնապէս
զրկէ
զժողովուրդն
ի
փրկութենէ,
եւ
ծուլութեամբ
ընկղմէ
ի
մեղս.
զի
վասն
անտի
քաւարանին
աստ
ո՛չ
պահեն
եւ
ո՛չ
աղօթեն.
եւ
անդ
ի
դժոխս
ի
դժոխս
մատնին։
Իսկ
որք
հաստատեն
զքաւարան
հրոյ՝
չորիւք
մեղանչեն
ինքեանց։
Նախ՝զի
քակեն
զխոստովանութիւն
յեկեղեցւոյ
եւ
ի
քաւարանն
ապաւինեալ
կորնչին
մեղօք։
Երկրորդ՝
զի
առանց
ահի
եւ
ամօթոյ
զմեղս
գործեն.
զի
որք
զպատիժ
այսմ
կենացս
ակն
ունին
առնուլ՝
երկնչին
ի
չարեաց
կամ
սակաւ
առնեն։
Իսկ
որ
յանմերձ
ունիցին
ակն,
յումեքէ
ոչ
երկնչին։
Երրորդ,
զահ
դատաստանին
որ
ամենեցուն
երկնչիլ
տայ
ի
մեղաց,
նոք
քաւարան
ասելով
բառնան
զերկիւղ
դատաստանին։
Չորրորդ,
զի
ոչ
ինչ
համարին
զաստուածային
իշխանութիւն
որ
յեեկեղեցի
եդեալ.
«զոր
միանգամ
կապիցէք
յերկրի՝
եղիցի
կապեալ
յերկինս.
եւ
զոր
արձակիցէք
յերկրի՝
եղիցի
արձակեալ
յերկինս»։
Եւ
զքաւարանին
զօրութիւն
առաւել
ասեն
քան
զՔրիստոսի։
Վկայութիւնք
թէ
ոչ
է
Քաւարան
հրոյ։
Նախ՝
մարգարէն
զնոյն
երկրորդէ։
«Ահա
ժամանակ
ընդունելի.
ահա
օր
փրկութեան.
մի
եւ
մի
իւիք
տայցէք
պատճառս.
զի
մի
արատեսցի
պաշտօնն»։
Արդ՝
եթէ
ճշմարիտ
է
մարգարէն
եւ
առաեալքն,
զի
ահա
աստ
է
ընդունել
զապաշխարութիւն
եւ
փրկել
զհոգիս.
ապա
սո՛ւտ
են
որք
անդ
ասեն
փրկութիւն
եւ
քաւարան։
Երկրորդ,
ասէ
Պետրոս
ի
կաթողիկէն՝
«գիտէ
Տէր
զաստուածապաշտս
փրկել
ի
փորձութենէ.
եւ
զանիրաւս
պահել
ի
տանջանս
յաւուրն
դատաստանի»։
Եւ
մեկնիչն
ասէ,
աստուածապաշտ
են
որք
խոստովանին
զմեղս.
զոր
գիտէ
Տէր
յայսմ
աշխարհի
փրկել
առանց
քաւարանի
հրոյ։
Եւ
անիրաւք
որ
ո՛չ
խոստովանին
զմեղս,
նոքա
ո՛չ
զերծանին
ի
ձեռաց.
այսինքն
պատժոցն
Աստուծոյ.
զի
ահ
մեծ
է
անկանիլ
ի
ձեռս
Աստուծոյ
կենդանւոյ
յանաչառ
դատաստանին
եւ
ո՛չ
այժմ։
Երրորդ,
Եսայի
ասէ,
«ասա՛
դու
զանօրէնութիւնս
քո
եւ
արդարասցիս.
եւ
զմեղս
քո
այլ
ո՛չ
եւս
յիշեցից»։
Եւ
Դաւիիթ
զնոյն
երկրորդ
է.
«ասացի
թէ
պատմեցից
ինձէն
զմեղս
իմ.
եւ
դու
թողցես
զամենայն
ամբարշտութիւնս
մեղաց
իմոց»։
Ապա
ուրեմն
խոստովանութեամբ
քաւին
մեղքն
եւ
ո՛չ
հրով։
Չորրորդ,
ասէ
Տէր՝
«զոր
կապիցէք
յերկրի՝
եղիցի
կապեալ
յերկինս.
եւ
զոր
արձակիցէք
յերկրի՝
եղիցի
արձակել
յերկինս»։
Ապա
ուրեմն
որք
աստ
խոստովանութեամբ
արձակին
ի
մեղաց,
անդ
ազատեալ
են
ի
տանջանս։
Հինգերորդ,
հոգի
եւ
մարմին
ի
միասին
գործեն
զմեղս
որպէս
ասացաւ
ի
վերոյ.
