Զինչ
է
կարգ
քահանայութեան
Պատասխանի.
Կարգն
է
կարութիւն
զոր
ետ
եպիսկոպոսն
այնմ
զոր
ի
կարգն
ընկալաւ
եւ
ի
սպասաւորութիւն
խորհրդոյ
եկեղեցւոյ։
Եւ
են
Է
կարգ
ըստ
է
պարգեւաց
հոգւոյն
սրբոյ։
Առաջինն
է
Դռնապանութիւնն։
Զի
նորին
գործն
է
որ
բանայ
եւ
փակէ
զդուռն
եկեղեցոյ։
Եւ
զայս
գործս
արար
Քրիստոս
յորժամ
եհան
զգնօղս
եւ
զվաճառօղս
ի
տաճարէն։
Երկրորդ
կարգն
է
Ընթերցողութիւն։
Եւ
նմա
պատշաճ
է
կարդալ
զմարգարէքն
եւ
զհին
օրէնքն
յեկեղեցին։
Եւ
զայս
գործս
արար
Քրիստոս
յորժամ
ի
տաճարին
ընթերցաւ
զԵսային
ասելով
«հոգի
Տեառն
ի
վերայ
իմ.
վասն
որոյ
եւ
էօծ
իսկ
զիս»։
Երրորդն
է
Երդմնեցուցիչքն։
Որոց
գործն
այն
է,
երդմնեցուցանել
զդիւահարն՝
եւ
զերեխայն՝
հրաժարիլ
ի
սատանայէ։
Եւ
զայս
գործս
արար
Քրիստոս
յորժամ
զդիւահարն
բժշկեաց։
Չորրորդ
կարգ
է
Ջահավառքն։
Այսինքն
դպրութիւն
առնել
եւ
մոմեղէնս
վառել
ի
սեղանն։
Եւ
զայս
գործս
արար
գործս
արար
Քրիստոս
յորժամ
զինքն
լոյս
ի
յայտնութիւն
հեթանոսաց
ետ.
եւ
ասաց
թէ
«ես
եմ
լոյս
աշխարհի»։
Հինգերորդ՝
Կիսասարկաւագն.
որոյ
գործն
է
զսկիհն
եւ
զմաղզմայն
առ
սեղանն
տանիլ
եւ
զաման
գիւնոյն
եւ
զնշխարն
տանիլ
առ
աւագ
սարկաւագն.
եւ
զհանդերձ
սեղանոյն
լուանալ։
Զայս
գործս
արար
Քրիստոս
յորժամ
սփածաւ
զղենջեակ
եւ
լուաց
լոտս
աշակերտացն։
Վեցերորդ
Աւագ
սարկաւագն,
որոյ
գործն
է
սպասաւորել
քահանային
ի
խորհուրդ
եկեղեցոյն.
զսկիհն
պատրաստել,
զաւետարանն
կարդալ
ի
բեմն։
Սա
առնու
զխաղաղութեան
ողջոյնն
եւ
տայ
ժողովրդեանն։
Եւ
զայս
կարգս
առաքեալքն
կացուցին.
յորժամ
Է
սարկաւագունս
կարգեցին
ի
սպասաւորութիւն։
Նաեւ
Տէրն
կացոյց
զայս
կարգս.
յորժամ
ի
լերինն
զարքայութիւնն
երկնից
աւետարանեաց
նոցա։
Եօթներորդ՝
Քահանայութիւնն.
որոյ
գործ
է
զխորհուրդ
մարմնոյ
եւ
արեանն
ի
վերայ
սեղանոյն
օրհնել։
Զայս
կարգս
կացոյց
Քրիստոս
յորժամ
ի
ժամ
ընթրեացն
զհացն
ի
մարմին
իւր
եւ
զգինին
ի
յարիւնիւր
փոխեաց։
Եւ
յոր
ժամ
զինքն
ի
խաչին՝
հօրր
պատարագ
մատոյց։
Եւ
Ութներորդ՝
Եպիսկոպոսն։
Եւ
Իններորդ՝
Պապն.
որ
է
կաթողիկոս.
