Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Աստուածաբանութիւն  
Դիտել
Գտի զԴաւիթ այր ըստ սրտի իմում, որ արասցէ զամնայն կամս իմ»։ Այսինքն որպէս սիրտ իմ առնէ զիրաւունս եւ զարդարութիւն։ Որ օրինակաւ ակն արկէ ի Տէր մեր ի մարդացեալ բանն. որոյ գործք ձեռացն արդարութիւն եւ իրաւունք են։ Եւ բազում իրօք օրինակն համեմատի առ ճշմարտութիւն։
       Նախ՝ զի որդի է յԵսսեայ. որ է պտուղ կղզւոյ. եւ Տէրն մեր եղեւ պտուղ Մարիամու ցամաքեալ ի խոնաւութեանց կենցաղոյս։
       Երկրորդ՝ կոչի Դաւիթ որ է՛ սիրեցեալ եւ բաւական ձեռօք։ Եւ Տէր մեր սիրեցեալ ի հօրէ եւ ի մարդկանէ իբր զորդիս մի եղջերոյ. եւ նա՛ է բաւական յամենայն գործս եւ ի պարգեւս։
       Երրորդ, նա՛ է հովիւ հօտից, եւ Տէր մեր հովիւ կոչեցաւ իմանալեացն վերնոց եւ մարդկան մոլորելոց։
       Չորրորդ, ի հովւութենէ օծաւ թագաւոր եւ Տէր մեր նա՛խ քարոզեաց, եւ ապա ժողովեաց. եւ տիրեաց յերկինս եւ յերկրի։
       Հինգերորդ, նա՛ փոքրեւ կրտսեր եղբարցն։ Եւ Տէր մեր երկրորդ Ադամ. եւ փոքրիկ կոչեցաւ քան զհրեշտակս եւ առաւել պատուեցաւ։
       Վեցերորդ, խոտեցաւ Սաւուղ եւ ընտրեցաւ Դաւիթ։ Խոտեցաւ հին օրէնքն, եւ ընտրեցաւ նորս։
       Եօթներորդ, զառաջինն օծաւ ի Բեթլէհէմ։ Եւ Տէր մեր ի ծնունդն կոչեցաւ օծեալ ի հրեշտակէն։
       Ութերորդ, ի ձեռն Սամուէլի եւ իւղով օծաւ։ Եւ Տէր մեր ի հօրէ օծաւ եւ հոգւով սրբով։ Իններորդ, խաղաց հոգին ի վերայ Դաւթի, եւ աղաւնակերպ հոգին ի վերայ Քրիստոսի։
       Տասներորդ, մանուկ խարտեաշ եւ տեսլեամբ գեղեցիկ։ եւ «եղբօր որդին իմ կարմիր է եւ սպիտակ». որ նշանակէ զանմեղութիւն եւ զմահն. այլ եւ զաստուածութիւն եւ զմարդկութիւն միաւորեալ։ Իսկ «տեսլեամբ գեղեցիկ», զի նստի յերկինս եւ հայի յանդունդս։ Եւ հայելով ի հիւանդս բուժէր, եւ զմեղաւորս սրբէր։
       Մետասաներորդ, ի բերանոց գազանաց կորզէր զհօտս. եւ Տէր մեր փշրելով զժանիս մեղաւորին, կորզեաց զհաւատացեալս իւր։
       Երկոտասաներորդ, եթող զոչխարսն ի տուարածսն։ Եւ Տէրն զիննսուն եւ զինն յանապատին։
       Երեքտասաներորդ, եհար զԳողիաթ զնախատիչն Իսրայէլի։ Եւ Տէրն զսատանայ նախատիչ մարդկան ազգի։
       Չորեքտասաներորդ, ցպով եւ պարսաքարով ել ընդդէմ գողիաթու։ Եւ Տէր մեր խաչիւ որ վէմ կոչեցաւ, եւ ի ձայն բարձր աղաղակեաց եւ արձակեաց զհոգին։
       Հնգետասաներորդ, Ե ողորկ քար էարկ ի մախաղն։ Ե զգայութիւնք անբիծ եւ անարատ մարմնոյն։
       Վեշտասաներորդ, դարձեալ Խ օր արձանացաւ գողիաթ։ Եւ զՏէրն Խ օր փորձեաց սատայ։