իսկ
հոգին
միայն
ո՛չ
կարէ
քաւել
զանչափ
մեղս։
Եւ
այն
զի
պատճառ
մեղաց
առաւել
մարմինն՝
քան
թէ
հոգին
լինի։
Եւ
ո՛չ
է
ի
դէպ
թէ
հոգին
ըստ
ինքեան
վճարէ
զպարտս
մարմնոյն.
ապա
ո՛չ
հէ
անդ
քաւարան։
Վեցերորդ,
զի
մահն
սկիզբն
է
անփոփոխ
կենացն.
զի
ո՛չ
կարէ
փոխիլ
ի
մեղաց
յարդարութիւն
որպէս
եւ
հրեշտակք
յետ
անկմանն
ո՛չ
կարացին
փոխիլ
յարդարութիւն։
Զի
անկումն
նոցա
մահ
է
նոցա
ասէ
Նիւսացին
Գրիգոր։
Նոյնպէս
եւ
հոգին
յետ
բաժանման
մարմնոյն
ո՛չ
կարէ
քաւել։
Եօթներորդ,
ասէ
մարգարէն
«ո՛չ
թէ
մեռեալք
խոստովան
լիցին
քեզ.
եւ
ո՛չ
օրհնեսցեն
զքեզ»։
Ա՛րդ՝
եթէ
մեռեալք
ո՛չ
խոստովանին
եւ
ո՛չ
օրհնեն.
ապաեւ
ո՛չ
ապաշխարեն
եւ
ո՛չ
քաւեն
ըստ
ինքեան
զմեղս։
Եւ
Դաւիթ
ասէ.
«հոգի
որ
ելանէ՝
ո՛չ
եւս
դառնայ».
այսինքն
ո՛չ
դառնայ
յայժմու
վարս
աշխարհի
եւ
ո՛չ
ապաշխարել
կարէ
ասէ
մեկնիչն։
Ութերորդ՝
ապաշխարութիւնն
խնդրէ
մարմնական
տանջանք
ի
մարմնական
գործիս։
Այլ
հոգի
դատարկ
ի
քաւարանին
աչս
ո՛չունի
զի
լացցէ
որով
յարատ
հայեցաւ.
եւ
ոչ
մարմին
զի
պահեսցէ
եւ
աղօթեսցէ։
Այք
եւ
ո՛չ
զղջումն.
զի
հոգին
ինքն
ըստ
ինքեան
ո՛չ
կարէ
զղջալ։
Այլ
պարտի
ապաշխարութիւն
կամաւ
գոլ.
իսկ
ի
քաւարանն
հրկիւ
տանջի։
Ապա
ուրեմն
ո՛չ
գոյ
քաւարան
հրոյ։
Իններորդ,
հուր
քաւարանին
պատիժ
է
մեղացն
ըստ
նոցա։
Արդ՝
եթէ
մարմինն
եւս
գործեաց
զմեղս,
պարտ
է
եւ
նմա
կրել
պատիժ.
եւ
յայտ
է
զի
մեռելութիւնն
բնութեանս
է
պատիժ
եւ
ո՛չ
մարմնոյն։
Իսկ
արդ
ի
յարութեան
հարկ
է
զի
միանգամ
տանջեալ
հոգին՝
միւս
եւս
ընդ
մարմնոյն
տանջեսցի
որ
է
անհնար.
կամ
ո՛չ
է
արժան
միաւորիլ
ընդ
մարմնոյն.
զի
նա
քաւեալ
է
եւ
սա
ոչ.
մինչեւ
մարմինն
եւս
տանջեսցի
եւ
քաւեսցի.
որ
է
անպատշաճ
երկոքինն։
Տասներորդ,
որք
գտանին
կենդանի
յաւուրն
դատաստանին,
ո՛չ
երթիցեն
ի
քաւարանն.
զի
մինչեւ
ցօրն
ցայն
ասեն
զքաւարանն.
այլ
առ
ժամայն
ի
փառս
կամ
ի
տանջաննս։
Նոյնպէս
եւ
այժմ
որքան
ի
մարմնի
եմք՝
գոյ
հնար
քաւութեան.
իսկ
յետ
մահու
ոչ
է
քաւարան
հրոյ։
Տասն
եւ
մի,
պատժոյն
մեղաց
չափ
եւ
ժամանակ
գոյ
ըստ
իւրաքանչիւրիցն.
