Վասն
է՞ր
ասեմք
Երրորդութիւն։
Պատասխան։
Նախ՝
զի
Գ
թիւն
կատարեա՛լ
է.
զի
ունի
սկիզբն.
եւ
մէջ
եւ
կատարումն։
Նոյնպէս
եւ
Երրորդութիւնն
կատարեալ
է.
Հայր
եւ
Որդի
եւ
հոգի
սուրբ։
Երկրորդ՝
մինն
սկիզբն
է,
եւ
երկուքն
ի
միոյն։
Նոյնպէս
հայր
սկի
զբն
է.
եւ
որդի
եւ
հոգի՝
ի
միոյ
սկզբնէ։
Երրորդ՝
զի
Գ
մի
է.
այսինքն
մի.
մի.
եւ
մի.
նոյնպէս
մի
հայր
մի
որդի.
մի
հոգի։
Չորրորդ՝
զի
երեքն
զնոյն
բնութիւն
ունի
զերիցն։
Նոյնպէս
Երրորդութիւնն
սուրբ
նո՛յն
է
բնութեամբ։
Իսկ
Երրորդութիւն
կոչեմք՝
բաժանելով
յերեք
թըւոյն։
Նախ՝
զի
Գ
թիւն
Գ
է
եւ
ո՛չ
մի։
Իսկ
Երրորդութիւն,
որ
է՛
Գ
միութիւն։
Եւ
մի
Երրորդութիւն։
Այսինքն
մի
Գ.
եւ
Գ
մի։
Զի
ո՛չ
է
որպէս
Պետրոս՝
եւ
Պօղոս՝
եւ
Յօհաննէս՝
երեք
մարդ
եւ
մի
բնութիւն։
Այլ
մի
է
անհատութեամբ.
ունելով
երիս
յատկութիւնս
դիմաց։
Որպէս
մի
է
ար
եգակն
եւ
սպիտակ
եւ
դեղին
լոյս
իւր։
Եւ
մի
է
հուր
եւ
լոյս
եւ
ջերմութիւն
իւր։
Եւ
որպէս
մի
է
հոգի
եւ
բան
եւ
կենդանութիւն
իւր.
որ
է՛
խօսքն
եւ
շունչն։
Եւ
մի
է
միտք
եւ
իմացումն
եւ
կամք
իւր։
Ուստի
յա՛յտ
է
յորժամ
ասեմք
Երրորդութիւն
Աստուած.
Երրորդութիւն
անեղ։
Այլ
ո՛չ
ասեմք
գ
աստուած.
կամ
գ
անեղ։
Այլ
մի
Աստուած
եւ
մի
անեղ։
Երկրորդ՝
Երրորդութիւնն
ցուցանէ
զհամագոյութիւն
երիցն.
զի
ո՛չ
է
առաջին
եւ
վերջին
ի
նոսա։
Այլ՝
զոյգ
եւ
համանգամայն։
Իսկ
երեք
թիւն՝
մի
զկնի
միոյ։
Երրորդ՝
Երրորդութիւնն
ցուցանէ
երիցն
զմի
հասար
ակ
բնութիւն.
որպէս
ասեմք
մարդ
եւ
մարդկութիւն.
ձի
եւ
ձիութիւն.
ընդ
դէմ
Արիոսի
որ
ասէ՝
երեք
թիւն
ունի
երեք
բնութիւն,
ասեմք
երից
անձանցն
մի
բնութիւն։
Եւ
այսու
զանազանի։
Նախ՝
զի
թիւն
քանակ
է
պատահական՝
եւ
գիտելի
մեզ.
իսկ
ի
յԵրրորդութիւնն
ո՛չ
է
քանակ
եւ
չափ,
եւ
ո՛չ
պատահումն,
եւ
ո՛չ
գիտելի
եղական
մտաց։
Երկրորդ՝
յերեք
թիւն
մինն
պակաս
ունի
քան
զերկուքն.
եւ
երկուքն
աւելի
քան
զմինն։
Իսկ
ի
սուրբ
Երրորդութիւնն՝
մինն
պակաս
չունի
քան
զերկուքն.
եւ
ո՛չ
երկուքն
աւելի
քան
զմինն.
զի
հայր
ունի
զամենայն
լիութիւն
որդւոյ
եւ
հոգւոյ։
Նոյնպէս
եւ
որդի
եւ
հոգի։
Երրորդ՝
զի
մի
թիւն
անկատա՛ր
է
քան
զերկուքն.
եւ
երկուքն
քան
զերեքն։
Իսկ
ի
սուրբ
Երրորդութիւնն
հայր
կատարեալ.
որդի
կատարեալ.
հոգի
կատարեալ։
Եւ
կատարեալն
ո՛չ
յաւելու
եւ
ո՛չ
նըւազի։
Չորրորդ՝
երեք
թիւն
փոփոխմամբ
է.
յորժամ
ասեմ
ք
մի
եւ
բ
եւ
գ,
փոխեցաւ
ի
միոյն
եւ
եղեւ
երկու.
եւ
փոխեցաւ
յերկուցն
եւ
եղեւ
գ։
Իսկ
սուրբ
Երրորդութիւնն
անփոփոխելի
է։
Զի
հայր
ծնաւ
զորդի
եւ
բղխեաց
զհոգի.
եւ
ո՛չ
փոխեցաւ
ի
գոլոյն
հայր։
Նոյնպէս
եւ
որդի
եւ
հոգի։
Հինգերորդ՝
զի
գ
թիւն
բաժանին
ի
միմեանց.
