Վասն
է՞ր
մարդն
աշխարհի
կոչի.
ըստ
այնմ
թէ.
«Աշխարհ
զնա
ո՛չ
ծանեաւ»։
Պատասխան։
Զի
նմանէ
մարդն
բոլոր
աշխարհի
վասն
այն
աշխարհ
կոչի։
Նախ՝
զի
աշխարհ
է
կամ
իմանալի,
որպէս
հրեշտակք.
կամ
զգալի,
որպէս
մարմնականք։
Եւ
մարդն
ունի
իմանալի
հոգի
եւ
զգալի
մարմին։
Երկրորդ՝
զի
իմանայ
ընդ
հրեշտակաց.
զգայ
ընդ
կենդանեաց
աճէ
ընդ
տնկոց.
գոյ
ընդ
անշնչից։
Երրորդ՝
զի
աշխարհ
որ
քան
է
ի
բեւեռէ
հիւսիսոյ
մինչեւ
ի
բեւեռն
հարաւոյ,
նոյն
քան
է
յարեւելից
մինչեւ
յարեւմուտս։
Այսպէս
մարմին
մարդոյ
որ
քան
է
երկայնութեամբ
ի
գագաթէ
գլխոյն
մինչեւ
ի
ներբանս
ոտիցն,
նոյնքան
է
լայնութիւն
ի
մէջ
երկուց
երկայն
մատիցն
ձեռաց։
Չորրորդ՝
այլ
եւ
դիրք
տարերաց,
հողն
է
ի
ներքոյ.
եւ
ապա
ջուրն
եւ
օդն
եւ
հուրն։
Նոյնպէս
մարմինն
է
ի
ներքոյ.
եւ
հիւթ
արեանցն
ի
վերոյ.
եւ
ապա
շունչն
օդոյ
եւ
հուր
լուսաւորացն
ի
վերոյ։
Հինգերորդ՝
տարր
հողոյն
է
ի
մեզ
ոսկերքն
եւ
բոլոր
մարմինն։
Եւ
ջուրն
դ
հիւթք.
այսինքն
արիւնն.
պալղամ.
սեաւ
եւ
խարտեաշ
մաղձն։
Եւ
օդն
է
ի
թոքն.
զի
հանապազ
ի
շարժութեան
կայ
եւ
փչէ՛
ընդ
դէմ
ջերմու
թեան
սրտին։
Եւ
հուրն
է
ի
սիրտն.
զի
սիրտն
ջերմ
է
եւ
նման
է
հրոյ .
լայն
է
տակն
եւ
բարակ
ծայրքն։
Վեցերորդ՝
այլ
եւ
ոսկերքն
նման
են
քարանց։
Մարմինն
հողմոյ.
Երակ
արեանն
գետոց
եւ
աղբերաց.
մազն
բուսոց
եւ
տնկոց։
Շունչն
հողմոց։
Բոլորակ
գլխոյն
երկնի։
Աչքն
լուսաւորացն։
Եօթն
ծակ
գլխոյն
եօթն
մոլորակացն։
Երկոտասան
անդամքն՝
կենդանակերպիցն
եւ
բաժան
մասին
երկրի։