գերագոյն
վերոյ
ասացելոցն։
Այս
ըստ
Հռօմայեցւոց
եկեղեցւոյն։
Իսկ
ոմանք
այսպէս
ասեն։
Ի
ժամ
մկրտութեանն
Քրիստոս
եցոյց
զքրիստոնէութեան
խորհուրդն։
Զի
մեք
մկրտութեամբ
լինիմք
քրիստոնեայք։
Եւ
ի
նազերեթացոց
ժողովրդանոցին
դպիր
ցուցաւ
ի
կարդալն
զԵսայի
մարգարէն՝
յոտն
եւ
բացաւ
գլխով։
Եւ
ի
տօն
զատկին
որ
արար
խարազան
չուանեայ
եհան
զվաճառականսն,
ցուցաւ
սարկաւագի
գործ
նորա։
Իսկ
ի
Թաբօր
լերին
ձայնիւ
հայրական
եւ
Հովանեաւ
հոգւոյն
եղեւ
քահանայ.
ցուցեալ
Մովսէս
եւ
Եղիա
սարկաւագ
յաջմէ
եւ
յահեկէ։
Եւ
յԵրուսաղէմ
ե
կեալ
պատարագ
մատոյց
զիւրականն
մարմին։
Եւ
խաչիւ
չարչարեալ
եւ
յարուցեալ
ի
մեռելոց.
եւ
առ
աշակերտսն
մտեալ
եպիսկոպոս
եցոյց
զինքն։
«Փչեաց
ի
նոսա
եւ
ասէ
առէք
Հոգին
Սուրբ».
եւ
արար
զնոսա
քահանայս։
Զի
եպիսկոպոսունք
տան
հոգի
քահանայից
եւ
զկապելոյ
եւ
զարձակելոյ
իշխանութիւն։
Այս
է
կատարեալ
աստիճանք։
Վասն
այնորիկ
Ե
կրկին
պատմուճան
զգենու
եպիսկոպոսն։
Եւ
ի
համբառնալն
կալան
հրաման
վերագոյն.
առաքելով
զնոսա
ընդ
տիեզերս։
Օրհնեաց
զնոսա
եւ
ցուցան
կաթողիկոսք
եւ
հայրապետք։
Հարցումն.
Զառաքեալսն
որպէ՞ս
աստիճանեաց.
Պատասխանի.
Դպիրք
եղեն
առաքեալքն
սպասաւորելով
ժողովրդեանն
հրամանաւ։
Եւ
Սարգաւագունքն՝
օծանելով
զհիւանդս.
հրաման
տալով
նոցա
իւղ
օրհնել
յիւրմէ։
Եւ
յառաջին
արտորէիցն
պտղոց
տալով
նոցա
ուտելով
զոր
քահանայքն
ուտէին՝
արար
զնոսա։
Քահանայս։
Եւ
յետ
յարութեանն
փչելովն
զհոգին՝
արար
զնոսա
Եպիսկոպոսունս։
Եւ
ի
լեառն
ձիթենեաց
հանեալ
զնոսա
եւ
օրհնեալ
արար
զնոսա
Կաթողիկոսունս
եւ
Պատրիարգունս,
զամենայն
շնորհելով
նոցա
լիով։
Իսկ
ըստ
եկեղեցւոյն
յունաց,
Առաջին
դասք
են
Պատրիարգունքն.
որ
թարգմանին
հայրապետ.
որք
ունին
զաթոռ
չորից
աւետարանչացն.
որ
փոխանակ
չորեք
կերպեան
կենդանեացն
եդան
աւետարանիչքն։
Եւ
ունին
զգեստ՝
նափորտ
բազմախաչ.
եւ
ի
վերայ
Եմիփորն
Ե
կրկին
խաչիւ
զարդարեալ։
Եւ
գործ
է
նոցա
ձեռնադրել
զարք
եպիսկոպոսունս.
որք
են
ընդ
իւր
վիճակաւն
ի
չորս
բաժինս
տիեզերաց։
Եւ
նա
հրաման
տայ
ժողով
առնել։
Երկրորդ՝
Արք
եպիսկոպոսք.
որ
թարգմանին
եպիսկոպոսպետք.
եւ
սքեմ
նոցա
քականօթ
եւ
պճղնաւոր.
եւ
փիլոն.
եւ
ի
վերայ
նորա
եմիփորոն
Դ
կրկին
խաչի
շուրջ
զիւրեւ։
Եւ
գործ
է
նոցա
ձեռնադրել
զմետրապօլիտն.