զի
յորժ
ամ
բաժանես
զմի
թիւն՝
ո՛չ
է
երկուքն
ընդ
նմա։
Իսկ
ի
սուրբ
Երրորդութիւնն՝
անբաժանելի՛
է
հայր
ի
յորդւոյ
եւ
ի
հոգւոյ։
Որդի
ի
հօրէ
եւ
ի
հոգւոյ։
Եւ
հոգի
ի
հօրէ
եւ
յորդւոյ։
Եւ
այս
է
առընչապէս,
եւ
թէ
բնակցապէս
ուղղակի՛
իմասցի։
Ըստ
այնմ.
«Հայր
ի
յիս
եւ
ես
ի
հայր
».
եւ.
«Հոգւով
սրբով
գործեմ
զգործս»։
Հարց։
Երրորդութիւն
հասարակ
է.
եւ
Աստուածութիւնն
հասարակ։
Ա՛րդ՝
ասեմք
զհայր
Աստուած.
եւ
զորդի
Աստուած.
եւ
զհոգի
Աստուած։
Ապա
կարե՞մք
ասել
զհայր
Երրորդութիւն.
եւ
զորդի
Երրորդութիւն.
եւ
զհոգին
սուրբ։
Պատասխան։
Ո՛չ
ասեմք.
զի
Աստուածութիւնն
հասարակ
է
բնութեանն։
Իսկ
Երրորդութիւնն
հասարակ
է
անձանցն։
Եւ
զի
անձամբ
յատկացեալք
են
եւ
բնութեամբ
մի.
վասն
այն
Երրորդութիւնն
ո՛չ
ասի
միոյ
անձին.
այլ
Աստուած
կամ
Աստուածութիւն
ըստ
միութեան
բնութեանն։
Հարց։
Վասն
է՞ր
հայր
կոչի։
Պատասխան։
Զ
ի
նա՛
է
աղբիւր
եւ
ըսկիզբն
յորմէ
բղխեն
ամենայն։
Հարց։
Վասն
է՞ր
կոչի
որդի։
Պատասխան։
Զի
որպէս
ճառագայթ
յարեգակնէ՛,
եւ
որդի
ծնեալ
ի
հօրէ։
Հարց։
Վասն
է՞ր
հոգի։
Պատասխան։
Զի
յաւիտենական
բղխէ
ի
հօրէ
առ
որդի.
եւ
նովաւ
առ
մեզ
գայ.
որպէս
ջերմութիւն
ճառագայթիւ
արեգականն։
Դարձեալ՝
որ
զամենայն
ստեղծ՝
հայր
կոչի.
եւ
որ
զամենայն
պարունակէ՛
զի
մի՛
լուծցին՝
որդի։
Եւ
որ
շնչելով
կենագործ
է
եւ
զարդարէ
զամենայն՝
հոգի
սուրբ
յորջորջի։
Հարց։
Ընդէ՞ր
մայր
ո՛չ
կոչի
յիգական
սեռէ։
Պատասխան։
Քանզի
ծնունդ
սկզբնաբար
ի
հօրէ
ելանէ։
Հարց։
Ընդէ՞ր
դուստր
ո՛չ
անուանի։
Պատասխան։
Քանզի՝
որդի
նմանագո՛յն
է
հօր
քան
զդուստր։
Հարց։
Հոգին
սուրբ
ընդէ՞ր
ո՛չ
կոչի
որդի։
Պատասխան։
Քանզի
ո՛չ
է
ծնունդ,
այլ
բղխումն.
որպէս
շունչ
եւ
կեանք
ի
հոգւոյս
մեր։
Հարց։
Վասն
է՞ր
յորժամ
փառս
տամք,
նախ՝
հօր,
ընդ
նմին
որդոյ,
եւ
ապա
հոգւոյն։
Պատասխան։
Համագոյ
եւ
միասնական
սուրբ
Երրորդութեանն
ո՛չ
է
առաջին
եւ
վերջին.
ո՛չ
մեծ
եւ
փոքր.
եւ
ո՛չ
երէց
եւ
կրտսեր։
Այլ
եւ
այսպիսի
ե
ասեն
զեղանակ
նախկնից.
այսինքն
ժամանականաւ.
եւ
բնութեամբ
եւ
դաստիւ.
եւ
պատւով.
եւ
պատճառաւ։
Յասացելոցս
ո՛չ
ինչ
է
վայելչական
Աստուծոյ.
բայց
միայն
ըստ
պատճառին։
Ա՛րդ՝
զի
հայր
պատճա՛ռ
է
որդւոյ
ծննդեան՝
եւ
հոգւոյ
բղխման,
վասն
որոյ
հայր
նախադասի.
իսկ
ընդ
նմա
որդի։
Ո՛չ
որպէս
ոմանք
կարծեն
որդի
պատճառ
է
հոգւոյ
բղխման,
այլ
գ
է
ուղիղ
տեսութիւնն։
Նախ՝
զի
հայր
պատճառ
է
հոգւոյ
բղխման՝
եւ
որդւոյ
առման.
զի
հոգին
սուրբ
բղխէ
ի
հօրէ՝
եւ
առնու
յորդւոյ։
Երկրորդ՝
զի
որդին
առ
ինչ
է
ի
հայրն.
եւ
համանգամայն
բնութեամբ։
Երրորդ՝
որդին
ծնունդ
նկատէ
ի
յէութիւնն,
եւ
հոգին
ի
կեանքն ..
եւ
նախ
է
գոլ
իրին՝
եւ
ապա
կենդանի։