       Եօթն եւ Ժ, անդ միով քարամբ է հար։ Եւ աստա մի բնիւ բերանոյ ի պարսէ լեզուին։
       Ութ եւ Ժ, զօրացաւ Դաւիթ անուամբ Աստուծոյ։ Եւ Տէր մեր զօրութիւն է հօր Աստուծոյ։
       Ինն եւ Ժ, սրովն գողիաթու սպան զնա։ Եւ Տէր մեր սրով մահուան սպան զիշխանն մահու։
       Քսաներորդ, կոխեցին զայլազգիսն Իսրայէլ եւ Յուդայ։ Եւ խոստովանօղք Քրիստոսի զդեւս այլազգիսն։
       Քսան եւ մի, եւ հարին մինչեւ ի դրունս գեթայ։ Եւ հաւատացեալք մինչ ի դրունս դժոխոց. եւ եղեն ի տեսիլ ամենայն մսեղեաց։
       Քսան եւ Բ երկոքին դուստրն խօսեցաւ Դաւթի, եւ կրտսերն տուաւ։ Եւ փեսային Քրիստոսի կրկին խօսեցաւ եկեղեցի եւ նորս տուաւ։
       Քսան եւ Գ, զօրաւոր կարգեցւ Դաւիթ։ Եւ Տէր մեր գլուխ զինուորաց եկեղեցոյ։
       Քսան եւ Դ, Դաւիթ հալածեցաւ ի Սաւուղայ։ Եւ որդի նորա յորդւոց նորա։
       Քսան եւ Ե, այսնչար խեղդէր զՍաւուղ. եւ նոյն այսն զորդիսն Սաւուղայ յաւուրս Տեառն։
       Քսան եւ Զ, Դաւիթ դիւրէր Սաւուղայ։ Եւ որդի նորա Որդւոց նորա։
       Քսան եւ Է, Սաւուղ փոխանակ պատուելոյ խորհէր Դաւթի չարիս. եւ որդիքն Սաւուղայ որդւոյն Դաւթի փոխանակ երկրպագելոյ, ասէին «եկայք արկցուք փայտ ի հաց մարմնոյ նորա, եւ ննջեսցուք զյիշատակս նորա»։
       Քսան եւ Ը, ձգեաց Սաւուղ զգեղարդն Դաւթի, եհար զորմն եւ ապրեցաւ Դաւիթ։ Եւ որդիքն Սաւուղայ հարկանել ետուն զկողս Տեառն եւ ո՛չ վնասեցին աստուածութեան նորա։
       Քսան եւ Թ, հարեալ որմն վկայեաց թէ սպանօղ է Դաւթի Սաւուղ։ Եւ չարչարեալ եւ մեռեալ մարմինն վկայէ թէ աստուածասպանք են հրէայքն։
       Երեսուներորդ, կացոյց Սաւուղ պահապան Դաւթի։ Եւ կացուցին պահապան գերեզմանին Քրիստոսի։
       Երեսուն եւ մի, գիշերի ընդ պատուհանն ել, թողեալ զպատանսն յանկողնի։ Եւ Տէրնի գիշերի յարուցեալ եթող զկտաւն ի գերեզմանին կնքեալ։
       Երեսուն Բ, յետոյ առ Սամուէլ ի Նաւաթ գնացեալ եւ հոգի Աստուծոյ խաղացեալ. եւ Տէր մեր առ հայր ի յերկինս ելեալ, եւ յառաքեալսն զհոգին առաքեալ։
       Երեսուն Գ, Դաւիթ մարգարէ է մարգարէանային. եւ որդի Դաւթի յողոգոմեանն աղաղակէին։
       Երեսուն եւ Դ, Դաւիթ թաքեաւ Գ օրեայ առ վիմին։ Եւ Տէրն Գ օրեայ ի գերեզմանին։
       Երեսուն եւ Ե, հաստատեաց զուխտն առ Յովնաթան եւ Մելքօղ։ Եւ Տէրն եղբարց իւրոց եւ եկեղեցւոյ. «որպէս հայր ինձ ուխտեաց՝ եւ ես ձեզ ուխտեմ» ասէ։
       Երեսուն եւ Զ, պահեցաւ սուրն գողիաթու ի խորանն։ Եւ խաչն փրկական ի յեկեղեցի։
       Երեսուն եւ Է, զհաց սրբութեան մանկանցն։ Եւ Տէրն զհացն եւ երկնային հաւատացելոց։