եւ
օրհնել
զձէթ
կնքոյ։
Եւ
Գ
արք
եպիսկոպոսք
ունին
իշխանութիւն
ձեռնադրել
զպատրիարգսն։
Երրորդ՝
Մետրապօլիտք.
որք
են
մայրաքաղաքացիք.
եւ
ունին
սքեմ
զնոյն.
բայց
Եմիփորն
Գ
կրկին։
Եւ
գործ
է
նոցա
ձեռնադրրել
եպիսկոպոսունսս,
եւ
օրհնել
ձէթ
կնքոյ
վասն
յաւելուածոյն.
արկանելով
յառաքելական
ձիթոյն.
զորր
օրհնէ
եկեղեցի
յաւելուածով։
Եւ
Գ
մետրապօլիտք
ունին
իշխանութիւն
ձեռնադրել
զարք
եպիսկոպոսունս
իւրեանց։
Չորրորդ՝
Եպիսկոպոսք.
որք
ասին
այցելուք։
Եււ
ունին
զնոյն
սքեմ.
բայց
Եմիփորոն
կրկին։
Եւ
գործ
է
նոցա՝
ձեռնադրել
զամենայն
վիճակաւորս
եկեղեցւոյն
իւրեանց։
Եւ
Գ
ի
նոցանէ
ձեռնադրեն
զիւրեանց
մետրապօլիտն։
Հինգերորդ
դասք՝
քահանայք.
որք
ի
քաղաքի
լինին,
եւ
որք
ի
վանորայս,
եւ
ի
գեօղս
երիցունք։
Եւ
ունին
նափորտ
կրկին։
Եւ
ուր
չիցէ
եպիսկոպոս՝
եկեղեցի
օրհնեն
ե
խաչի
կնիք
տան։
Վեցերորդ՝
սարկաւագունք։
Եւ
սքեմ
նոցա
զահեակ
ուսովն։
Այլ
եւ
բազպան,
եեւ
զազկուրար
զահեակ
ուսովն։
Զգեստէ
նոցա,
պատմուճան
հոլանի
եւ
առանց
գօտոյ.
եւ
գործ
է
նոցա,
հրամանաւ
քահանային
աւետարան
կարդալ,
քարոզել,
եւ
բառնալ
քշոց
եւ
բուրբառ.
եւ
նստիլ
ամենգեւին
ո՛չ։
Եօթներորդ՝
Կիսասարկւագունք։
Զգեստ
է
նոցա
պատմուճան
հոլանի
եւ
անօգուտի։
Բազկուրարա
յահեակ
բազուկն
ուսովն
ածեալ՝
եւ
կապեալ
ի
վերայ
արմնկանն
ի
կախ
ունելով։
Եւ
գործ
է
նոցա
առաքեալ
կարդալ,
եւ
մոմեղէնս
կրել,
եւ
գրակալ.
եւ
զխաչագլուխ
գաւազաննն
կրել։
Եւ
զդրունքն
նոքա
պահեն.
եւ
զեկեղեցին
նոքա
զարդարեն։
Ութներորդ՝
Անագանոսք.
որ
են
ընթերցօղք։
Եւ
գործ
է
նոցա
ընթեռնուլ
զամենայն
գիրս։
Իններորդ՝
Փսալտք.
որ
են
սաղմոսասացք։
Եւ
գործ
է
նոցա
ալէլուիայ
եւ
մեսսեդի
ասել
եւ
սաղմոս։
Այս
են
Թ
դասք
եկեղեցւոյ։
Իսկ
ըստ
մեծին
Դիոնիսեայ
այսպէս։
Առաջինն
է
կաթողիկոսն.
զոր
եպիսկոպոսապետ
կոչէ։
Եպիսկոպոսն
եւ
քահանայն,
զսոսա
ի
մի
կարգ
թուէ
ի
դէմս
վերնագոյն
դասուց
երկնաւորաց։
Որք
են
Աթոռք.
Քերովբէք.
եւ
Սերովբէք։
Երկրորդն
սարկաւագն
եւ
Դպիրն
եւ
Գղերիկոսն.
զայսոսիկ
հոմ
անուամբ
պաշտօնեայ
կոչէ։
Երրորդն
Միյնակեացք.
