Բաղամ
վասն
էր
է
բան
մարգարէացաւ։
Պատասխան։
Վասն
կրկին
պատճառի։
Նախ՝
զի
է
էր
պատարագն.
վասն
զի
մատոյց
է
զուարակ.
եւ
է
խոյ.
վասն
որոյ
ընկալաւ
պարգեւս
է
բանից
մարգարէութեան։
Երկրորդ՝
զի
եօթնիցս
եղեւ
արժանի
տեսլեան
Երրորդութեանն.
կրկին
անգամ
զհայր
ի
գիշերի.
եւ
կրկին
զորդին
ի
տիւն.
եւ
հոգի
Աստուծոյ
ի
վերայ
նորա
երկիցս
անգամ.
եւ
մի
անգամ
զհրեշտակն
ետես։
Եւ
զի
կրկին
ետես,
Նախ՝
զի
կրկին
էր
պատարագն.
խոյ
եւ
զուարակ։
Երկրորդ՝
ըստ
հոգւոյ
եւ
ըստ
մարմնոյ։
Երրորդ՝
զայժմոյս
եւ
զհանդերձելոյն
նշանակէ։
Հարցում։
Վասն
է՞ր
զԱստուած
ետես։
Պատասխան։
Բաղամ
մոգ
էր
եւ
կախարդ.
եւ
սովոր
էր
ընդ
դեւս
խօսիլ.
վասն
որոյ
յառաջեաց
Աստուած
եւ
խօսեցաւ։
Նախ՝
զի
մի՛
խօսեսցի
դեւն
եւ
չարիս
ուսուսցէ։
Երկրորդ՝
զի
գիտասցէ
թէ
առաւել
զօրութիւն
գոյ
Աստուծոյ
քան
զամենայն։
Երրորդ՝
զի
մարգարէութեամբ
նորա
բազում
ազգաց
հեթանոսաց
օգուտ
եղեւ.
զի
յայնմանէ
եկին
մոգք
եւ
երկիրպագին
Քրիստոսի։
Չորրորդ՝
զի
գիտասցուք
թէ
ո՛չ
միայն
բարեաւ,
այլ
եւ
չարաւ
ոմամբ
բարի
առնէ
Աստուած։
Հինգերորդ՝
զի
ուղղորդ
եւ
առանձին
ընթանայր՝
ետես
զԱստուած։
Զայն
ցուցանէ
թէ
յուղղութիւնս
մեր
երեւի
Աստուած.
այլ
ի
խոտորիլն
ո՛չ։
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
խօսեցաւ
էշն։
Պատասխան։
Նախ՝
զի
մի
հպարտասցի
Բաղամ.
զի
եւ
էշն
ետես
զհրեշտակն։
Երկրորդ՝
զի
իշովն
յանդիմանեսցէ
զանմտութիւն
նորա.
եւ
զանօրէնութիւնն
արգելցէ.
որպէս
ասի
ի
կաթօղիկէքն։
Երրորդ՝
զի
ողորմեցաւ
Աստուած
անբանին
զի
մի՛
հարկանիցէ
անողորմ.
զի.
«Այր
արդար
ողորմի
գրաստու
իւրոյ»
ասէ։
Հարցում։
Վասն
է՞ր
ասէ
մի
երթար,
եւ
յետոյ
ասէ
երթ
եւ
մի՛
անիծանէր։
Պատասխան։
Նախ՝
զի
բերան
մեղաւորի
մի՛
բացցի
ի
ժողովրդեանն
Աստուծոյ։
Երկրորդ՝
զի
մի՛
չար
խրատ
տացէ։
Երրորդ՝
զի
ցուցցէ
թէ
ո՛չ
ինչ
զօրութիւն
ունի
բան
նորա։
Զի
թէ
անիծեալ
էր,
յորժամ
ժողովուրդն
անկաւ
ի
սատակումն
ի
Բելբէքովր,
ասէին
թէ
ի
նորա
անիծիցն
եղեւ։
Եւ
յայտ
է,
զի
ոչ
ինչ
զօրութիւն
ունէր
բան
նորա։
Նախ՝
զի
բարկացեալ՝
զէշն
կամէր
սպանանել
սրով.
թէ
գոյր
ի
ձեռին՝
ընդէ՞ր
բանիւ
ո՛չ
սատակէր։
Եւ
դարձեալ՝
ո՛չ
ինչ
շնորհ
ունէր
բան
նորա.