       Երեսուն եւ Ը, Ե նկանակն եւ սուրն։ Այսինքն պատճառ կենաց եւ մահու անարժանից եւ արժանաւորաց։
       Երեսուն եւ Թ, Դաւիթ այլակերպեցաւ ի մէջ այլազգեաց։ Եւ Տէրն անարգեցաւ ի խաչին։
       Քառասուներորդ, Սաւուղ բազում անգամ խնդրէր զԴաւիթ եւ ո՛չ կարէր ըմբռնել։ Եւ որդիքն Սաւուղայ զՏէրն. զի ո՛չ էր հասեալ ժամ նորա։ Այլ եւ Դաւիթ եգիտ զՍաւուղ եւ զզօրսն նորա, իքուն եւ ո՛չ վնասեաց. այլ զէնն էառ։ Եւ Տէրն ո՛չ կամի զմահ որք ննջեն ի մեղս. այլ զպատճառս մեղացն հանէ։ Դաւիթ բարի արար չարին Սաւուղայ. եւ որդի Դաւթի չարչարողացն զնա։ Դաւիթ պաշարեցաւ յայրին։ Եւ Տէրն մեր ի դժոխս եւ քակեաց զնա։ Դաւիթ ելեալ ի բարձր տեղի աղաղակեաց առ Սաւուղ՝ «ո՞ւր է գեղարդն քո»։ Եւ Տէր մեր ել ի յերկինս աղաղակեաց «ո՞ւր է մահ յաղթութիւն քո»։ Դաւիթ եթող զհրէաստան եւ բնակեցաւ յայլազգիս։ Եւ որդի նորա եթող զհրէայս եւ հանգեաւ ի հեթանոս։ Դաւիթ չորս ամ բնակեցաւ ի գէթ մինչ մեռաւ Սաւուղ։ Եւ Տէր մեր յԵգիպտոս՝ մինչ մեռաւ Հերովդէս։ Կոտորեաց Սաւուղ զքահանայս վասն Դաւթի։ Եւ Հերովդէս զմանկունսն Բէթլէհէմի։ Դաւիթ եհար զամաղէկ որ գերեաց զհրէայսնեւ զայլազգիս։ Եւ Տէր մեր եհար զգերիչն հրէից եւ հեթանոսաց։ Դաւիթ դարձոյց զերկու կանայս եւ զամենայն աւարն։ Եւ որդի նորա զԲ դասս հաւատացելոց եւ զամենայն հոգիսն ազատեաց։
       Յիսներորդ, կոչեաց զանունն աւար Դաւթի։ Եւ այս ազատութիւն Քրիստոսի։ Այլ եւ օրհնութիւն բաշխեաց յաւարէն ամենայն ծանօթից։ Եւ Տէրն առեալ աւար բաշխեաց պարգեւս որդւոց մարդկան։ Դաւիթ երեսնամեայ թագաւորեաց։ Եւ Տէր մեր Լ ամեայ մկրտեցաւ եւ ի գերեզմանէն յարեաւ։ Երիցս օծաւ Դաւիթ։ Եւ որդի նորա ի յարգանդի, եւ ի Յորդանան, եւ ի վերայ խաչին արեամբ։ Դաւիթ ԼԳամ թագաւորեաց. եւ Տէր մեր մարմնով ի վերայ երկրրի։ Թագաւորեաց նախ Է ամ ի վերայ Յուդայ, եւ ապա ամենայն Իսրայէլի։ Եւ Տէր մեր յեօթն դարոյս թագաւորէ հաւատացելոց, եւ ի վախճանի ամենայնի. յորում «ամենայն լեզու խոստովանեսցի Տէր զՅիսուս» ասէ առաքեալն։ Քառասուն ամ թագաւորեաց Դաւիթ, որ է չորիցս Ժ։ Եւ սկիզբն եւ եւ կատարումն ամենայնի է Տէր մեր։ Դարձեալ, ժամանակն ունի մասունս երիս մշտնջենաւորն։ Եւ դարձեալ յաւիտենական է բանն. եւ ժամանակեայ մարմինն. եւ մշտնջենաւոր հոգին. եւ անքակտելի միութիւն ցուցանէ մեզ զչորս թուոյն։ Եւ ամենայնիւ կատարեալ գոյացութեամբ։ Դաւիթ արար յողորմութիւն կաղացն եւ կուրացն յեբեսացոց։ Եւ Տէր մեր բժշկեաց զկաղս եւ զկոյրս որ «որդի Դաւթի» աղաղակէին։ Դաւիթ էառ զԵրուսաղէմ եւ շինեաց իւր տուն։ Եւ Տէրն զվերինն Երուսաղէմ, եւ ետ իւրայնոցն զխաղաղութիւն։