որք
կոչին
կամարարք.
Եւ
սուրբ
ժողովուրդն
եւ
երեխայն
որ
դեռեւս
մկրտի.
զայսոսիկ
նուիրեալք
կոչէ։
Ապա
թէ
եւ
զապաշխարօղքն
ի
թիւ
կալցես,
Կաթողիկոսն
լինի
Ժ
երորդ.
որպէս
Աստուած
Ժ
երորդ
է
ի
վերայ
Թ
դասուց
հրեշտակաց։
Հարցումն.
Վասն
է՞ր
կարգ
է
մինչ
ի
սարկաւագն.
եւ
նա
Զ
երորդ։
Պատասխանի.
Այսպէս
ասէ
սուրբն
Դիոնէսիոս
եթէ՝
մաքրելիք
Ե
դասք.
յորոց
վերայ
իշխէ
սարկաւագն
եւ
գործէ
զմաքրականն։
Առաջինն
է
արտաքս
հանել
յեկեղեցւոյ
զոչ
մկրտեալն
եւ
զախտացեալս
մեղօք։
Եւ
զայս
առնէ
դռնապանն։
Երկրորդ
ուրացօղք.
եւ
սոցա
քարոզէ
ընթերցօղն։
Երրորդ
այսահարն.
եւ
զայս
բժիշկէ
երդմնեցուցիչն։
Չորրորդն՝
որք
կիսակատար
դարձեալք
են
ի
մեղաց։
եւ
զսոսա
լուսաւոր
է
ջահընկալն։
Հինգերորդ՝
որք
բոլորովիմբ
զղջացեալք
եւ
թողեալք
զմեղս
գործեն
զբարիս.
զնոսա
հովու
է
դպիրն
սաղմոսիւք
եւ
ալէլութիւք։
Իսկ
Զ
երորդ՝
սարկաւագն
ի
վերայ
ամենեցուն
առ
հասարակ
հրամայէ.
եւ
ի
շխէ
ժողովրդեանն
ներքին
դասուց
որպէս
ասացաք։
Հարցումն.
Վասն
է՞ր
մինչ
ի
չորրորդ
կարգն
փոքրիկ
ջահընկալութեան
կարեն
ամուսնանալ,
եւ
յայնմ
հետէ
ոչ
Պատասխանի.
Ոմանք
ասեն
եթէ՝
Մովսէս
զդատաւորսն
ի
Դ
բաժանեաց
ամենայն
ժողովրդեանն.
որ
էր
Ժ
ապետ.
սիսնպետ.
Ճ
ապետ.
եւ
Ռ
ապետ։
Ներքին
դասք՝
այն
դատաւորքնեն։
Եւ
ապա
ցեղին
դեւայ՝
Գեթսոնի
եւ
Կահաթու
եւ
Մերարեայ
զայլ
աստիճանքն
ետ։
Երկրորդ
ասեն,
Դ
դասք
էին
իշխեցօղք
ժողովրդեանն.
այսինքն
իշխանք
ցեղիցն՝
եւ
ծերքն՝
եւ
դատաւորքն՝
եւ
ատենադպիրքն։
Եւ
բաց
յայսցանէ՝
Ղեւեայ
ցեղք
քահանայիցն։
Երրորդ
ասեն
եթէ՝
Բ
ազգն
Գեթսոնի
եւ
Բ
գունդն
Մերարեայ՝
զչորս
փոքրիկ
աստիճանս
ունէին
ի
խորանն.
զպահպանութիւնն
մինչ
ի
ջահընկալն
որ
զաշտանակն
բառնային։
Եւ
որդիքն
Կահաթու
էին
բարձրագոյնք։
Չորրորդ
ասեն
եթէ՝
Դ
աստիճանք
ըստ
չորից
տարերացդ
կարգաւորին։
Դռնապանն
երկրի։
Ընթերցօղն
ջրոյ։
Երդմնեցօղն
օդոյ։
Եւ
Ջահընկալն
հրոյ։
Վասն
այն
մինչ
յայս
ամուսնակալ
կարեն.
եւ
ի
հինգն
ելեալ
վերագոյն
դասուց՝
ոչ
ամուսնանան։
Այսքան
առ
կարգն։