որպէս
յայտ
է
ի
կանոնս։
Ա՛րդ
ի
քաւարանն
ոչ
է
ժամանակ.
զի
ժամանակն
յարեգակնէ
եւ
ի
լուսնէ
լինի.
իսկ
անդ
ո՛չ
գոյ
այս
ամենայն.
ապա
ուրեմն
դժոխքն
է
անտի
պատիժ
որ
է
յաւիտենական
եւ
անզերծանելի.
եւ
ո՛չ
գոյ
քաւարան։
ՏասնԲ,
հարցանեմ,
հուր
քաւարանին
ժամանակեա՞յ
է
թէ
յաւիտենից։
Զի
թէ
յաւիտենից
է,
տանջանք
է
եւ
ո՛չ
քաւարան։
Իսկ
թէ
ժամանակեայ,
ընդդէմ
ասէք
աստուածային
բանին.
զի
Տէրն
մի
հուր
ասաց.
եւ
զայն
յա
ւիտենից.
ըստ
այնմ,
«երթայք
յինէն
ի
հուրն
յաւիտենից»։
Ապա
ուրեմն
ո՛չ
գոյ
քաւարան.
եւ
ո՛չ
հուր
ժամանակեայ
տանջիչ։
ՏասնԳ,
ողորմութեամբն
Աստուծոյ
զերծանի
ոք
ի
մեղաց.
եւ
արժանաւորի
արքայութեան։
Ա՛րդ
ողորմութիւն
Աստուծոյ
է
այսմ
աշխարհի
որքան
կենդանի
եմք.
իսկ
մեռեալ
եւ
անդ
գնացեալ
արդարութիւն
է
յայտնի
եւ
ոչ
ողորմութիւնն.
ապա
ուրեմն
ո՛չ
գոյ
հնար
զերծանելոյ
անտի։
Եւ
զի
ո՛չ
գոյ
ողորմւոթիւն
անդ՝
յայտ
է
ի
յիմար
կուսանացն։
Եւ
ո՛չ
զերծումն
ի
տանջանաց.
որպէս
յայտ
է
ի
մեծատանէն։
Չորեքտասաներորդ,
զի
թէ
մեղաւորացն
գոյ
հնար
արտաքս
գալ
ի
հրոյն
եւ
երթալ
յարքայութիւն.
հետեւի
զի
եւ
արդարքն
կարեն
ելանել
յարքայութենէն
Աստուծոյ
եւ
գնալ
ի
դժոխքն։
Եւ
զի
ո՛չ
գոյ
հնար՝
ա
սաց
Աբրահամ
առ
մեծատունն,
«ո՛չ
կարեն
աստի
այդր
գալ,
եւ
ո՛չ
այտի
աստ։
Ապա
ուրեմն
ո՛չ
գոյ
քաւարան
հրոյ։
Հնգետասաներորդ,
զի
թէ
գոյ
քաւարան
այժմ
հոգւոյ՝
ապա
ո՛չ
է
բոլոր
դատաստան
ի
կատարածի.
զի
այժմ
մասին
քննութիւն
է
հոգւոյ
եւ
յայնժամ
մասին
մարմնոյ։
Իսկ
թէ
բոլորեւ
բոլորից
դատասատանն
է
ի
կատարածի.
ապա
ուրեմն
այժմ
ո՛չ
է
քննութիւն
մասնաւոր
հոգւոյ։
Այլ
եւ
թէ
գոյ
քաւարան՝
ո՛չ
գոյ
դատաստան.
զի
զգործ
դատաստանին
այժմ
կատարէ
որպէս
ցուցաւ
ի
վերոյ։
Այլ
թէ
ոչ
գոյ
դատաստան,
նաեւ
ոչ
յարութիւն
մարմնոյ.
եւ
ոչ
հատուցումն
գործոյ.
ապա
եւ
ո՛չ
գալուստն
Քրիստոսի
որպէս
ասէ
սուրբն
Կիւրեղ։
Իսկ
թէ
այժմ
հոգւոյն
եղեալ
է
դատաստան,
եւ
հատուցումն
ըստ
գործոց,
եւ
արդարոցն
փառք
եւ
մեղաւորացն
տանջանք.
եւ
յայնժամ
մարմնոյն
որպէս
ասեն
նոքա.
ապա
ի
յարութեանն
ո՛չ
բոլոր
մարդոյն
հատուցումն.
այլ
մարմնոյն
միայն
որպէս
ցուցաւ։