       Վաթսուներորդ, մարտեաւ ընդ Ադրիազարու եւ սպան եւ քակեաց զկառս նորա, եւ զթագն եդ ի գլուխ իւր. եւ Տէրն մարտեաւ ընդ Բելիարայ եւ յաղթեաց մահու. եւ քակեաց զդժոխս. էառ աւար զգերեալսն եւ էհան յարքայութիւն երկնից. տալով նոցա զանթառամ պսակն։ Դարձեալ հալածեցաւ յԱբիսողոմայ։ Եւ Տէրն յորդոց ժողովրդեան իւրոյ։ Դաւիթյետ յերկուց ամաց ետես զԱբիսողոմ։ Եւ Տէրն զմեղաւորս յետ ապաշխարութեան հոգւոյ եւ մարմնոյ։ Այլ եւ յետ աստեացս եւ մահուտեսանէ ի դատաստանիս։ Խորհի Ակիտոփէլ չար վասն Դաւթի եւ խեղդի։ Եւ Յուդայ վասն Տեառն խորհեցաւ եւ խեղդեցաւ։ Անարգէ Սիմէի զԴաւիթ։ Եւ զՏէրն «վահ որ քակէիր զտաճարն»։ Հետիոտս փախեաւ եւ ծածկեալ գլխով. եւ նոյնպէս Տէրն ի խաչին։ Դաւիթ երիցս սուգ էառ մեռելոյ։ Եւ Տէրն ի վերայ Երուսաղէմի եւ ի գերեզմանն Ղազարու եւ մերձ ի խաչն։ Երկու յաւանակն Սիբայի։ Էշն եւ յաւանակն Յիսուսի։ Սադովկ եւ Աբիաթար։ Աննա եւ Կայիափա. որ եւ աղջիկն հետազօտեալ։ Դաւիթ հալածեալ ի Սաւուղայ եւ յԱբիսողոմայ։ Եւ Տէր մեր յանհաւատից եւ հերձուածողաց։
       Եօթանասներորդ, յերիս առաջս զօրօք յաղթեաց թշնամեաց։ Եւ Տէրն մարմնով եւ հոգւով եւ աստուածութեամբ յաղթեաց։ Այլ եւ Դաւիթ անյիշաչար եղեւ Սիմէի նախատչի։ Եւ Տէրն խաչողաց իւրոց աղօթէր։ Դարձոյց ի Յորդանանու զԲերզելի որ տասամբն կերակրեաց զԴաւիթ։ Ի տիպ հին օրինացն Ժ բանեան զոր կատարեաց Քրիստոս։ Եւ Եփրեմեանցն զկարգելն առ Յուդա։ Ի ցոյցս հրեշտակացն յորժամ արար փրկութիւն մարդկան ազգի։ Ընդ վզեալ Սաբէի եւ կորուսեալ ի կնոջէ։ Եւ սատանայի կործանեալ յիմաստութիւն կուսէ։ Յաղթեաց Դաւիթ հնգից հսկայիցն։ Եւ Տէրն մեր իշխանացն զգայութեանց։ Դաւիթ ծարաւեալ ջրոյն Բեթլէհէմի ծնիցելոյն ի Կուսէ։ Եւ ծարաւեալ Տէրն ի խաչին փրկութեան մարդկան ազգի։ Բերին Գ արքի ջրոյն Բեթլէհէմի, եւ Գ աւետարանիչքն զծնունդն Քրիստոսի։ Դաւթի Գ արք անուանիք, եւ աբեսեա չորրորդ ընդ նոսա։ Գ աւետարանիչքն, եւ Յոհաննէս որդի Սողոմեայ։ Երեսուն եւ Է զօրաւորք Դաւթի։ Եւ ԼԷ թիւ հնոյն օրինաց։ եւ այլ նորոց կտակի։ Եւ կամ ԻԲ գլխաւոր են գրոց հնոց. եւ Ժ բան օրինաց. եւ չորից աւետարանաց. եւ մինն առաքելական։ Դաւիթ կանգնեաց սեղան եւ դարձոյց զսուր հրեշտակին։ Եւ Տէր մեր զսգեղան խաչին զենմամբ պատարագին ի փրկանս եւ ի կեանս աշխարհի։ Այլ եւ գոհացաւ ի վերջոյ ի վերայ ամենայն յաղթութեանցն։ Եւ տրտմեր ի վերայ ամենայն ներգործութեանցն։ Որ եւ ամենայն օրհնութիւնքն ի Տէրն ակնարկէ. որ եղեւ գլուխ հեթանոսաց. յաղթեաց մահու եւ բարձրացաւի գերեզմանէ։ Եւ նմա փառք եւ գոհութիւն յաւիտեանս ամէն։