զի
այնքան
օրհնեաց
զժողովուրդն,
ընդէ՞ր
ո՛չ
դարձաւ
մահն
եւ
սատակումն։
Ապա
յայտ
է
զի
անօրինին
ո՛չ
անէծքն
ունի
զօրութիւն.
եւ
ո՛չ
օրհնութիւնն
շնորհք։
Հարցում։
Զի՞նչ
է
նզովք,
եւ
զի՞նչ
անէծք։
Պատասխան։
Նզովքն
որոշումն
ասի.
Ըստ
այնմ.
«Կամէի
նզովս
լինիլ
վասն
ազգին
իմոյ»։
Եւ
անէծքն
սատակումն.
ըստ
այնմ.
«Որք
անիծանեն՝
սատակեսցին
ի
նմանէ»։
Դարձեալ՝
նզովքն
մարմնոյն
է,
եւ
անէծքն
հոգոյն։
Դարձեալ՝
նզովքն
ի
մէնջ
է.
եւ
անէծքն
ի
Տեառնէ.
ըստ
այնմ.
«Անէծք
Տեառն
ի
տունս
ամբարշտաց»։
Վասն
Դիւթից
Հարց։
Եւ
աստ
հարցանեմ,
զի՞նչ
է
դիւթն,
եւ
հըմայն,
կախարդն,
եւ
այլն։
Պատասխան։
Դիւթ
է՝
որ
ձեռօք
եւ
նիւթով
գործղ.
որպէս
գարի,
եւ
ալիւր,
եւ
աւազ,
եւ
ջուր,
եւ
քար.
եւ
այն
որ
թզով
չափէ,
եւ
այլն
ամենայն։
Հմայն
է՝
որ
զտեսս
աչաց
կամ
զձայն
հմայէ.
եւ
զթռիչս
եւ
զկռիչս
հաւուց.
եւ
զճայն
կրակի
եւ
զաճառաց.
եւ
զդրան,
կամ
աքիս
տեսել.
կամ
բէճ.
կամ
մուճակ.
կամ
այլ
ինչ
այսպիսի։
Իսկ
Կախարդն՝
որ
անօթ
ինչ
թաղէ
ի
հող.
կապս,
կամ
մոմ,
կամ
երկաթ,
եւ
պէս
պէս
ժժանօք
յարմարեն
զարուեստն։
Վհուկն
այն
է,
որ
ի
վհաց
եւ
յանդգնոց
մեռեալս
կերպարանեն.
դեւք
ի
կերպս
մարդկան
երեւին.
զոր
դեւակոչ
ասեն
եւ
հազիմաթ.
եւ
Նշանագէտ,
որ
ի
գերեզմանս
ննջէ
եւ
նշանաւոր
որ
մարդ
կերպարանէ.
որպէս
զՍամուէլ
Սաւուղայ
երեւեցոյց
հարցուկ
կինն։
Եւ
երազահանն,
որ
ի
գիշերի
տեսանէ
զդեւս
եւ
մարգարէութիւն
պատմէ
զի
պատրեսցէ։
Հարցում։
Վասն
է՞ր
թոյլ
տայ
Աստուած
լինիլ
այսոցիկ
նշանաց։
Պատասխան։
Վասն
երկու
պատճառի։
Նախ՝
զի
փորձեսցին
եւ
ընտրեսցին
ի
միմեանց
հաստատունքն
ի
հաւատս
եւ
տկարքն։
Երկրորդ՝
զի
գործունեայք
եւ
հաւանօղքն
այնպիսեացն
պատժեսցին.
որպէս
ի
յերկրորդ
օրէնքն
հրամայէ
սպանանել
այնպիսին.
իսկ
հաստատունքն
ի
հաւատս՝
վարձս
առցեն
ի
հաւատոց
իւրեանց։
Եւ
յայտնի
նշան
մոլորութեան
նոցա
այս
է,
զի
այնպիսեացն
կատարօղք
վատթարք
են
գործովք
եւ
մոլի.
եւ
առ
դեւս
տանին
զմարդիկք
բռնութեամբ.
ըստ
այնմ
որ
ասէ
Պօղոս.
«Մինչ
հեթանոսքն
էիք՝
առ
կուռս
անմռունչս
ո՞րպէս
երթայիք
եւ
գայիք»։
Ո՛չ
ասէ
գնալ
որ
կամաւորն
է.
այլ
երթալ,
որ
ակամայ
քարշիլն
է։
Եւ
վասն
կաքարդաց
գրեալ
է
ի
վերոյ
ի
ի
գլուխն
իէ
համարն։
